TBMM Dilekçe Komisyonu, Menderes’in avukatı Burhan Asri Apaydın’ın ricası üzerine dava dosyasını Başbakanlık Devlet Arşivleri’nden aldı. Meclis, binlerce sayfalık dosyayı ayrıntılı şekilde inceleyecek ve konuyla ilgili bir rapor hazırlayacak. Genel Kurul’dan iade-i itibara ilişkin bir karar çıkarılması planlanıyor.
TBMM Dilekçe Komisyonu, Adnan Menderes’in dava dosyasının tüm ayrıntılarına Devlet Arşivleri’nden ulaştı. TBMM bürokratları, önümüzdeki günlerde tüm tutanak ve belgeleri kapsayan geniş kapsamlı bir inceleme için çalışmalara başlayacak. Çalışmaları, hukukçu isimlerden oluşacak bir bilirkişi heyeti yürütecek. Bilirkişinin yapacağı incelemeler ve tespitler doğrultusunda komisyon üyesi milletvekilleri bir rapor hazırlayacak. Raporda, tarihi gerçekler ışığında Menderes’in haksız yere idam edildiği sonucuna varılması ve TBMM Genel Kurulu’ndan idam kararının ‘yok hükmünde’ sayılarak merhum başbakana iade-i itibar verilmesi yönünde yeni bir karar alınması talebinin yer alması bekleniyor.
Menderes’in avukatı Burhan Apaydın, bir süre önce TBMM Başkanlığı’na başvurarak Menderes’in yargılama kararının hukuka uygun olmadığını kaydetmişti. Menderes’le ilgili mahkeme kararında ‘Türk milleti adına’ ifadesinin yer almadığını, bu nedenle idam kararının kaldırılması gerektiğini söylemişti. Milli Birlik Komitesi tarafından yargılamaları yürüten Yüksek Adalet Divanı’na atanan Hakim Salim Başol’un, “Sizi buraya tıkan kuvvet böyle istiyor.” sözlerine işaret ederek, davanın hukuki hiçbir yönünün olmadığını vurgulamıştı. Cemal Gürsel’in, Menderes’e, “Bu millet seni seviyor, Celal Bayar’ı bertaraf et ve cumhurbaşkanı sen ol. Bu milletin göz bebeğisin.” şeklinde mektup yazdığını da anlatan Apaydın, bu mektubun mahkemede okunmasının da askerî güçle engellendiğini ifade etmişti.
DOSYA, DEVLET ARŞİVLERİ’NDEN ÇIKTI
TBMM Başkanı Cemil Çiçek, yapılan başvuruyu TBMM Dilekçe Komisyonu’na havale etti. Dilekçe Komisyonu Başkanı Mehmet Daniş, kurumlarla yazışma yapılarak gereğinin yapılması talimatını verdi. Komisyon, Apaydın’ın başvurusu doğrultusunda ilk olarak Adalet Bakanlığı ile temasa geçti. Bakanlık, Menderes’in dosyasının Anayasa Mahkemesi’nin kurulduğu 1962 yılında Yüksek Mahkeme’ye gönderildiği cevabını verdi. Komisyon, bu kez Anayasa Mahkemesi’ne sordu. Yüksek Mahkeme ise dosyanın 1991 yılında Başbakanlık’a gönderildiğini ve dosyanın Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü’nde olduğunu bildirdi. Başbakanlık Devlet Arşivleri, yapılan talep üzerine Menderes davasıyla ilgili mahkeme tutanakları, mahkeme kararları ve idam kararını DVD olarak TBMM’ye gönderdi. Dosyayı, tüm ekleriyle birlikte mercek altına alan Komisyon, yargılama kararlarına ilişkin ilgili kurumlarla yazışmalar da gerçekleştirecek. TBMM Dilekçe Komisyonu Başkanı Mehmet Daniş, konuyu çok önemsediklerini ve dosyanın tüm ayrıntılarıyla yeniden incelenerek hukuki bir görüş oluşturacaklarını söyledi. Daniş, Menderes’in hukuka aykırı şekilde infaz edildiğinin bir kere daha ortaya çıkacağını düşündüğünü, bu durumda Genel Kurul’dan ‘iade-i itibar’ kararı çıkartılmasını isteyebileceklerini söyledi.
