MUĞLA (AA) - Geçen yıl 800 milyon dolar ihracat yapan kültür balıkçılığı sektörü, 2023 hedefi olan 1,5 milyar dolarlık ihracat hedefini yakalamak için Mersin başta olmak üzere yeni üretim sahaları talep ediyor.

Su Ürünleri Yetiştiricileri Üretici Merkez Birliği Başkan Yardımcısı İhsan Bozan, ekonomi gazetecilerine Bodrum'daki balık çiftliklerini gezdirerek, kültür balıkçılığına ilişkin bilgiler verdi.

Bozan, denizlerdeki gıda kaynağı ve çeşitliliğinin azaldığını ve kültür balıkçılığının giderek önem kazandığını vurgulayarak, "Türkiye'de 2016 yılında üretilen 588 bin ton su ürününün 253 bin tonu kültür balıkçılığından geliyor. Yani ülkemizde üretilen su ürünlerinin yarısına yakını kültür balıkçılığından." bilgisini verdi.

Bozan, şunları söyledi:

"Türkiye'de son 3 yılda her yıl yüzde 15'er büyüyen bir kültür balıkçılığı sektörü var. Peki bundan ne gibi bir ekonomik getiri elde ediyor Türkiye? Ülkemizde kültür balıkçılığının yaklaşık 1 milyar 250 milyon avro civarında bir hacmi var. 2016’da 800 milyon dolar ihracat yapıldı. Su ürünleri yetiştiricileri olarak 2023 hedefimiz 1 milyar dolar seviyesinde idi. Ancak biz geçen yıl 800 milyon dolara ulaştığımız için hedefimizi 1,5 milyar dolar olarak güncelledik. Gelinen noktada Bodrum ve Milas’taki üretim sahaları bizlere yetmediği için bize gösterilen yeni alanlarda üretim yapmak istiyoruz.”

- “Türkiye Japonya pazarı için Karadeniz Somon’u üretiyor”

Türk kültür balığının 59 ülkeye ihraç edildiğini aktaran Bozan, toplam üretimin yüzde 60’ının, alabalık üretiminin de tamamına yakınının ihraç edildiğini söyledi.

Bozan, “Balıkta ihraç pazarımızın yüzde 70’i Avrupa Birliği. Rusya son dönemde yıldızı parlayan pazarlarımızdan bir tanesi. Tabii bir de Türkiye Japonya pazarı için Karadeniz Somon’u üretiliyor. O da yeni bir pazar. Karadeniz’de yeni yatırımlar yapılacak. Yine ABD için zaten pazarımız var. Oraya yakın sahalarda da üretim yapmaya başladık.” ifadelerini kullandı.

"Kültür balıkçılığı maalesef zamanında doğru planlamalar yapılmadan, koylarda, bugünün turizm merkezi denilebilecek yerlerde başladı." diyen Bozan, sektörün hiçbir zaman kayıt dışı ve illegal yapıda bulunmadığını söyledi.


- “Güllük Körfezi’nde yıllık yaklaşık 90 bin ton su ürünleri üretimi kapasitesi var”

Balık çiftliklerinin kurulabileceği alanların 2008 yılında netleştiğini belirten Bozan, kültür balıkçılığının yüzde 65’inin Muğla Güllük Körfezi’nde yapıldığını, bu yüzden öncelikle buradaki sahaların taşınmasının öngörüldüğünü anımsattı.

Bozan, Muğla civarındaki balık çiftliklerinin 2008 yılından itibaren planlanmış olan Bodrum ve Milas açıklarına kaydırıldığını hatırlatarak, “Çiftlikler konsolide oldu. Geçmişte, kıyılardayken işletme ölçeği 300 tondu, artık 2 bin tona çıkarıldı. Güllük Körfezi’nde yıllık yaklaşık 90 bin ton su ürünleri üretimi kapasitesi var ve bizler su ürünleri yetiştiricileri olarak Körfez'in yaklaşık 4’te 1’ini kullanıyoruz. Tabii Muğla’yla beraber, Aydın, İzmir, Mersin, Samsun ve Ordu gibi illerde de planlama çalışması yapıldı.” bilgilerini aktardı.

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın blokajı nedeniyle Aydın’da planlanmış 4 bölgeden 1’inde üretim sahasının faaliyete başlayabilmesini örnek veren Bozan, şöyle konuştu:

“Mersin’de 8 bölgeden 4’ünde mutabık kalındı. 2 tanesinde turizm ve sahil güvenlik şerh koyduğu için onaylanamadı. 2008 yılından bu yana geçtiğimiz süre zarfında İzmir, Muğla ve Aydın’ın kapasiteleri tamamen dolu. Dolayısıyla sektörün büyümesi için yeni alanlara ihtiyaç var. 2023 hedeflerimize yaklaşabilmemiz için bizim mutlaka yeni üretim alanlarına ihtiyacımız var.

Bugün ülkemizde deniz kültür balıkçılığının toplam kapasitesi 180 bin ton civarında, hedef 350 bin tona çıkarmak. Suudi Arabistan kültür balıkçılığına 2 sene önce başladı, 2020 hedefini 600 bin ton olarak koymuş. Onlar için biraz fantastik bir hayal ama bizim için değil. Bugün baktığınızda Çin tek başına 25 milyon ton kültür su ürünleri üretebiliyorsa, tabii bunun içerisinde kabuklular da var, dört tane denizi olan Türkiye’nin milyon ton rakamlarını telaffuz etmesi çok hayal değil.

Yunan kültür balıkçılığını 2015 yılı itibarıyla geride bıraktık. Şu anda en büyük Yunan firmaları satışa çıkarılmış durumda. Biz kendi ülkemizde yeni üretim yapılabilecek yerler olmasına rağmen Yunanistan’da üretim yapmayı çok da mantıklı bulmuyoruz.”


- “Mersin’de 2 bin 500 ile 3 bin civarında istihdam sağlanacak”

Kültür balıkçılarının Mersin’de üretim yapmak istediğini belirten Bozan, sabit yatırım kapsamında bölgeye 75 milyon avro tesis yatırımı yapılması gerektiği bilgisini verdi. Bozan, "Mersin’de 2 bin 500 ile 3 bin civarında istihdam sağlanacak. Halihazırda Muğla bölgesinde sektörde sağlanan istihdam 10 bin civarındadır.” dedi.

Mersin’de kamuoyunun yanlış bilgilendirilmesi nedeniyle bölgeye yapılması planlanan yatırımların beklediğini savunan İhsan Bozan, şunları kaydetti:

“Mersin’de bir tane uzun süredir var olan bir çiftlik var. İki ay önce de biz bir tesis kurduk Mersin’de. (Kılıç Holding olarak) Ama tabii orada belli ölçekteki firmaların tamamı yatırım yapmak istiyor. Zaten ön izinleri alınmış halde. 2006-2008 yılları arasından 12 bakanlık bir araya gelip yer tespiti yaptı. Bu kapsamda Mersin’deki 4 bölgeyi 12 bakanlık oy birliğiyle belirledi.

Geçtiğimiz günlerde Mersin Büyükşehir Belediyesi temenni mahiyetinde bir karar aldı. Balık çiftlikleri hakkında görüş sorulursa negatif tavır sergileyelim babında… Bir defa konu hakkında yeterli bilgileri yok. Bu alanlar Mersin Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından 1/100.000’lik çevre planı kapsamında potansiyel su ürünleri üretim alanı olarak işaretlenmiş durumda zaten. Diğer yandan bakıyorsunuz Mersin’de insanları yanlış bilgilendiriyorlar. Balık üreticileri Bodrum’dan kovuldular, buraya geliyorlar gibi bir algı oluşturmaya çalışıyorlar. Bu tamamen yalan.”


- Balık tüketimi yetersiz


Balık yetiştiricilerin her yıl mayıs ve ağustosta akredite laboratuvarlar tarafından sudan, orta sudan ve dip çamurundan numuneler alınarak analiz edildiğini aktaran Bozan, sektörün üretimlerinin yeterince denetlendiğini savundu.

İhsan Bozan, insanların ABD’de yılda 27 kilogram, AB’de yılda 24 kilogram balık tükettiğini, ülkemizde bu oranın hala 8 kilogram seviyesinde olduğunu da sözlerin ekledi.