HUDEYDE (AA) - ASIM ABDUSSELAM - Yemen'in batısındaki El-Hudeyde kentini Husilerden kurtarmak üzere Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçlerinin destekleriyle operasyon başlatan ve kısa sürede Hudeyde Uluslararası Havalimanı'nın tamamında kontrolü sağlayan hükümet güçlerinin ilerlemesi, uluslararası vetoya takıldı.
Yemen meşru hükümetine bağlı güvenlik güçlerinin, Hudeyde kenti ve sahil şeridini Husilerden tamamen temizlemek amacıyla 13 Haziran'da koalisyondan aldığı destekle başlattığı operasyonu başarılı bir şekilde yürüterek 19 Haziran'da havalimanının tamamında kontrolü sağlaması, Husilere karşı zaferin birkaç gün içinde ilan edileceği beklentilerine yol açtı.
Meşru hükümet güçlerine karşı çatışan Husilerin kontrolünde tuttuğu ve limanından ciddi gelirler elde ettiği stratejik kent Hudeyde'nin kurtarılması, sivillerin zarar göreceği gerekçesiyle uluslararası alanda özellikle ABD'nin engeline takıldı.
Süper güçler ve uluslararası örgütler, koalisyon güçlerinin hava ve denizden desteğini alan 20 bine yakın Yemen askerinin katıldığı operasyonun Hudeyde'ye doğru ilerlemesiyle halkın yüzde 70'ine ulaşan yardımların durmasına ve bunun yeni bir insani felakete yol açmasına yönelik endişelere dikkat çekiyor.
Birleşmiş Milletler (BM) Yemen Özel Temsilcisi Martin Griffiths'in, Hudeyde'ye yönelik operasyondan sivillerin daha fazla zarar görmemesi için taraflar arasında müzakere sürecinin başlatılması amacıyla harekete geçmesinin ardından Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Dışişlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Enver Karkaş, resmi Twitter hesabından yaptığı açıklamada, operasyonun belli bir süreyle durduğunu belirtmişti.
Karkaş, Husilerin Hudeyde kentinden ön şartsız olarak çıkması yönünde BM Yemen Özel Temsilcisi Griffiths'in yürüttüğü çalışmalara fırsat tanımak amacıyla operasyonu geçici olarak durdurduklarını ifade etmişti.
Ancak 2014 yılından beri işgal ettikleri Hudeyde'den çekilme karşılığında uluslararası toplumun hiçbir şartını kabul etmeye yanaşmayan Husilerin inadı karşısında Griffiths'in yürüttüğü çalışmaların ne aşamada olduğu bilinmiyor.
- Küçük çaplı çatışmalar devam ediyor
Uluslararası veto engeliyle karşılaşan Yemen ordusu ile koalisyon güçleri, Hudeyde Uluslararası Havalimanı'nda kontrolü sağladıktan sonra Hudeyde Limanı'na doğru ilerleme yerine kentin güneyindeki kırsal kesimde küçük çaplı operasyonlara devam etti.
Askeri kaynaklardan alınan bilgiye göre, hükümet güçleri Hudeyde'nin güneyinde yer alan tarihi Zebid ilçesine operasyon düzenlemeyi planlıyor ancak birçok tarihi yapının yanı sıra sivillerin zarar görmesi ihtimalinden dolayı uluslararası toplumdan gelebilecek tepkilerden çekiniyor.
Hükümete yakın kaynaklar ise yetkililerin, sıcak iklime sahip Hudeyde sahillerindeki cephede savaşmak üzere eğitim ve her türlü hazırlıklarını sürdüren askeri birliklerin uzun süre bekletilmesi dolayısıyla yeni zorluklarla karşılaşabileceğinden endişe ediyor.
Kaynaklar, BM temsilcisinin, Hudeyde'den çıkmaları için Husileri ikna etme girişimine ilişkin alınan operasyonu durdurma kararının temmuz ayının sonuna kadar sürdürüleceğini aktardı.
- ABD ile Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyonun ilişkileri
Yemen güçleri ve koalisyonun Hudeyde'ye yönelik operasyonunu bilinmeyen bir tarihe erteleyen ABD vetosu ilk değil, iki yılı aşkın süredir başkent Sana'ya 50 kilometre kadar yaklaşan Yemenli güçler, kentin doğusundaki Nehem bölgesini geçemedi.
Hükümete yakın kaynaklardan alınan bilgiye göre, uluslararası toplum, 21 Eylül 2014'te Husiler tarafından işgal edilen başkent Sana'ya, diğer bölgelerden de buraya yaşanan göç dalgaları nedeniyle oluşan yoğun sivil nüfusun zarar göreceği endişeleri gerekçesiyle kente doğu ilerlemeye karşı çıkıyor.
Gözlemciler ise Husilerin sonunu getirecek büyük çaplı operasyonlara yönelik engeller oluşturan uluslararası güçlerle özellikle de ABD ile Suudi Arabistan liderliğindeki koalisyon güçleri arasındaki ilişkilerde ciddi bir anlaşmazlık olduğuna vurgu yapıyor.
Yemenli araştırmacı ve siyasi analist Nebil eş-Şercebi, AA muhabirine yaptığı açıklamada, koalisyon üyesi ülkelerin, Washington ile olan derin ilişkilerine rağmen, ana askeri operasyonlarını felç ederek sadece küçük çaplı bazı ilerlemelere izin veren ABD kararlarının önüne geçecek uygun formülü bulamadığını savundu.
Hudeyde cephesinin de tıpkı diğer cephelerdeki operasyonlara benzer kadere mahkum olduğunu aktaran Şercebi, koalisyon ülkelerinin ABD vetosunu telafi edecek herhangi bir adım atma girişiminde bulunmadığını söyledi.
ABD'nin, Hudeyde kentinin kurtarılmasına yeşil ışık yakmadan önce şantaj yapmaya çalıştığını iddia eden Şercebi, Hudeyde'nin en önemli cephe olduğunu vurgulayarak, "ABD, diğer cephelerde yapamayacağını Hudeyde cephesinde yapar ve koalisyon üyesi ülkeler de Washington'a çok şey sunmak zorunda kalır." dedi.
Şercebi, Yemen meşru hükümetinin, Hudeyde cephesinde uzun vadede stratejik kayıplara yol açacak siyasi müzakerelere karşı askeri seçeneği tercih ettiğini dile getirdi.
Hükümet güçleri 13 Haziran'dan beri koalisyon güçlerinin desteğiyle Hudeyde kenti ile Kızıldeniz kıyısındaki stratejik Hudeyde Limanı'nın kontrolünü sağlamak için askeri operasyonlar düzenliyor. Operasyonlarda ildeki bazı bölgelerde kontrol sağlandı.
Yemen'de meşru yönetime darbe yapan Husiler, Eylül 2014'ten bu yana başkent Sana başta olmak üzere bazı bölgeleri kontrolünde tutuyor. Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçleri de Mart 2015'ten bu yana Husilere karşı meşru yönetime bağlı güçlere destek veriyor.
