The Associated Press’e göre, komünist rejim döneminde devlet eliyle işlenen suçları araştırmak üzere kurulan komite,  korkunç işkence ve cinayetlere sahne olan ‘Gulag’ hapishanelerinde görev yapmış 35 gardiyanın isimlerini önümüzdeki hafta adli mercilere teslim edecek. Gardiyanlar, mahkûmlara kemikleri kırılana dek ağır yükler taşıtmak, kurtlanmış et ve dışkı yedirmek gibi işkencelerle suçlanıyor. Araştırma Enstitüsü Başkanı Andrei Muraru, “Bunca acı ve teröre neden olanlar 80-90 yaşlarında bile olsalar bir bedel ödemek zorundalar.” diyor.
 
Pek çok istibdat yönetimi altında yaşanan keyfi tutuklama, işkence ve cinayetlerden Romanya da payını, 10 yıldan fazla süren Sovyet işgali döneminde iktidarını perçinleyen komünist rejim eliyle aldı. Hiçbir muhalif fikre hayat hakkı tanınmayan, insanların en temel hak ve özgürlüklerinden yalnızca fikirleri yüzünden mahrum bırakıldığı ve dahi canlarına kastedildiği o günlerden 60 yıl sonra ise bugün ülkede adaletin geç de olsa tesisi için tarihi bir adım atılmak üzere.

Romanya, İkinci Dünya Savaşı sonlarında, 1944 yılında Sovyet işgali altına girer. Bundan cesaret alan komünistler zaten iktidarda oldukları ülkede hemen yeni seçim ister ve tartışmalı bir oylamada yüzde 85 destek ile artık dengelenemeyen ve denetlenemeyen bir güç elde ederler. Siyasi tutuklama, işkence ve cinayetler bu dönemde zirveye çıkar. Bu şekilde derdest edilen ve aralarında siyasetçi, yazar, diplomat, din adamı, köylü ve çocukların da olduğu 617 bin mahkûmdan 120 bini Gulaglarda can verir. Ülke, 1989 devrimi ile Komünizm defterini kapatır kapatmasına ancak rejimin lider kadrosu haricinde işlenen tonlarca suçtan sorumlu olan başka herkes bir çeşit devlet koruması altına alınır ve yargı önüne çıkarılmaz. Üstelik bu yönde bir çaba da ortaya konulmaz. Ta ki 2006’da liberal Başbakan Calin Popescu Tariceanu tarafından kurulan Komünizm Suçları ve Romen Sürgünü Hatırası Araştırma Enstitüsü 2012’de bu dosyaları tekrar açana dek.

Şimdi, ellerindeki mahkûmlara dondurucu soğuk ya da kavurucu sıcaklarda kemikleri kırılana dek ağır yükler taşıtmak, kurtlanmış et ve dışkı yedirtmek ve öldüresiye dövmek gibi işkencelerle suçlanan 35 eski gardiyan, adalet önüne çıkarılma ihtimali ile yüz yüze bulunuyor. O dönemde maruz kaldıkları işkencelerden canlı kurtulan ve bugün halen hayatta olan 2.800 kişide de umut havası hâkim. Sovyetler karşıtı bir eyleme katıldığı için çocuk yaşta 8 yıl hapsedilen Caius Mutiu’nun (79) sözleri intikamdan çok başlarına gelenin hukuksuz olduğunun tasdikini arzuladıklarını ortaya koyuyor: “Hayatta olanların yargılanması güzel çünkü böylelikle tarihe birer suçlu olarak geçmiş olacaklar.”