'Suça itilen çocuklar' başlığını taşıyan 8 maddelik teklif, Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu'nun 32, 33 ve 34. maddeleri, Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun'un 107. maddesi ile TMK'nın 5, 9 ve 13. maddelerinde değişiklik öngörüyor. Komisyonlarda görüşüldükten sonra önümüzdeki hafta Genel Kurul'a gelmesi beklenen değişiklik teklifini hukuk çevreleri ve sivil toplum olumlu karşıladı. Düzenlemenin çocukların cezaevinden çıkmasının önünü açtığına dikkat çekiliyor. Teklifte bazı eksik noktalar bulunduğunu vurgulayan hukukçular, bunların komisyonda ve Genel Kurul'da eklenecek maddelerle değiştirilebileceğini belirtiyor.

Kamuoyunda taş atan çocuklar olarak bilinen ve yaklaşık 4 bin çocuğu ilgilendiren yasa değişikliği için düğmeye basıldı. Terör suçuna bulaşmış ve 18 yaş altı çocukların suçları, yargılanma usulleri ve infazları değiştiriliyor. Halen terör suçları kapsamında özel yetkili ağır ceza mahkemelerinde yapılan yargılama da artık çocuk mahkemelerinde gerçekleşecek. Hukukçular ve sivil toplum örgütleri, AK Parti Batman Milletvekili Mehmet Emin Ekmen ve Bartın Milletvekili Yılmaz Tunç tarafından TBMM Başkanlığı'na sunulan teklifin en önemli değişikliği Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu'nun 34. maddesine getirdiğini belirtiyor. Buna göre çocuklar, gösterilere ilk kez katılıyorlarsa hapis cezası yerine diğer alternatifler gündeme gelecek.

Çocuklar İçin Adalet Çağrıcıları Üyesi Mehmet Atak, "Hükümetin bu konuda verdiği söz, tam çözüm getirmese de, tutulmuş ve ciddi iyileştirmeler sağlanmıştır. Özellikle Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri'ndeki değişiklik son derece önemlidir. Ardından beklediğimiz ise tam çözümdür." diye konuşuyor. Diyarbakır Barosu Çocuk Hakları Merkezi Üyesi Avukat Canan Atabay da söz konusu düzenlemenin çocukların cezaevinden çıkmasının önünü açacağı görüşünde. Ancak Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 220. maddesinin altıncı fıkrasının da teklifte yer alması gerektiğini belirtiyor. Söz konusu düzenleme, örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleyen kişinin ayrıca örgüte üye olmak suçundan dolayı cezalandırılmasını öngörüyor. Atabay, taş atan çocukların bu fıkra nedeniyle terör suçlusu olarak yargılandığını belirtiyor. Diyarbakır Barosu Başkanı Mehmet Emin Aktar da söz konusu fıkranın değişmesini istiyor. Emin Aktar, "Bu yapılmadığı sürece de çocukların tekrar cezaevine gönderileceğini öngörmek mümkün." değerlendirmesinde bulunuyor.

Örgüt üyeliğinden yargılama değiştirilmeli

Mehmet Emin Aktar (Diyarbakır Barosu Başkanı): Teklif olumlu, ancak başından beri istediğimiz ve bu konuda sürekli bir çözümü beraberinde getirecek bir değişiklik değil. En önemli nedeni şu: 'Çocuk adalet sistemi'ne göre çocuklar suçlu ve sanık olmaz, çocuklar suça sürüklenendir. Her ne kadar bu değişiklik yasalaşırsa çocuklar hakkında verilecek hürriyeti bağlayıcı cezalar başka tedbirlere dönüştürme imkânına kavuşacaksa da, çocuklar hâlâ silahlı örgüt üyeliğinden yargılanacaktır. Bu sebeple TCK'da özellikle 220. maddede değişikliğe gidilmesi gerektiği, bu yapılmadığı sürece de çocukların tekrar cezaevine gönderileceğini öngörmek mümkün.

'İlk defa suç işleyen çocuk' ayrımı tehlikeli

Kemal Şahin (Hâkim): Teklif, Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu'nda cezada bir indirim getiriyor, çocukların çocuk mahkemelerinde yargılanmalarını öngörüyor. Ancak ilk defa suç işleyen çocuklarla ikinci kez suç işleyenler arasında ayrım yapmış; bunu çok tehlikeli olarak buluyorum. Çünkü Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi'nde temel ilke 'çocuğun yüksek yararının' korunmasıdır. Söz konusu olan fiil değil çocuğun kendisidir. Terörle Mücadele Kanunu (TMK) da başlı başına bir sorundur. Bütünüyle TMK'nın kaldırılması gerekir. Çocuktan terörist olmaz ama bu teklif, çocuğun hâlâ örgüt üyesi olacağını kabul eden bir teklif.

Ciddi iyileştirme var, ama tam çözüm bekliyoruz

Mehmet Atak (Çocuklar İçin Adalet Çağrıcıları Üyesi): Bu teklif ile yapılan değişiklikler pek çok kazanımı getiriyor ancak tam çözüm değil. Çünkü, TMK 2. madde olduğu gibi duruyor. Örgüt adına devlet otoritesini zaafa uğratmak gibi ithamlarla suç işlediği iddia edilen çocuklar, örgüt üyesi olmasa bile örgüt üyesi gibi işlem görüp terör suçlusu olarak cezalandırılmaya devam edecek. Keza, TCK 220/6 da aynı konuyu düzenliyor. Ancak hükümetin bu konuda verdiği söz, tam çözüm getirmese de, tutulmuş ve ciddi iyileştirmeler sağlanmıştır. Özellikle Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri'ndeki değişiklik son derece önemlidir. Ardından beklediğimiz ise tam çözümdür.



Zaman