ABD'li bir firmanın şirket logosu dövmesi yaptırana yüzde 15 zam vermesi ve çalışanlardan 40 kişinin dövme yaptırması polemik konusu oldu. ABD'nin New York kentinde emlak sektöründe hizmet veren şirketin logosunu dövme yaptıran çalışanlarının maaşlarına yüzde 15 zam yapacağını açıklaması dikkat çekmiş ve yaklaşık 40 çalışanın soluğu dövmecide aldığı belirtilmişti. Peki zam için dövme yaptırılır mı? İşte görüşler...

'İyi bir pazarlama tekniği'
Davranış Bilimleri Uzmanı KUNTER KURT:

HAYAT servis yapma sanatıdır. Servisi iyi yapan hayatta kazanır ve kazandırır. Bu firma, çalışanların bilinçaltına hem logoyu, hem de bu logoyu kullanan tüm insanların bir şekilde kazanacağı fikrini işliyor. Bu anlamda bu metod, hem pazarlama, hem de yaşadığımız dünyanın gerekliliği olan bilinçaltına telkin vererek (görsel, işitsel ve dokunsal) kazan – kazan yöntemini uygulayan ve çalışanlarını da bu sistem içine dahil ederek doğru bir kuruma hizmet ettiklerinin farkındalığını kişilere empoze etmektir. Bu uygulama, ilk kez duyduğumuz, dünyada tek olan bir sistem. Bu sistem, şirketin çalışanlarını kuruma hem bağlamak, hem de başka yerde iş aramamalarını sağlayıp daha kaliteli bir işgücü yaratılmasını sağlayan bir teknik ve metoddur. O yüzden ben bunun hem iyi bir pazarlama tekniği, hem de iyi bir bilinçaltı yıkama tekniği olduğunu düşünüyorum.

'Küresel krizin yaratıcılığa dönüşünün ilk örneklerinden'
Sanatçı İpek TUZCUOĞLU:

İLK bakışta farklı ve yaratıcı bir fikir gibi görünüyor. Bir emlak şirketinin logosunu vücudunda taşıyan kişilerle yapılan röportajlara baktım, hepsi gayet mutlu görünüyor.Tamamiyle bireylerin kendi insiyatifleri ile ilgili bir durum, ama sanıyorum ki bu teklif zamsız olarak teklif edilseydi sıra dışı bir ya da iki kişi yaptırırdı. Küresel krizin yaratıcılığa dönüşünün ilk örneklerinden olmuş sanırım.

'Şirketten ayrılınca vücudunu 'CV' olarak kullanabilir'
Yazar Lütfi ALBAYRAK:

MUHTEMELEN insanlar artık bir şekilde bunu sponsorluk gibi algılamaya başladılar. Ben bu konuyla başka bir yerde daha karşılaştım. Avrupa'da da şirket çalışanlarına geçici dövme yaptırıldığını okumuştum. Bu başka bir boyut, ben olsam yaptırmam. Birçok insan yaptırmaz. Ama ilerleyen zamanda bununla karşılayacağımızı düşünüyorum. Bir kişi bu dövmeyi yaptıracaksa, görünmeyen bir yerine yaptırması gerekiyor. Şirketten ayrılınca yanına eklentiyle dövmeyi tamamlayabilirler ya da değiştirebilirler ya da vücutlarını 'CV' olarak kullanabilirler. 'Ben şu şirkette şu kadar süre çalıştım, işte dövmem' diyerek gösterebilirler. Bir başka şirketin dövmesini de yaptırırsan tam CV gibi olur vücut. Bence yüzde 15'lik zam için dövme yapılmaz. Yüzde 15 için kimse yaptırmaz. Ancak rakam, oran yükselirse insanların fikri değişebilir. Yavaş yavaş böyle bir yaşam biçimine adapte olabilirler. Birinde gördükçe, diğeri de etkilenir. Kulüplere girerken nasıl kolunuza basıyorlar, onun gibi. Türkiye'de bu konu biraz yadırganır, ama zaman geçtikçe alışılacağını düşünüyorum.

'İnsan ve işçi haklarına aykırı'
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı ERSİN UMDU:

İŞÇİ-işveren ilişkisi arasında 'Sözleşme serbestisi' ilkesi vardır. Ancak sözleşme insan haklarına, kanuna ve ahlaka aykırı olamaz. Bu arada zam teklifi de bir sözleşmedir. Dövme insan vücudunun bütünlüğünü kalıcı şekilde değiştirecek bir uygulama olduğundan insan haklarına aykırıdır. İşveren bu şekilde bir teklifle zam politikasını kurgulayamaz. İşçi- işveren ilişkisi yönünden bu teklifi kabul etmeyen işçiye başka bir sebep yokken zam verilmemesi de doğru değil, bunu kabul eden kişiye de ekstra zam verilmesi de uygun değildir. Zam, daha çok kişinin çalışma performasına bağlı olarak verilir. Bu şekilde işçiyi zoraki bir politikaya tabi tutmak, işçi hakları yönünden son derece mağdur edici, işçi haklarının hiçe sayıldığı bir uygulamadır. İşçi köle değildir. Bu şekilde insan bedenini kalıcı bir şekilde değiştirecek bir dövme için zam teklifi geçerli bir teklif olamaz. Ayrıca zam işçilerin çalışma performansına bağlı olarak yapılır. Bu usul, işçi haklarını hiçe sayan bir uygulama olur.

'Yaptıran eninde, sonunda sorun yaşar'
DÖVMEDER- Dövmeciler Derneği İstanbul Şubesi Başkanı Erdoğan ÇAVDAR:

ZAM için dövme yaptırılmaz. Dövme belirli bir dönemi, zamanı temsil edecek bir şey değil, hayat boyu taşınan bir şey. Bu tür logo ya da reklam amaçlı şeylerin dövmeye dönüştürülmesi kötü. Bize bu tarz talepler gelmiyor, gelse de reddederiz. Bu tarz dövmeleri yaptıran eninde sonunda sorun yaşayacaktır. Çünkü dövme hayat boyu değer verdiğiniz bir şeyin vücuda yansımasıdır. Oysa siz o şirketi hayat boyu değerli bulmayabilirsiniz. Sizin için çok değerli, çok anlamlı olmalı ki, insan onu vücudunda taşıyabilsin. Grup halinde, ticari logoları yaptırmayı doğru bulmuyorum.

'Türkiye'de bunu kimse yaptırmaz'
Sanatçı Behzat UYGUR:

BU, vücuduna sevgilinin ismini yazmak gibi bir şey. Ancak o sevgiliden ayrıldıktan sonra sorun oluyor. Karı-koca ilişkisinde dahi büyük sorunlar yaşanabiliyor. O şirket çalışanı, başka bir şirkete geçerse çok ciddi sıkıntılar yaşanacaktır. Bu nedenle ben zam için vücuda dövme yaptırmayı doğru bir şey olarak görmüyorum. Zaten Türkiye'de de bunu kimse yaptırmaz. Bizde çalışan kesimin zam için dövme yaptıracağını düşünmüyorum.

'Narsist, bencil bir yol'
Davranış Bilimleri Uzmanı Aşkım KAPIŞMAK:

REKLAM sektörü çığır açtı. Amerika'da bazı çocuk ve gençler saçlarını özel firmaların logoları şeklinde kestirmeye bile başladı. Bunu ilk kez Nike başlattı. Bir kere firmanın kalıcı reklam için başlattığı bu yöntem, motive edici değil, tamamen Narsist, bencil bir yol. Çünkü işten çıkarıldığında bile istemeden o firmanın reklamını yapmaya devam edeceksin. Mantıklı düşünülünce çalışana değer verilmediği ortaya çıkıyor. Yani 'Siz bizim kölemizsiniz, her an her yerde bizim reklamımızı yapmalısınız' beklentisi var. Zam için dövme yaptırmayı kabul edenler ise, çıkarlarının peşinde olan insanlar olarak nitelendirilebilir. Aslında bir nevi bedeninin bir bölümünü farklı şekilde satıyorsun. Firma tamamen reklam mecrası satın alıyor. Kiralama yapmıyor, satın alıyor. Para, seks, şöhret insanın 'Hayır' demekte zorlanacağı süreçlerdir. Bazı insanlar bu önceliklerini belli ederler ve ona hizmet edecek her teklife açıktırlar . Bu yöntem Amerika'da yıllardır var zaten, şu ana kadar insanlar elbise, saç, çanta ve arabalarına reklam alırlardı. Artık bedenlerine de alıyorlar. Yani biz istersek sizin herşeyinizi alırız egosundan başka bir şey değil bu.

'Bu, işçinin emeği dışında bedeninin kullanılmasıdır'
Avukat Uygar ÇÖLTEKİN:

HERHANGİ bir işverenin, işçinin vücut bütünlüğü üzerinde tasarrufta bulunması insan hakları açısından kabul edilebilir değildir. Dövme yaptıranlara yüzde 15 zam yapılması, dövme yaptırmayanların bu zamdan yararlanamaması, işçinin emeğinin dışında bedeninin kullanımı anlamına gelmektedir ve evrensel hukuk ilkeleri açısından bu davranışın evrensel hukuk tarafından koruma görmesi mümkün değildir.


GAZETE HABERTÜRK / ÖZLEM YILMAZ