Radikal , denetimli serbestlik şubelerini araştırdı, Adalet Bakanlığı’nın ‘kısıtlı’ izniyle, İstanbul’da Bakırköy ve Kadıköy olmak üzere iki denetimli serbestlik şubesini ziyaret etti. Cezaevlerinde yaşanan kalabalık sorunununl bir benzerinin de buralarda yaşandığı gözlendi.
İstanbul’da 6 Denetimli Serbestlik Müdürlüğü var. Bakırköy Denetimli Serbestlik Müdürlüğü, 17 ilçeye bakan en yoğun müdürlük. 23 bin kişiyle ilgileniyor. Bunların çoğunluğunu uyuşturucu kullanan kişiler oluşturuyor. Bunun yanı sıra mahkemelerin tedbir kararı aldığı kişiler var. Nisanda yapılan yasa değişikliğiyle cezaevinden tahliye olan 1500 kişi daha eklendi.
Bakırköy Denetimli Serbestlik Müdürlüğü’nde 7 kişi elektronik kelepçe ile gözetim altında. 255 kişi kamuda ücretsiz olarak çalışıyor. 418 kişinin kamu cezası bitmiş, SGK’lı olarak bir işi var.
‘Kişiye özel’ program güzel ama şimdilik hayal
Bu kurumda iyi niyetli çabalar çok ama yetersizlikler de yok değil. İnfazı yapmaktan iyileştirmeye vakit yok. Sosyolog, sosyal çalışmacı, psikolog, öğretmenden oluşan uzman ekip gelenleri değerlendiriyor. Kişiler uzmanlar tarafından risk değerlendirme anketine tabi tutuluyor. Buna göre kişiye program yapılıyor. O kişinin sağlık, eğitim gibi hangi kurumlarla irtibat kurması gerekiyor, kaç saat psikolojik destek alması gerekiyor, suç işlemesini önlemek için nasıl bir yol izlenmeli karar veriliyor. Ancak bu programlar amaçlandığı ve olması gerektiği gibi ‘kişiye özel’ olamıyor çünkü iş yükü çok fazla.
Kendi isteğiyle cezaevine geri döndü!
Şubeye katılı olan ve son yasa değişikliğiyle tahliye olanlardan hiçbiri yeniden suç işleyip cezaevine girmemiş. Ancak içlerinden biri kendi isteğiyle cezaevine geri dönmüş! Uzun zamandır cezaevinde olduğu, bu sırada yakınlarını da kaybettiği için dışarıda ne yapacağını bilememiş, ‘alıştığı düzene’ geri dönmüş. Bakırköy Denetimli Serbestlik Şube Müdürlüğü’nde 80 kişi çalışıyor. Bakanlık kapsam genişleyince kadro sayısını da arttıracak, 2013’te burası 750 kişi olacak. Olması planlanan rakama bakıldığında 80 kişi ile yapılabilecekler daha net anlaşılıyor. Dünya standartlarında bir uzmana 40-50 vaka düşerken, Bakırköy’de uzman başına 600 vaka, 800’e yakın dosya düşüyor.
Bakırköy Denetimli Serbestlik Müdürlüğü Ahmet Tenlik anlatıyor:
“ İş-Kur , İSMEK, Halk Eğitim Merkezleri gibi kurumlara yönlendiriyoruz kişileri çeşitli kurslar için. Tahliye olanlar önce kendini toparlamak ve iş bulmak istiyor. Onun için hemen önlerine sosyal bir program koymuyoruz. Psikolojik danışmanlık isteyen herkes belirli bir süre olmadan yararlanma hakkına sahip. Kişiler imza vermekle de yükümlü. İmzalarda ise yol masrafı yaratmayacak yerleri, evlerinin yakınlarını tercih ediyoruz. İngiltere’deki örneği uyguluyoruz. Orada sistem çok gelişmiş. Bir süre önce gittik. Londra’da 52 denetimli serbestlik bürosunda 23 bin kişi çalışırken, 12 milyon kişinin yaşadığı bir alandan sorumlu Bakırköy’de sadece 60 kişiydik. Ama hevesli ve istekliyiz.”
‘Denetimli Serbestlik’ ne?
Denetimli Serbestlik Kurumu TCK’da 2005’te yapılan değişiklikle oluşturuldu. 135 yerde müdürlükler kuruldu. Hedef: Hükümlülerin suç işlemesine neden olan davranışlarının düzeltilmesi, madde bağımlılarının rehabilitasyonu, mağdurların uğradıkları zararın giderilmesi.
Denetimli Serbestlik şubeleri kurulalı 7 yıl oldu ancak nisanda yapılan kanun değişikliğiyle ‘Denetimli Serbestlik’ kapsamı genişledi. 15 bin kişi cezaevlerinden tahliye oldu ve tahliyeler sürüyor. Denetimli serbestlik büroları daha da önem kazandı. Son gelişmelerden sonra şubelerin iş yoğunluğu daha arttı.
Gece hırsızlık yapana elektronik kelepçe
Kadıköy Denetimli Serbestlik Müdürlüğü 2008’den bu yana geçiçi olarak bir iş merkezinin bir katında hizmet veriyor. Birbirine bakan 7 odada çalışıyor herkes. İki ay öncesine kadar 12 kişi çalışırken şimdi 24 kişiler. 2 bin 500 kişi ile ilgileniyorlar. Bunların yüzde 80’i uyuşturucu nedeniyle yönlendirilenler. Elektronik kelepçe ile takibi yapılan iki kişi var. Birinin geceleri hırsızlık yaptığı için geceleri dışarı çıkması yasak, diğeri de cinayetin kan davasına dönüşmemesi için. Kamu hizmetinde ücretsiz çalışan kişi sayısı ise 30.
STK’lar destek olmalı
Merkezde çalışması gereken kişi sayısı 100-150. Uzman başına 350 kişi düşüyor. 350 kişi ile ayda 1 kez görüşüldüğü varsayıldığında bu günlük 11 dosya yani 11 görüşme ediyor. Her kişi ile yarım saat görüşülse 6 saat ediyor. Bunun dışında uzmanların raporlama gibi pek çok görevi daha var.
Müdür Mustafa Remzi Köse, sivil toplum kuruluşlarına ve üniversitelere çağrı yapıyor: “Denetimli serbestliğe biçilen misyon tek kurumun altından kalkabileceği bir misyon değil zaten. Yapıcı eleştirilere ihtiyaç var. Kamuda üretsiz çalışmada vasıfsız işçi ihtiyacını karşılıyoruz genel olarak. Oysa öyle olmamalı. Biz çalıştırıyoruz, dönüştürmüyoruz. Bu kişinin iyileşmesine sebep olmuyor. Şimdi daha vasıflı işlere yerleştirme için çalışmalar yapıyoruz. Destek bekliyoruz.”
‘Denetimli serbestlik’ ile çıkanlar anlatıyor
Patrondu, çaycı oldu
Denetimli Serbestlik’in genişletilmesinin ardından cezaevinden tahliye olan ve kendisine 97 gün boyunca kamuda hizmet etmesi yükümlülüğü verilen 40 yaşındaki E.M.T., bu hizmetini Bakırköy Denetimli Serbestlik Müdürlüğü’nde yapıyor. Her gün kendi belirlediği 4 saat boyunca çalışıyor. Müdürlükte danışma görevini yapan, çay getiren E.M.T. “Müthiş bir uygulama” diyor: “Ticari işletme sahibiydim. Yanımda 80 kişi çalışıyordu. Cezaevine girdim. Çıktıktan sonra da psikolojik destek almaya başladım. Çünkü önceki konumum çok farklıydı. 97 gün burada çalışacağım. Haftada iki gün de oturduğum yere yakın emniyete imza veriyorum. Saatlerimi kendim belirliyorum, çok güzel bir uygulama. Kesinlikle bize suçlu muamelesi yok. Cezaevinden çıkıp burada olmak cennet gibi. Kamu hizmetim bittikten sonra yine ticaretle uğraşacağım.”
Danışmada çalışıyor
25 yaşındaki E.Ö. ise 1.5 aydır kamu hizmeti olarak Bakırköy Denetimli Serbestlik Müdürlüğü’nün ‘danışma’sında ücretsiz olarak çalışıyor. 3 yıldır cezaevinde olan ve cezasının bitimine 9 ay kala denetimli serbestlikle tahliye olan E.Ö. hafta içi her gün saat 13.00-17.00 arasında çalışıyor. Nişanlı olduğunu ve kısa süre sonra düğün yapacağını anlatan E.Ö. cezaevine girmeden önce yaptığı polisaj, cila, oto yıkama işine devam edeceğini anlatıyor.
