Hazine Müsteşarlığı'nın 2010 yılı bütçesinden görev zararı ve gelir kaybı kapsamında kamu kurum ve kuruluşlarına 2 milyar 987 milyon 165 bin TL ödendi.
Sayıştay'ın 2010 Hazine İşlemleri Raporu'na göre 2010 Yılı Görev Zararları ve Gelir Kaybı Ödemeleri Tablosu'nda Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. 901 milyon 192 bin 659 liralık gider ödemesiyle, görev zararı ve gelir kaybı toplamının üçte birini aldı. Diğer başlıca kamu kurumlarının görev zararı tutarları şöyle açıklandı:
-TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü: Ekonomik Olmayan Hatlar; Vangölü Feribot; Doğu, Güney ve Vangölü Ekspreslerinin İşletilmesi (324.1 milyon TL)
-T.C. Ziraat Bankası Genel Müdürlüğü: 2005-2009 yılları arasında çıkan Gelir Kaybının Karşılanması Kararları (300.9 milyon TL)
-T.Halk Bankası Genel Müdürlüğü: 2008/14564 sayılı Gelir Kaybanın Karşılanması Kararı (138.6 milyon TL)
-Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş.: 4628 Sayılı Kanunun Geçici 17. Maddesi (901.1 milyon TL)
-T.Kömür İşletmeleri Genel Müdürlüğü: 2007, 2008, 2009 yılına ait Fakir Ailelere Kömür Yardımı Yapılmasına Dair Kararlar (462.3 milyon TL)
-T.Taşkömürü Kurumu: 2007, 2008, 2009 yıllarına ait Fakir Ailelere Kömür Yardımı Yapılmasına Dair Kararlar (23.8 milyon TL)
-TMO: 2006 yılına ait Hububat Alım Kararı, 2006, 2007 yıllarına ait Haşhaş Kapsulü ve Tohumu Alımı ve Satımı Hakkında Karar, 2007 Fiskobirlik'ten Fındık Alımı, 2008 yılına ait Kırmızı Mercimek İthalatı hattında karar, 2008 yılına ait TMO tarafından yağlık olarak değerlendirilecek fındıktan fındık Tarım Satış Kooperatifleri Birliği'ne satış yapılmasına ilişkin karar, 2009'a ait hububat alım kararı, 2009 yılına ait Haşhaş Destekleme Kararı (775.1 milyon TL)
-Tarım ve Kredi Kooperatifleri: Aciz Vesikalarıyla birlikte (61.6 milyon TL)

-SOKAK VE CADDELERİN AYDINLATILMASINA 901.1 MİLYON TL-

Rapora göre sokak ve caddelerin aydınlatılması amacıyla, 2010 yılı bütçesinden görev zararı ve gelir kaybı kapsamında 901 milyon 193 milyon TL ödeme yapıldı. Elektrik Piyasası Kanunu'na göre giderler 2015 sonuna kadar Hazine Müsteşarlığı bütçesinden karşılanacak.
Sayıştay raporunda, 10 Temmuz 2009 tarihli Aydınlatma Yönetmeliği'nde, aydınlatma giderlerinin gerçek durumu göstermesi için EPDK'ya denetim görevi verildiğini hatırlattı. Ancak uygulamada dağıtım şirketi beyanına dayanılarak ödemede bulunulması ve EPDK'ya verilen denetim görevinin yerine getirilmemesinin 2009 yılı Hazine İşlemleri Raporunda eleştirildiğini aktaran Sayıştay, şöyle dedi:
"Bu öneri ve eleştiriler EPDK'ya iletilmiştir. EPDK'nın cevabi yazısında ise kendilerine verilen denetim ve kontrol yetkilerinin Hazine Müsteşarlığınca yapılan genel aydınlatma giderlerinden bağımsız olduğu, bu kapsamda herhangi bir denetim ve kontrol yapılmadığı, yapılsa bile bu denetimlerin Hazine Müsteşarlığınca yapılacak ödemelere baz teşkil etmeyeceği ifade edilmiştir."
Bunun üzerine TEDAŞ'ın, dağıtım şirketleri tarafından gönderilen faturalardaki tüketim miktarı ve bedellerinin gerçek durumu gösterip göstermediğine ilişkin olarak belirli dönemler itibarıyla dağıtım şirketleri nezdinde gerekli denetimleri yapmakla görevlendirildiğini belirten Sayıştay TEDAŞ'a genel aydınlatma sayaçlarını denetleme yetkisi verildiğini bildirdi. Sayıştay Hazine İşlemleri Raporunda şu ifadeler yer aldı:
"-2009 yılı Hazine İşlemleri Raporu'nda eleştirilen konular 2010 mali yılında da aynen devam etmiştir. 2009 yılı Hazine İşlemleri Raporu'nun Sayıştay Genel Kurulu'nda 2010 yılında görüşülmesi sebebiyle 2009 yılı işlemlerine ilişkin önerilere yönelik düzenlemeler 2010 mali yılında yapılamamıştır.
Her ne kadar 2011 yılında yapılan düzenlemelerle aydınlatma giderlerine yönelik
denetim mekanizması tesis edilmeye, bu alandaki boşluk giderilemeye çalışılmış ise de 2009 Hazine İşlemleri Raporu'nda denetimin EPDK tarafından yerine getirilmesi önerildiği halde EPDK, Aydınlatma Yönetmeliği'nde kendine verilen denetim yetkisinin Genel Aydınlatma Giderlerine ilişkin Hazine Müsteşarlığı'nca yapılacak ödemelere baz teşkil etmeyeceği görüşündedir. Oysa Aydınlatma Yönetmeliği'nde tesis edilmeye çalışan bir denetim mekanizması da dağıtım
şirketlerinin bildirdiği ölçüm değerlerinin gerçek durumu yansıtıp yansıtmadığı ile ilgilidir. Bu da ayrı bir eleştiri konusu olup dağıtım şirketlerince bildirilen ölçüm değerleri üzerinden Hazine Müsteşarlığı tarafından ödeme yapıldığı için bu denetimlerin Hazine Müsteşarlığı tarafından yapılacak ödemelere esas teşkil edeceği açıktır."

-GÖREV ZARARLARI ARTIK "BELEDİYELERE YARDIM" OLDU-

Elektrik Piyasası Kanunu'nun "mali açıdan güçlü, istikrarlı ve şeffaf bir elektrik enerjisi piyasasının oluşturulması ve bu piyasada bağımsız bir düzenleme ve denetimin sağlanmasında" EPDK'yı yetkili kıldığını kaydeden Sayıştay, "2015 sonuna kadar geçici dönem için Hazine Müsteşarlığı'na verilen denetim yetkisi asıl değil ihtiyari bir yetkidir ve elektrik piyasasında asıl düzenleme ve denetim yetkisi EPDK'dadır.
2009 Yılı Hazine İşlemleri Raporu'nda sokak ve caddelerin aydınlatılmasına ilişkin Öneri 19'un 2'nci maddesinde dağıtım şirketlerine yapılan cadde ve sokak
aydınlatması tüketim gider ödemelerinin görev zararı kapsamında bütçeleştirilmemesi ve raporlanmaması önerilmiştir. Bu uygulama 2010 mali yılında da aynı şekilde devam etmiş ancak önerimiz doğrultusunda 2011 Yılı Bütçe Kanununun E Cetvelinde gerekli düzenleme yapılarak, ödemelerin "Görev Zararı' yerine "Hazine Yardımları-Mahalli İdarelere Hazine Yardımları' başlığı altında ödeme yapılması sağlanmıştır" denildi. (ANKA)
(ORH/HF)