Haksız fiil sonucu (kasten adam öldürmek gibi) ölen kişiler ile iş kazasında hayatını kaybeden işçilerin anne babalarının açtığı “destekten yoksun kalma tazminatı” davalarında Yargıtay 4., 11. ve 17. Hukuk Daireleri ile Yargıtay 21. Hukuk Dairesi yıllardır farklı yönde kararlar veriyordu. 21. Hukuk Dairesi, anne babaya tazminat ödenebilmesi için Sosyal Güvenlik Kurumu’nca (SGK) çocuklarından dolayı ölüm geliri bağlanıp bağlanmadığına bakıyordu. SGK’dan ölüm geliri bağlanmamışsa tazminat ödenemeyeceğine hükmediyordu. Diğer üç daire ise tazminat isteminde bulunan anne babaya ölen evladın her halükârda ve belirli düzeyde destek olacağını fiili karine olarak kabul ederek, tazminat ödenmesi yönünde kararlar veriyordu. 

Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberine göre, Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu konuyu Türk Medeni Kanunu, Türk Borçlar Kanunu, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu yönünden inceleyerek karara bağladı. Yargıtay’ın kararı, Soma faciasında olduğu gibi her yıl iş kazalarında yaşamını yitiren yüzlerce işçi ile kasten veya kusur sonucu ölenlerin anne babalarının açtığı tazminat davaları açısından büyük önem taşıyor. 

TAZMİNAT İÇİN SGK’DAN GELİR BAĞLANMASI ŞARTI ARANMAYACAK

Büyük Genel Kurul’un kararında, destekten yoksun kalma tazminatının, ölenin yardımından yoksun kalan kimsenin muhtaç duruma düşmesini önlemek, yaşamının, çocuğunun ölümünden önceki düzeyinde tutulması amacına yönelik sosyal karakterde ve kendine özgü bir tazminat biçimi olduğu vurgulandı. SGK tarafından anne-babaya bağlanacak ölüm geliri ile destekten yoksun kalma tazminatının birbirinden farklı kavramlar olduğu belirtilen kararda, şöyle denildi:

“Anne babaya ölüm geliri bağlanmamış olması annenin-babanın çocuklarının bakımına ihtiyaçları bulunmadığı sonucunu doğurmayacaktır. Anne babaya ölüm geliri bağlanmamış olması destek ilişkisinin ve buna bağlı olarak destekten yoksun kalma tazminatı talep hakkının varlığına bir engel teşkil etmeyecektir. Bununla birlikte anneye-babaya ölüm geliri bağlanması, destek ilişkisinin varlığı yönünden olmasa da tazminatın hesabında dikkate alınacaktır. SGK tarafından çocuklarının ölümü nedeniyle yapılan ödemeler ve bağlanan gelirin Kurum tarafından rücu edilebilen kısmı, belirlenen destekten yoksun kalma tazminatından indirilebilecektir.”

“ZARURET DURUMUNA DÜŞMEK GEREKMEZ”

Kararda, genel yaşam deneyimlerinin çocuğun anne babasına her koşulda ve belirli düzeyde, hayatta olduğu sürece ya da gelecekte sürekli ve düzenli olarak destek olacağını gösterdiği vurgulandı. Tazminat talep edebilmek için anne babanın zaruret durumuna düşmesinin, en zaruri ihtiyaçlarını dahi karşılayamaz hale gelmesinin gerekli olmadığı, sosyal hayat seviyesinin gerilemesinin yeterli görülmesi gerektiği kaydedildi. Kararda, “Annenin babanın geliri bulunabilir, varlıklı olabilir, çocuğunun nakdi olarak bakımına ihtiyaç duymayabilir. Ancak, bu durum annenin-babanın, çocuğun ölümü nedeniyle onun hizmet ifasından veyahut benzeri yardımlarından mahrum kalmadığı ya da kalmayacağı sonucunu doğurmayacaktır. Her annenin babanın, çocuğun ölümü ile onun desteğinden yoksun kalacağı kabul edilmelidir” denildi.

YARGITAY KARARI

––  Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 22/06/2018 Tarihli ve E: 2016/5, K: 2018/6 Sayılı Kararı