Ebru TOKTAR ÇEKİÇ / ANKARA
 
Yeni Anayasa müzakerelerinde ev işçilerinin sendika kurması için Anayasal güvenceye alınması konusunda mutabakat sağlanırken, 4-c statüsünde çalışanların, taşeronların ve part time çalışanların da sendika kurmasının önü açıldı.
 
Gezi olayları ile başlayan “örgütlenme özgürlüğü” tartışmaları, Yeni Anayasa müzakerelerinde “Dernek kurma” ve “Sendika kurma” hakkında kısmi açılım getirdi. Buna göre, hakim ve savcılar mesleki ve sosyal hak ve hürriyetlerini korumak için örgütlenebilecek. Uzlaşılan taslak metine, “Sivil toplum örgütleri demokratik toplum hayatının temel unsurlarındadır” ibaresi de girdi. 
 
Yeni Anayasa müzakerelerinde, dört parti, dernek kurma ve sendika kurma hakkında mevcut Anayasa’ya  göre kısmi iyileşme sağlayan düzenlemelerde uzlaştı.
 
Buna göre, TSK ve genel kolluk mensuplarına dernek kurma hakkı tanınmazken, hakim ve savcılara, görevlerinin niteliklerinin zorunlu kıldığı haller dışında dernek kurma hakkı tanınacak.
 
Dernek kurma hakkının gerekçesinde, etnik, ırkçı ve dinsel nefreti ya da şiddeti, kin ve düşmanlığı teşvik eden ya da tahrik eden faaliyetlerde bulunulamayacağı, bunların kapatma nedeni olacağı hükme bağlandı.
 
Hakim ve savcıların mesleki ve sosyal hak ve hürriyetlerini geliştirmek üzere örgütlenme özgürlüğünden yararlanabileceği ise hükme bağlandı.
 
Mevcut Anayasa’da dernek kurma hakkının, “millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâk ile başkalarının hürriyetlerinin korunması sebepleriyle” sınırlanabileceği hükme varken, Anayasa taslağında AK Parti, CHP ve BDP ise dernek kurma hürriyetinin sadece kamu düzeni ve başkalarının hak ve hürriyetinin korunması nedeniyle sınırlanmasında uzlaştı. BDP, kamu düzeni gerekçesiyle sınırlamaya karşı çıkarak, şerh düştü.

DEMOKRASİ İLKELERİ

Taslakta, “Derneklerin iç düzeni, işleyişi ve faaliyetleri demokrasi ilkelerine uygun olmak zorundadır” hükmünde tam mutabakata varıldı.

SENDİKA YÖNETİMİNDE EŞİTLİK
 
 Anayasa taslağında dört parti, sendikaların ve üst kuruluş, yönetim ve işleyişlerinde kadınlarla erkeklerin dengeli temsili ve katılımı konusunda mutabakata vardı.
 
4-C’YE VE TAŞERONA SENDİKA HAKKI
 
 Yeni Anayasa taslağında, 4-C’lilerin, taşeronların, part time çalışanların da sendika kurmasının önü açılarak, “Farklı istihdam biçimlerinin uygulanması suretiyle çalışanların ekonomik, sosyal ve sendikal hakları kısıtlanamaz. Devlet bu tür kısıtlayıcı uygulamalara karşı gerekli önlemleri alır” denildi.
 
 Taslakta, mevcut anayasada olduğu gibi TSK ve genel kolluk mensuplarının sendika kurma hakkı sınırlanırken;  hakim ve savcıların sendika kurabileceği, ancak bunun mesleki ve sosyal hak ve hürriyetlerini korumak amacıyla sınırlı olacağı vurgulandı.