Kamuoyunda tartışılan karşılıksız çeke hapis cezasının kaldırılmasına yönelik düzenleme Meclis'ten geçerken, ekonomi yönetiminin alacaklının hakkını korumaya yönelik yol haritası netleşti. Kredi Kayıt Bürosu'ndan çek kesen kişinin bilgileri alınabilecek. Bir firma sahibi aldığı mal karşılığında çek keserken alacaklıyı ikna etmek amacıyla şimdiye kadar kestiği tüm çeklerin dökümünü getirecek. Bankadan talep edilecek belgede çeki kesen kişinin şimdiye kadar kestiği tüm çeklerin hangisinin gününde, hangisinin gecikmeli ödendiği veya hangisinin ödenmediği görülebilecek. Sattığı ürünün karşılığında çek alan kişi de bu bilgilere göre hareket edecek. Edinilen bilgilere göre Kredi Kayıt Sistemi'nin çek kullanıcıları için aktif hale gelmesi süreci iki aya kadar tamamlanacak. Söz konusu sistem orta vadede her müşteri için not verir hale getirilecek. Türkiye Bankalar Birliği'nin (TBB) Risk Merkezi Yönetmeliği çalışmaları ise devam ediyor. Tüm kuruluşlar buradan risk almak istedikleri kişi ve şirketlere yönelik bilgileri de görebilecek.
Çek Kanunu'na ilişkin tartışmalar devam ederken finans sektörünün konuya ilişkin görüşü de netleşti. Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Başkanı Hüseyin Aydın, hapis cezasına ilişkin bölümle ilgili tartışmanın tarafı olmayacaklarını belirterek, "Yasa yapıcılar sormuşlardır, biz de kendi üyelerimizle bunu paylaştık, görüşlerimizi bildirdik. Yasa yapıcılar doğal olarak bizim görüşlerimizin bir bölümüne katıldı, bir bölümüne katılmadı. Bazen o işi yapamamak, kullandırmayı yasaklamak da son derece önemli bir müeyyidedir. Aslında çek bir ödeme aracıdır. Ama piyasa bunu bir kredilendirme aracı olarak görüyor. Biz bir müşteriye kredi verirken nelere bakıyorsak, o zaman çek alıp verirken de girişimcilerimizin o hassasiyetleri göstermesi lazım. Ekonominin sağlıklı yürümesi, karşılıklı tarafların edimlerini birlikte yerine getirmesiyle mümkündür. Burada biraz daha duyarlı ve basiretli davranırsak bir problem olacağını düşünmüyorum." dedi. Risk santralizasyon merkezinin işlevsel hale getirilerek girişimcilerin tereddüt ettiği konuların çözülebileceğini aktaran Aydın, bu konuda sivil toplum örgütleri, Kredi Kayıt Bürosu, Bankalar Birliği ve Adalet Bakanlığı yetkililerinin kamuoyunu bilgilendireceğini söyledi.
Karşılıksız çeke hapis cezasının kaldırılmasına iş dünyası şerhi
Karşılıksız çekte hapis cezasını kaldıran düzenleme Meclis'ten geçerken, gözler Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'e çevrildi.
İş dünyası temsilcileri piyasada çeke güvenin azalacağını belirterek ticaretin sekteye uğrayacağı görüşünde. Patronlara göre dürüst çalışanla, dolandırıcılığı meslek haline getirenler ayırt edilmeli, aksi takdirde Türkiye'de ticari yaşam durur. Çek de kredi kartında olduğu gibi bankaların garantisi altında olmalı. Anadolu Aslanları İşadamları Derneği (ASKON) Başkanı Mustafa Koca, bazı sektörlerde çeklerin hiç ödenmediğini ifade ederek kötü niyetli insanların çeklerini hiç ödemeyeceklerini kaydetti. Düzenlemenin alacaklıyı mağdur eder hale geldiğine dikkat çeken Koca'ya göre söz konusu düzenleme ile çek senet tahsilatçılığı yapan mafyaya gün doğacak.
Türkiye'de çok sayıda çek mağduru olmasına rağmen alacaklının da mağdur duruma düştüğünü aktaran Ankara Ticaret Odası (ATO) Başkanı Salih Bezci, bu sebeple işini kaybeden çok sayıda kişi olduğunu kaydetti. Bankaların çek verirken iyi inceleme yapması gerektiğine dikkat çeken Bezci, "Bankalar Milli Piyango bileti verir gibi çek vermemeli. Çek verenin belli bir teminatı olması lazım. Güvenmediği kişiye çek vermemesi gerekiyor." dedi. Nakpa Plastik Yönetim Kurulu Başkanı H. Hüseyin Nakiboğlu, şu önerilerde bulundu: "Verdikleri çekleri mazeretsiz on kere yazılmış kişiler, sahte, kopyalanmış, sahte imzalı çek düzenlemiş kişiler, mahkeme kararıyla dolandırıcılık, sahtecilik vb. ağır suçlardan kesin hüküm giymiş kişiler için hapis kararı kaldırılmamalı. Ancak, çek tutarına göre, süre azdan çoğa doğru artırılmalıdır." Tüm Sanayi ve İşadamları Derneği (TÜMSİAD) Başkanı Hasan Sert, ticaret sahibinin dürüst olması gerektiğinin altını çizerek karşılıksız çekin alacaklıya külfet getirdiğini kaydetti. Sert, "O insanın gerçek kişiliğinin ortaya konması mal varlıklarının önceden bilinmesi gibi yöntemlerle karşılıksız çek oranının düşürülmesi lazım." değerlendirmesinde bulundu.
