Ekonomiden kötü sinyaller

Borcun 82.3 milyar dolarlık kısmı reel sektörün borcu. Ocak-ağustos döneminde karşılıksız çek adedi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 21 artarken, karşılıksız işlemi yapılan çeklerin tutarındaki artış ise yüzde 49 olarak gerçekleşti. Öte yandan seçimlerden bu yana Türkiye ekonomisindeki belirsizliğe yabancının tavrı çıkış yönünde oldu. 12 Haziran’dan 4 Eylül’e kadar yabancılar hisse senedi ve tahvil piyasasında toplam 4 milyar 67 milyon dolarlık satış yaptı. 

Bankalar ve şirketlerin yurtdışından sağladığı uzun vadeli kredi borcu temmuzda 178.2 milyar dolara çıktı. Bankaların kredi borçlanmaları 9.9 milyar dolar, tahvil ihracı borçlanmaları ise 696 milyon dolar arttı. Aynı dönemde, bankacılık dışı finansal kuruluşların kredi biçimindeki borçlanmaları 17 milyon dolar azalırken, tahvil stoku ise 300 milyon dolar artışla 3.4 milyar dolar seviyesinde. Bankaların borcundaki bu değişimin Merkez Bankası’nın munzam karşılıklarla ilgili yaptığı düzenlemeden kaynaklanabileceği tahmin ediliyor. Piyasa uzmanları kısa vadeli borçlarda bir azalma olduğunu, paralel artışın uzun vadeli borçlarda gözlendiğine dikkat çekerek, 1 yıla kadar olan borçlanmanın munzam karşılık değişikliğinden sonra 1 yıl 1 hafta olarak yazılmış olabileceğini dile getirdiler. 

Reel sektörün kredi borçlanmaları 843 milyon dolar azalırken, tahvil stoku ise 271 milyon dolar artışla 5.3 milyar dolar oldu. Reel sektörün kredi borcu 2014 yıl sonunda 82 milyar 847 milyon dolardı. 2015 yılının ilk çeyreğinde 79 milyar 397 milyon dolara geriledi daha sonra ikinci çeyrekte tekrar arttı ve 82 milyar 363 milyon dolara çıktı. Temmuz itibariyle de 82 milyar 364 milyon dolar oldu. Döviz kompozisyonuna bakıldığında, özel sektörün yurtdışından sağladığı 178.2 milyar dolar tutarındaki uzun vadeli kredi borcunun yüzde 61.8’ini doları, yüzde 31.5’ini Euro, yüzde 4.8’ini Türk lirası ve yüzde 1.9’unun ise diğer döviz cinslerinden oluştu.

7 Haziran seçimlerinden bu yana Türkiye ekonomisindeki belirsizliğe yabancının tavrı çıkış oldu. 12 Haziran’dan 4 Eylül’e kadar yabancılar hisse senedi ve tahvil piyasasında toplam 4 milyar 67 milyon dolarlık satış yaptı. Devlet iç borçlanma senedi piyasasından 2.9 milyar, hisse senedi piyasasından 1.1 milyar dolarlık satış gerçekleştirdi. Geçen hafta ise çıkan toplam hisse senedi ve tahvil miktarı 866 milyon dolar oldu. BU rakam seçimlerden sonra en yüksek rakam oldu. Seçimlerden sonraki hafta çıkış 864 milyon dolar olmuştu.