Ülkede gerilim tırmanırken, BM ve Arap Birliği'nin özel elçisi Kofi Annan, Moskova'da Rus Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile görüşecek.
Bu sırada Rusya, Batılı ülkelerin Suriye’ye yaptırımlar uygulanması için kendisine baskı yapmasını ‘şantaj’ olarak niteledi.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Annan'ın Moskova’ya varışından önce düzenlediği basın toplantısında, Batı’nın Rusya’dan Şam’a yaptırım uygulayacak bir önergeyi desteklemesini istediğini; aksi takdirde “gözlemcilerin görev süresini uzatmayı reddedeceklerini” bildirdiğini aktardı.
Lavrov, çatışmaların sonlandırılması için muhaliflere baskı yapılmazken bunun Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’dan beklenmesinin “doğru olmadığını” söyledi.
Sergey Lavrov, “Biz Esad’ı desteklemiyoruz. Biz tarafların kabul ettiklerini destekliyoruz” dedi.
Annan'ın, Lavrov'dan, siyasi bir geçiş dönemi sağlanabilmesi için Şam yönetimine baskı ve telkinde bulunmasını isteyeceği tahmin ediliyor.
BBC Moskova muhabiri Steve Rosenberg ise, Kremlin’in bunu yapmaya hazır olduğuna dair bir işaret olmadığını belirtiyor.
Bunlarla birlikte Kızılhaç ülkede yaşanan şiddetin artık 'iç savaş' olarak nitelenebileceğini kaydetti.
Bu sıfatın kullanılması, tarafların savaşlarda sivillerin korunmasına yönelik Cenevre Sözleşmesi'ne aykırı davranmaları durumunda, yargılanabileceği anlamına geliyor.
Kızılhaç, Suriye'de 16 aydır devam eden şiddette, şimdiye dek İdlib, Humus ve Hama ile çevresini 'çatışma bölgeleri' olarak kabul ediyordu.
‘Vatandaşlar kaçıyor’
BBC muhabiri Jim Muir, Özgür Suriye Ordusu ile Suriye ordusu arasında yaşanan çatışmaların, gittikçe rejimin de kalbinin attığı Şam’ın merkezine yaklaştığını aktarıyor.
Çatışmalar başkentin güneyindeki Tadamon ve Midan semtleri ile civarda Filistinli mültecilerin yaşadığı kamplara odaklanıyor.
Eylemciler çatışmaların sabahın erken saatlerine kadar devam ettiğini açıkladı.
Batıda bulunan Kfar Susa’da ordunun ikmal konvoyunun muhalifler tarafından vurulmasının çatışmalara yol açtığı söyleniyor.
Bölgede yaşayanların ateş altında kalmamak için kaçmaya çalıştığı, şehrin bazı kesimlerinde ise protestocuların lastikleri ateşe vererek yolları kapadığı haber veriliyor.
Şam’ın merkezine 4 ile 5 kilometre uzaklıktaki bu bölgelerde son birkaç aydır sıklıkla çatışmalar yaşanmakta.
Muhabirimiz, şehrin diğer bölgelerinde de olduğu gibi bu çatışmaların da, ordu birliklerince kontrol altına alınamadığını söylüyor.
Hükümet, Perşembe günü Tremse köyünde yapılan saldırıda birliklerinin ağır silah kullandığını inkar ediyor.
Eylemciler başta Tremse’deki saldırıyı "onlarca sivilin öldürülmesi" olarak tanımladıysa da, sonradan ortaya çıkan beyanlar ölenlerin çoğunun silahlı direnişçiler olduğunu ortaya çıkardı.
Bölgedeki BM gözlemcileri ordunun ağır silahlar, tank ve helikopterler kullandığını belirtirken, Suriye bunu yalanlıyor ve sadece iki sivilin öldürüldüğünü söylüyor.
İddiaların doğrulanması, Şam’ın, Birleşmiş Milletler ve Arap Birliği temsilcisi Kofi Annan’la yaptığı anlaşmaya uymadığı anlamına gelecek.
Bu sırada Cenevre Sözleşmesi’nin gözetmeni Kızılhaç’ın çatışmaların İblib, Humus ve Hama’nın ötesine yayılmış olduğunu açıklaması, Beşar Esad hükümetinin üzerindeki baskıyı arttırdı.
Sözcü Hişam Hasan, Suriye’nin “uluslararası olmayan silahlı çatışma” bölgesi olduğunu söyledi.
Hasan’ın kullandığı terim "iç savaş" anlamına geliyor.
Hasan, “Önemli olan ülkede hükümet güçleri ile muhalif güçlerin çatıştığı her yerde uluslararası insani kanunların geçerli olması” dedi.
Cenevre Sözleşmesi
BBC’nin Cenevre muhabiri Imogen Foulkes, Kızılhaç'ın ülkede iç savaş yaşandığını ilan etmesinin, çatışmalarda önemli bir dönüm noktası olduğunu aktarıyor.
Böylece sivillere zarar veren şiddet olaylarında, sorumluların 'savaş suçları' iddiasıyla yargılanmasının önü açılıyor.
Cenevre Sözleşmesi uyarınca, sivillere saldırıların yanı sıra, sağlık görevlilerine yönelik saldırılar ile su ve elektrik gibi temel hizmetlerin hedef alınması da suç kapsamına giriyor.
Birleşmiş Milletler’de Barışgücü’nün başı Herve Ladsous ve Devlet Başkanı Esad da, Kızılhaç’ın yaptığına benzer açıklamalarda bulunmuştu.
Suriye'de Esad rejimine karşı 2011 Mart'ında başlayan çatışmalarda 16 bin kişi hayatını kaybetti.
BM diplomatları ülkedeki gözlemcilerin görevlerinin devamı konusunda ortak karara varmaya çalışıyor.
Gözlem ekibinin görev süresi Cuma günü sona eriyor. Batılı ülkeler de Suriye’ye yaptırım uygulanmasını sağlayacak bir önerge için Rusya ve Çin’in desteğini almaya çalışıyor.
BBC Türkçe
