Anayasa Mahkemesinin internet sitesinde, mahkemenin 18 Haziran tarihli gündeminde, 5434 sayılı Kanunun geçici 206. maddesindeki bir ibarenin iptalinin görüşüleceği görülmektedir.
 
Ankara 17. İdare Mahkemesinin iptal istemiyle Anayasa Mahkemesine taşıdığının konunun özeti şu şekilde belirtilmiştir:
 
"8.6.1949 günlü, 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu’nun, 25.5.2002 günlü, 4759 sayılı Kanun’un 6. maddesiyle değiştirilen geçici 206. maddesinde yer alan “8.9.1999 tarihinde Sandık iştirakçisi olanlardan…” ibaresinin iptaline karar verilmesi istemi."

İptal davasına konu 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu Geçici 206 ncı madde ilk kez 25 Ağustos 1999 tarihli ve 4447 sayılı Kanunla getirilmiş idi.
 
Madde ilk getirilişindeki hali şu şekildeydi:

“Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte fiili hizmet süreleri 8 yıl ve daha fazla olan iştirakçiler, 61 yaşını doldurmaları nedeniyle istekleri üzerine veya kurumlarınca yaş haddinden resen emekliye ayrıldıklarında fiili hizmet süreleri 10 yılı doldurmuş olmak şartıyla emekli aylığına hak kazanırlar.”
 
Bu maddenin anlamı şu olmaktadır.
 
4447 sayılı Kanun 8 Eylül 1999 tarihinde yürürlüğe girmiş idi. 8 Eylül 1999 tarihinde fiili hizmet süresi 8 yıl ve daha fazla olan Devlet memurları için emeklilik kazanımında 10 hizmet yılı yeterli görülmüş ve 61 yaşını doldurduklarında emekli olabilmeleri sağlanmış idi.
 
Ancak, bu hüküm, yine 4447 sayılı Kanunla Emekli Sandığı Kanununa eklenmiş olan geçici madde 205 hükümleri ile çelişki yaratması üzerine, Anayasa Mahkemesince iptal edilmişti. (Anayasa Mahkemesinin İptal Kararı 23 Kasım 2001 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır)
 
Geçici 206 ncı maddenin iptal edilmesi sonrasında 23 Mayıs 2002 tarihli ve 4759 sayılı Kanunla, bu madde hükmü değiştirilmiştir.

Yeni hüküm şu şekildedir:

“8.9.1999 tarihinde Sandık iştirakçisi olanlardan 50 ve daha yukarı yaşlarda bulunanlar, yaş haddi nedeniyle istekleri üzerine veya re'sen emekliye ayrıldıklarında fiilî hizmet sürelerinin 10 yılını doldurmuş olmak şartıyla emekli aylığına hak kazanırlar.”

Hükmün uygulanması şu şekildedir.

Genel olarak 61 yaşını tamamlamış olanların emekli olabilmeleri için mutlak surette 15 hizmet yıllarının olması gerekmektedir.
 
Geçici 206 ncı madde, Devlet memurluğu hizmetine ileriki yaşlarda girenlere erken emeklilik hakkını tanıyan bir madde olarak görünmektedir.
 
8 Eylül 1999 tarihinde Devlet memuru olan ve 50 ve daha yukarı yaşlarda bulunanlar 61 yaşını doldurduklarında emekli olabilmeleri için 10 hizmet yıllarının bulunması yeterli olmaktadır.
 
Ancak, burada da bir eşitliksizlik göze çarpmaktadır. 8 Eylül 1999 tarihinde 50 yaşına girmesine 1 gün 2 gün gibi kısa bir süre kalmış kişiler;

61 yaş + 10 Hizmet Yılı= Emeklilik hakkını kazanamayacak,
 
Bunlar 61 yaş + 15 Hizmet Yılı= Emeklilik
 
şeklinde emekli olabileceklerdir. Yani, 1 gün 2 gün gibi kısa bir süre için en az 5 Yıl daha fazla çalışmaları gerekmektedir.
 
Ayrıca, 8 Eylül 1999 tarihinden önce 50 yaşında olan, ama bu tarihte Devlet memuru olmayan ve daha sonra Devlet memurluğuna giren bir kişi de 61 yaş ve 10 hizmet yılı hakkından yararlanamayacak, 61 yaş ve 15 hizmet yılı ile emekli olabilecektir.

5434 sayılı Kanunun geçici 206 ncı madde ne amaçla konulmuştur. Buradaki amacın, ileriki yaşlarda Devlet Memurluğu hizmetine girenlerin emeklilik şartlarını erken bir hizmet yılı ile tamamlamaların sağlanması olarak görünmektedir.

5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununun Geçici 206 ncı maddesi iptal edilirse ne olur?
 
Anayasa Mahkemesi iptal kararları geriye doğru işlev gören hükümde değildir.
 
Esas itibariyle, Geçici 206 ncı maddenin asıl şartı 8 Eylül 1999 tarihinde Devlet memuru olanları ve bu tarih itibariyla 50 ve daha yukarı yaşlarda bulunanları ilgilendirmektedir. 8 Eylül 1999 tarihinden bugüne kadar aradan 14 yıl gibi bir zaman geçmiştir. 8 Eylül 1999 tarihinde 50 ve daha yukarı yaşlarda bulunmuş olanlar en az 3 yıl öncesinden 61 yaşlarını doldurmuş olacaklarından 61 yaşını doldurmuş olanların büyük bir kısmının da emekli aylığı bağlanmış kişiler durumunda olduklarını tahmin edebiliriz.

Bu nedenle de madde hükmü iptal edilmiş bile olsa emekli olanlar için herhangi bir hak kaybına yol açmayacağını söyleyebiliriz.
 
Bu durumda olmayanlardan emekli olmayanlar hak kaybına uğrarlar mı?

Genel olarak Devlet memurları, kanunla tanınan haklarını kullanarak 65 yaşlarını dolduracakları tarihe kadar görevde kalmayı tercih etmektedirler. (Devlet memurları niçin 65 yaşını dolduracakları tarihe kadar görev yapmayı tercih etmektedirler, bu konudaki değerlendirmemizi aşağıda ayrıca yapacağız)
 
Anayasa Mahkemesinin bu maddeyi iptal etmesi durumunda, 8 Eylül 1999 tarihinde Devlet memuru olanlardan 50 ve daha yukarı yaşlarda bulunanlardan 65 yaşını dolduracakları tarihe kadar görev yapmayı tercih etmiş kişiler bulunuyor ise, 65 yaşını dolduracakları tarihte hizmet süreleri şayet 15 yıl olmazsa kendilerine emekli aylığı bağlanmasının mümkün olmayacağını belirtebiliriz. ÖNEMLİ NOT; Bu durumdakilerin hizmet hesaplarını görev yaptıkları kurumlara yaptırmalarında fayda görülmektedir.

Ancak, Anayasa Mahkemesi hükmü iptal etmezse herhangi bir değişiklik olmayacaktır.
 
Kanun iptal olursa, 1999 şartı kalkacaktır
 
İptali istenen maddede yararlanabilmek için 1999 yılında memur olarak görev yapmış olma şartı aranmaktadır. Eğer maddede geçen “8.9.1999 tarihinde Sandık iştirakçisi olanlardan…” ibaresinin iptal edilmesi halinde, bugün itibariyle 50 yaş ve üzeri olanlar da, 10 yıla dayalı emeklilik hakkını talep edebilecektir.
 
1999 şartının iptali halinde örnek vermek gerekirse;
 
2011 yılında 51 yaşında memur olan bir kişi de, 61 yaşına geldiğinde emekliliğini talep edebilecektir. Zira, iptali halinde 1999 yılında görev yapmış olma şartı kalkmış olacaktır.



Kaynak: www.memurlar.net