Sermaye Piyasası Kurulu'nun (SPK), tüm hizmet birimleri tarafından yapılan denetimler sonucunda 2010 yılında 230 kişi hakkında suç duyurusu ve işlem yasağı getirilmesine; 57 gerçek ve tüzel kişi hakkında da idari para cezası uygulanmasına karar verildi. 2010 yılında 57 gerçek ve tüzel kişi hakkında toplam 2 milyon 331 bin 674 TL tutarında idari para cezası uygulandı. İdari para cezalarının tutar olarak yüzde 62'si şahıslara, yüzde 25'i şirketlere, yüzde 7'si bağımsız denetim kuruluşlarına ve yüzde 6'sı aracı kurumlara verildi.

-KURULDA TOPLAM 269 ADET YENİ İNCELEME BAŞLATILDI-

SPK, 2010 Yılı Faaliyet Raporu'nu yayımladı. Buna göre SPK denetim fonksiyonu kapsamında "denetim dairelerine doğrudan veya Kurul'un diğer birimleri ve daireleri aracılığıyla ulaşan toplam 318 şikayet ve ihbar yazısı ile 33 adet İMKB ihbarına ve yapılan denetim programlarına bağlı olarak, 2010 yılında 269 adet yeni inceleme başlatıldı. Geçmiş yıllarda veya 2010 yılında başlatılan denetim faaliyetleri sonucunda, 2010 yılında Kurul denetim daireleri tarafından 120 denetim raporu ile 34 öneri yazısı (müzekkere) ve uzman yazısı hazırlandı. Söz konusu rapor ve yazıların konularına göre dağılımına bakıldığında piyasa dolandırıcılığının (manipülasyonun) ilk sırada yer aldığı görüldü. Halka açık şirket denetimlerinin çoğunluğu ise örtülü kazanç aktarımı ile ilgiliydi. Kurul uzmanlarınca Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) adına da denetimler yürütüldü. 2010 yılında MASAK'ın 11 yeni inceleme talebi Kurula ulaştı ve 22 adet inceleme sonuçlandırıldı.
Kurulun tüm hizmet birimleri tarafından yapılan denetimlerde 260 gerçek ve tüzel kişinin SPK'nın ve ilgili mevzuat hükümlerine uyum konusunda uyarılmasına, 230 kişi hakkında suç duyurusu ve işlem yasağı getirilmesine, ayrıca 57 gerçek ve tüzel kişi hakkında da idari para cezası uygulanmasına karar verildi. 2010 yılında 57 gerçek ve tüzel kişi hakkında toplam 2 milyon 331 bin 674 TL tutarında idari para cezası uygulandı. İdari para cezalarının tutar olarak yüzde 62'si şahıslara, yüzde 25'i şirketlere, yüzde 7'si bağımsız denetim kuruluşlarına ve yüzde 6'sı aracı kurumlara verildi.

-KURULDA TOPLAM BİN 175 KARAR ALINDI-

Sermaye piyasalarının etkin ve verimli bir şekilde işletilmesi amacıyla yurt içinde İMKB, İAB, VOBAŞ, TSPAKB, Takasbank, MKK, Yatırımcıları Koruma Fonu ile yurt dışında ise Uluslararası Menkul Kıymet Komisyonları Örgütü (IOSCO), OECD ve Dünya Ticaret Örgütü ile yakın bir işbirliği ve koordinasyon içinde çalışılmış, diğer kuruluşların da çalışmalarına destek verildi. 2010 yılı içinde SPK Karar Organı 38 kez toplanarak faaliyet alanları ile ilgili çeşitli konularda bin 175 adet Kurul kararı aldı.

-İMKB'DE İŞLEM GÖREN ŞİRKETLERİN PİYASI DEĞERİ 473 MİLYAR TL'YE ULAŞTI-

Sermaye piyasalarının düzenlemesine yönelik ise 2010 yılında toplam 26 tebliğ ve 16 yönetmelik yayımlandı. Sermaye piyasalarında 566 kurul kaydında bulunan şirket, 144 aracı kurum, 555 yatırım fonu, 140 emeklilik yatırım fonu, 31 yatırım ortaklığı, 21 gayrimenkul yatırım ortaklığı, 2 girişim sermayesi ortaklığı, 28 portföy yönetim şirketi, 92 bağımsız denetim şirketi, 82 gayrimenkul değerleme şirketi ve 9 derecelendirme kuruluşu bulunmakta. Sermaye piyasalarına ilişkin temel göstergelere bakıldığında, 2010 yılında İMKB'de işlem gören şirketlerin piyasa değerinin yaklaşık 473 milyar TL'ye ulaştığı görüldü.

-KURULDA 214 KAYDA ALMA, 891 İZİN BAŞVURUSU-

2010 yılında Kurula toplam 214 kayda alma başvurusu yapılmış olup bunlardan 83 tanesi kolektif yatırım araçlarına ait. Yıl içinde aracı kuruluşların izin başvuru sayısı 118 iken kolektif yatırım kuruluşlarının izin başvuru sayısı 513 oldu. Halka açık anonim ortaklıklara ilişkin izin başvuru sayısı ise 260 olarak gerçekleşti. 2010 yılı sonu itibariyle ülkemizde kurulan 6 derecelendirme kuruluşu sermaye piyasasında kredi derecelendirme faaliyetinde bulunmak üzere ve 4 derecelendirme kuruluşu sermaye piyasasında kurumsal yönetim ilkelerine uyum derecelendirmesi faaliyetinde bulunmak üzere yetkilendirildi.
2010 yılında 1 kuruluşun sermaye piyasasında bağımsız denetim faaliyetinde bulunmak üzere yetkilendirilerek Liste'ye alınmasına, 4 kuruluşun ise Liste'den çıkarılmalarına ilişkin başvuruları olumlu sonuçlandırıldı. 2010 yılı sonu itibariyle Liste'de toplam 92 bağımsız denetim kuruluşu bulunuyor.
Öte yandan; Bilgi Edinme Birimi'ne gelen başvurular "şikayet, görüş ve öneriler" ile "bilgi edinme" başvuruları olmak üzere iki bölümde ele alınmakta olup, bilgi edinme başvuruları "4982 Sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu" çerçevesinde 15 iş günü içinde cevaplandırdı. Bu kapsamda 2010 yılında Kurula toplam 3 bin 86 başvuru yapıldı.

-AKGİRAY: "HALKA ARZLARDA ESKİ YILLARA ORANLA BÜYÜK BİR ARTIŞ BAŞLADI"-

SPK Başkanı Prof. Dr. Vedat Akgiray, Faaliyet Raporu'ndaki mesajında halka arz seferberliği kapsamında gerçekleştirilen tanıtım faaliyetleri ve seminerler sonucunda 2010 yılının Türkiye sermaye piyasası açısından halka arzların artarak canlanması anlamında çok önemli adımların atıldığını belirtti.
Başkan Akgiray, "Kurulumuz tarafından halka arz süreçlerinin daha hızlı ve kolay hale getirilmesine yönelik yapılan çalışmalar neticesinde, hem Türkiye'nin önde gelen şirketlerinin, hem de KOBİ'lerin halka açılmaya teşvik edilmesi sağlanmıştır. Yapılan çalışmaların da katkısıyla ülkemizde halka arzların sayısında eski yıllara oranla büyük bir artış başlamış ve 2010 yılı içerisinde 22 şirketin paylarının halka arzı gerçekleştirilmiştir. Yeni halka arzların yanında, özel sektör borçlanma senedi piyasalarının geliştirilmesine de geçtiğimiz dönemde büyük önem verilmiş ve bu doğrultuda Kurul tarafından yapılan çalışmaların sonucunda otuzun üzerinde özel sektör tahvili yatırımcılara sunulmuştur" ifadelerini kullandı.

-VATANDAŞIN SERMAYE PİYASALARI KONUSUNDA BİLİNÇLENDİRİLMESİ ÇALIŞMALARINA DEVAM EDİLECEK"-

Halka Arz Seferberliği'nin ikinci aşaması olarak 2011 yılında sermaye piyasası ve sermaye piyasası araçları konusunda tüm ülke genelinde mevcut ve potansiyel yatırımcıları bilgilendirmeye yönelik bir dizi yeni faaliyet yapılmasının planlandığını ifade eden Akgiray şunları açıkladı:
"Gençlerden yaşlılara, ilkokul öğrencilerinden ev hanımlarına uzanan geniş bir perspektifte, çok çeşitli ve farklı projelerle insanlarımızı sermaye piyasaları ve yatırım konusunda bilinçlendirmek üzere yürütülen çalışmalara önümüzdeki dönemde de devam edilecektir. Bu çalışmalar Türkiye'nin yatırımcı eğitiminin geliştirilmesi ve finansal okuryazarlığın arttırılması ile ilgili Ulusal Stratejisinin oluşturulmasına büyük katkılar sağlayacaktır."

-SPK'DAN 3 BİN 532 SEKTÖR ÇALIŞANINA LİSANS-

Faaliyet Raporu'na göre 2010 yılında yapılan lisanslama sınavları Mart ve Kasım aylarında olmak üzere 2 kez düzenlendi. Her sınav döneminde lisanslama sınavlarına yönelik ayrıntılı bilgileri içeren Sınav Kılavuzu, sınavların konu ve alt konu başlıkları ile oturum tablosu internet ortamında adaylara duyurulmaktadır. 2010 yılı içinde yapılan lisanslama sınavları TSPAKB ve Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü'nün işbirliği ile gerçekleştirildi. Mart ayında 1 bin 736, Kasım ayında ise 2 bin 796 olmak üzere toplam 3 bin 532 kişi lisans almaya hak kazandı.

-27 ÜLKE İLE İŞBİRLİĞİ ANLAŞMASI-

Diğer ülkelerdeki sermaye piyasalarında düzenleme ve denetim yetkisine sahip kuruluşlarla iş birliği çerçevesinde Mutabakat Zaptı imzalanması (MoU) için başlatılan girişimler 2010 yılında da sürdürüldü. Bu kapsamda, 2010 yılı içerisinde Malezya, Azerbaycan ve Birleşik Arap Emirlikleri sermaye piyasası düzenleyici otoriteleri ile MoU imzalandı. Kurul tarafından şimdiye kadar imzalanan ikili mutabakatların sayısı 27 ülkeden toplam 30 ayrı kuruma ulaştı.

-SPK'NIN DEVAM EDEN PROJELERİ-

2010 yılında sermaye piyasalarına yönelik yapılan ve yukarıda belli başlıkları özet halinde sunulan çalışmaların 2011 - 2012 projeksiyonunda sürdürülmesi planlandı. Bu kapsamda Kurul'un 32 başlık altında düzenleme ve çalışmaları devam ederken, bazıları şöyle sıralandı:
-Sermaye Piyasası Kanunu'nun günün koşullarına ve AB düzenlemelerine uygun olarak yenilenmesi.
-Aracı kurumların sermaye yeterliliği ölçümlerinin riske daha duyarlı hale getirilmesi ve BASEL-II düzenlemeleri kapsamındaki çalışmalar.
-Tezgah üstü türev araçların alım satımına ilişkin aracı kuruluşlara ilişkin düzenlemeler.
-Kaldıraçlı döviz işlemlerine ilişkin düzenleme çalışmaları.
- Aracı kuruluşların işlem maliyetlerinin rekabet edilebilir düzeye getirilmesine yönelik çalışmalar.
-Enerji ürünlerine ve emtiaya dayalı spot ve vadeli piyasaların geliştirilmesi.
- Sermaye Piyasası Lisanslama, Eğitim ve Sicil Merkezi'nin faaliyete geçmesine ve ortaklık yapısının belirlenmesine yönelik çalışmaların yapılması.
- Kira sertifikalarının ihracını kolaylaştırıcı vergisel düzenlemeler bakımından ilgili kamu kurumlarıyla birlikte yürütülen çalışmalar.
-Kurumsal Yönetim İlkeleri'nin Avrupa Birliği mevzuatı, uluslararası gelişmeler ve piyasamızın talepleri doğrultusunda gözden geçirilmesi yönünde çalışmalar.
-KOBİ'lerin sermaye piyasaları yoluyla finansmanına ilişkin çalışmalar.(ANKA)
(HGS/ÖMR)