12 Eylül’de gerçekleşecek anayasa değişikliği referandumunun maliyetinin 254 milyon lirayı bulacağı tahmin ediliyor. Yüksek Seçim Kurulu (YSK) kağıt, zarf, sandık ve görevliler dahil referanduma 154 milyon lira harcayacağını planlarken, partilerin miting ve diğer propaganda çalışmaları için de 100 milyon liraya yakın harcama yapılması bekleniyor. Referandum, ramazan ayı ve sıcaklar nedeniyle durgun bir ay geçirmeyi bekleyen başta turizm olmak üzere de onlarca sektörü hareketlendirdi. Referandumdan en çok yararlanacak sektörler arasında ulaşım, gıda, bayrak, broşür, promosyon, tekstil ve reklam sektörleri de bulunuyor.
Turizme miting desteği
Anadolu Turizm İşletmecileri Derneği (ATİD) Başkanı Seçim Aydın, referandum mitingleri nedeniyle Anadolu’da turizmde ciddi canlanma olduğunu söyledi. Ramazan ayını durgun geçiren konaklama sektöründe dolulukların yüzde 90’lara vardığını belirten Aydın, şöyle konuştu: “Sadece parti liderleri değil, milletvekili ve bakanlar da ekipleriyle beraber Anadolu’da referandum kampanyalarına katılıyor. Referandum, zor geçmesi beklenen ayı hareketlendirdi. Konaklama yanında, yeme içme, ulaşımı da içine kattığımızda ekonomiye 55 milyon lira katkı yaptı. Diğer sektörlerle beraber genel katkısı ise 100 milyon lirayı bulur.”
Gül suyuyla serinlik
Genelde ramazan aylarında dolulukların yüzde 40’larda kaldığına da dikkat çeken Seçim Aydın, şu bilgileri verdi: “Referandum Kahramanmaraş, Çorum, Trabzon, Erzincan, Ağrı, Kars, Sivas ve Gümüşhane gibi illeri hareketlendirdi. Partilerin alt kadroları da sahaya yayılmış durumda. Karadeniz’de bütün illerde iki üç bakan ekipleriyle beraber çalışmalarını sürdürüyor. Parti liderinin bir mitinginin maliyeti en az 150 bin lira. Sıcaklar nedeniyle katılımcıları gül suyuyla serinletiyorlar. Bunun da maliyeti en az 10 bin lira.”
Şapkalar Çin’den
Sıcak günlere denk gelmesi nedeniyle referandum mitinglerinde en fazla talep gören promosyon ürünleri arasında tişört ve şapka geliyor. Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Cem Negrin, küçük çaplı da olsa referandumun sektöre yansımasının olduğunu belirterek, şunları dile getirdi: “Promosyonel tişört ve şapka üretimi yapanlara biraz da olsa olumlu katkı yaptı. Ama tişörtler pahalı olduğu için milyonlarca adet talep görmesi sözkonusu değil. Daha çok bayrak ve şapkada talep var. Bunlar için de ucuz Çin ürünlerini tercih ediyorlar. Onların birim fiyatları nispeten daha uygun.”
Taşımacıları hareketlendirdi
TÜM Otobüsçüler Federasyonu Başkanı Mustafa Yıldırım, Ramazan ayı nedeniyle işlerin yüzde 50 düştüğünü belirtirek, referandumun araç kiralama ve oy vermek için tatilden döneceklerin yarattığı trafikle kara ve havayolu taşımacılığının 8 milyon liralık ivme kazanacağını söyledi. Yıldırım, “Mitinglere yönelik araç kiralama için 780 bin lira harcanacak. Tatilden dönüşlerin şehirlerarası taşımacılığa getireceği ciro 3 milyon 750 bin lira. Havayoluna katkısı da 1 milyon lira olur diye tahmin ediyoruz. Şehir içindeki ulaşım faaliyetleriyle referandumun sektöre katkısı toplamda 8 milyon lirayı bulur” dedi.
8 milyon liralık bayrak dağıtılıyor
SİYASİ parti bayrakları üreticisi Aybayrak’ın kurucusu İzzet Adar, referandum için son on gündür ‘Evet’ ve ‘Hayır’ bayrakları talebi almaya başladıklarını belirterek, şu bilgileri verdi: “Bayrak talebi bu haftadan itibaren daha da artacak. Referandum için toplam 15 milyon bayrak satılacağını tahmin ediyoruz. Parasal değeri 8 milyon lira. Bu genel seçimlerdeki bayrak talebinin dörtte biri kadar. CHP ve Ak Parti’den talepler geliyor. MHP’den çok talep olmuyor. Bayrakları, Anadolu’ya ve büyükşehirlere gönderiyoruz. ‘Evet’ ve ‘Hayır’ bayraklarını benzer sayıda basıyoruz. ‘Evet’ bayrak talebi daha fazla. Talebin artmasını bekliyoruz. On gündür gece gündüz mesai yapıyoruz.”
Uçaklarda iç hatlar tam dolu
TÜRKİYE Özel Sektör Havacılık İşletmeleri Derneği (TÖSHİD) Genel Sekreteri Musa Alioğlu, mitinglerin daha çok karayollarına etkisi olduğunu ancak havayollarında da etkisini gördüklerini belirterek, “Okulların kapalı ve Ramazan olmasına karşın doluluklar iyi. İç hatlar şu anda tam dolu. Bunda referandumun da etkisi olduğunu düşünüyoruz.”
Hanife BAŞ/Hürriyet
