Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) Genel Kurulu'ndaki "Türkiye'de Demokratik Kurumların İşleyişi" konulu oturumun sonundaki oylamada, Türkiye'nin "2004'te çıktığı denetim sürecine yeniden alınmasıyla ilgili karar tasarısı" onaylandı. Türkiye'ye 35 maddeden oluşan önerilerde bulunulan AKPM'nin bu kararı ile, Türkiye denetim sürecinden çıkartılıp yeniden alınan ilk Avrupa ülkesi oldu.

AKPM'de onaylanan karar ile, Türkiye ile iş birliğinin sürmesi için bu önerilerin yerine getirilmesi gerektiği vurgulanıyor. AKPM Türkiye raportörleri Estonyalı Marianne Mikko ve Norveçli Ingebjorg Godskesen tarafından hazırlan raporda Türkiye, geçen yılki darbe girişiminden sonra ilan edilen ve üç kez uzatılan olağanüstü hâl (OHAL) bünyesinde alınan kararlar ve uygulamalar eleştiriliyor ve Türkiye'de demokratik kurumların işleyişinin bozulduğu belirtiliyor.

Avrupa'da insan hakları destekleme kuruluşu Avrupa Konseyi'nin yürütme kolu olan AKPM'de 47 ülkeden 324 temsilci bulunuyor. AKPM'nin kuruluş amacı "insan hakları, demokrasi ve hukukun üstünlüğü desteklemek" olarak tanımlanıyor.

DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI: AKPM İLE İLİŞKİLERİ YENİDEN GÖZDEN GEÇİRMEYE MECBUR KALACAĞIZ

AKPM'nin kararına Dışişleri Bakanlığı'ndan tepki geldi. Dışişeri Bakanlığı açıklamada "AKPM'de izlenmesi gereken yerleşik usüllerin dışında siyasi saiklerle alınan bu haksız kararı şiddetle kınıyoruz. Denetim kararı Türkiye'nin darbe girişimi sonrasında Avrupa Konseyi ile kesintisiz yürüttüğü yapıcı işbirliğini de gözardı etmiştir. Bu durum Türkiye'yi AKPM ile ilişkilerini yeniden gözden geçirmeye mecbur bırakacaktır" ifadelerini kullandı.

KÜÇÜKCAN: AKPM TÜRK KAMUOYUNDA DEĞERİNİ KAYBEDECEK

Oylama öncesinde AKPM Türk Delegasyonu Başkanı ve Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) Adana Milletvekili Talip Küçükcan ise itiraz bildirisinde raporun ve karar tasarısının hatalarla dolu olduğunu kaydetti.

Küçükcan, Türkiye'ye karşı ayrımcı bir yaklaşımın sergilendiğini ve tasarının kabulü halinde AKPM'nin Türk kamuoyu nazarında değerini kaybedeceğini vurguladı.

Küçükcan, AKPM'nin "Türkiye'nin teröre karşı mücadelesinde yanında olması gerektiğini" vurguladı.

İBRAHİM KALIN 'SİYASİ OPERASYON' DEMİŞTİ

Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, dün yaptığı açıklamada oylamayla ilglii 'Bu siyasi bir operasyondur' demişti. Kalın, AKPM'nin oylamasıyla ilgili olarak şunları söylemişti:

"Avrupa Konseyi üyesi olduğumuz bir kuruluş. Hep yapıcı bir tutum içerisinde olduk. 15 Temmuz sonrası Avrupa’daki mekanizmalarla işbirliğimizi yoğunlaştırdık. Bu referandumu izlesinler ve rapor yazsınlar dedi. Bu kişilerin yazdığı raporların adil nitelik arz etmesini beklemiyoruz. Bazıları açıkça Hayır kampanyalarına katıldılar.

AKPM Genel Kurulu’nda yeniden denetimin gündeme getirildiğini görüyoruz. Bu siyasi bir operasyondur. Bunun gerekçelendirilebilir bir nedeni yoktur. Bu belirli çevrelerin yaptığı bir operasyondur"

PEKİ ‘DENETİM SÜRECİ' NE ANLAMA GELİYOR?

• Bu süreç, 1993 yılında oluşturuldu. Amacı ise 1989’da Berlin Duvarı’nın yıkılışının ardından Avrupa Konseyi üyesi olmaya başlayan eski Sovyet ülkelerinin Batılı anlamda demokrasiye geçişlerini kolaylaştırmaktı.

• Bir ülke denetim sürecine alındığında o ülkenin demokrasi, insan hakları ve hukuk devleti alanlarında yasal mevzuatlarını, Konsey’in 1949’dan bu yana oluşturmaya başladığı normlara uygun hale getirmesi gerekiyor. Denetim Komisyonu bu bağlamda “monitoring” (denetleme) sürecindeki ülkelerin uyarlamalarını ve uygulamalarını denetliyor.

• Ankara 1996’da başlayan bu süreçten yapılan reformlar sayesinde 8 yıl sonra 2004 yılında çıkmış ve “post-monitoring” olarak anılan “denetim sonrası diyalog” sürecine geçmişti.

• AKPM bünyesinde bugüne kadar denetim sürecinden çıkarıldıktan sonra yeniden bu sürece alınan başka bir ülke yok. Türkiye'nin bu süreçten çıkarılması AB ile üyelik müzakerelerine başlamasında önemli rol oynamıştı. Yani Türkiye’nin denetim sürecine dönmesi AB ile sürdürülen müzakerelere büyük darbe vuracak.

• AKPM bugünkü kararıyla Türkiye, demokrasilerinde çok ciddi yapısal sorunlar bulunan Ermenistan, Azerbaycan, Gürcistan, Bosna-Hersek, Moldova, Sırbistan, Rusya ve Ukrayna ile aynı pozisyona düşmüş oldu.