Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanıp Bakanlar Kurulu'na sevk edilen 3. yargı paketi, TBMM'ye sunuldu. Yargı Hizmetlerinin Etkinleştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması ve Basın Yayın Yoluyla İşlenen Suçlara İlişkin Dava ve Cezaların Ertelenmesi Hakkında Kanun Tasarısı, TBMM Başkanlığınca işleme konuldu. Tasarının getirdiği yenilikler şöyle:

- MOLOTOFKOKTEYLİ SİLAH SAYILDI: Tasarıda, molotofkokteylin 'silah ve patlayıcı madde' kapsamına alındı.

- ÖRGÜTE ÜYELİĞİ SUÇLARI: Tasarıyla, örgüte üye olmak suçundan dolayı verilecek cezalar yarı oranında indirilmesi öngörülüyor. Örgüte bilerek ve isteyerek yardım edenler için; örgüte üye olmak suçundan dolayı verilecek ceza, yapılan yardımın niteliğine göre üçte iki oranında indirilebilecek.

- EN FAZLA 3 AY GİZLİLİK KARARI:
Tasarıdaki bir başka düzenlemeyle ise özel yetkili mahkemelerde savunma hakkının kullanımının genişletildi. Özel yetkili savcılarca yürütülen soruşturmalarda, şüphelinin ifade tutanağına, bilirkişi raporuna, diğer bir kısım adli işlemlerle elde edilen delillere ilişkin olarak 'en fazla 3 ay süreyle' gizlilik kararı verilecek. Buna göre, belgelerden örnek alma hakkına getirilen ve dava açılıncaya kadar devam ettirebilen sınırlamanın uygulanması 3 ayla sınırlı tutulacak.

- SÜRE UZATILMAYACAK:
Yine düzenlemeye göre, kovuşturma aşamasında esas hakkındaki savunmasını yapmak üzere sanık ve müdafisine hakim tarafından verilen süre sınırlaması da kaldırılacak. Basit terör suçlarında da, bu suçlar için yaptırıma çevirme, erteleme yasağı kaldırılarak, ceza ertelenebilecek, paraya çevrilebilecek. Yine tasarı ile petrol boru hatlarına da koruma geldi. Buna göre petrol boru hattından hırsızlık suçu 5 yıldan 12 yıla, örgütlü ise 7,5 yıldan 18 yıla kadar hapis ile cezalandırılacak. Tasarı ile karşılıksız çek keşide edenlere hapis ve ya para verilmeyecek, sadece çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı uygulanacak.



- ÖMÜR BOYU SABIKA YOK:
Tasarı uyarınca kimse ömür boyu sabıkalı sayılmayacak. Adli sicil kayıtları her halükarda 30 yıl sonra silinecek. Devlete karşı mahkum olan kişilerin suçları da bu uygulama kapsamına alındı.

- TUTUKLAMA GEREKÇESİ AÇIK YAZILACAK:
Tutuklamanın hukuki ve fiili nedenlerle gerekçesi ve verilen kararlarda 'kuvvetli suç şüphesi, tutuklama nedenlerinin varlığı, tutuklama tedbirinin ölçülü olduğu' somut olgularla gerekçelendirilerek açıkça yazılacak.Bu maddede AİHM'in eleştirileri dikkate alındı.

- TUTUKLAMANIN ALTERNATİFİ:
Tasarıyla tutuklama yerine uygulanabilecek alternatif tedbirler de yer alıyor. 3 yıl olarak uygulanan adli kontrol sınırı 5 yıla çıkarılıyor. Ttutuklamanın alternatifi olarak adli kontrol tedbirinin kapsamı genişletiliyor.

- VATANDAŞ BASİT SUÇLAR İÇİN HAKİM KARŞISINA ÇIKMAYACAK:
Uygulama için önödeme kapsamının genişletiliyor. Ancak sabıkalı olanlarla mağduru gerçek kişi olanlara bu hüküm uygulanmayacak. Para cezası miktarı ise 100 TL ile 3 bin 600 TL arasında değişecek.

- KAÇAK ELEKTRİK HIRSIZLIK OLMAYACAK:
Tasarıya göre kaçak elektrik kullanımı 'karşılıksız yararlanma' suçuna dönüştürülüyor ve borcun faiziyle birlikte ödenmesi durumunda hapis cezasının verilmeyecek.

Tutukluluk süresinde tartışma sürüyor
Yargı paketi TBMM'ye gönderilirken, içeriğe ilişkin tartışmalar devam ediyor. Tutukluluk sürelerinin indirimini isteyenler ve buna karşı çıkanlar ayrı ayrı kulis yürütüyor. Kulis faaliyetlerinin TBMM aşamasında tasarıya nasıl bir yön vereceği merakla bekleniyor. Tasarı şimdilik Adalet Bakanı Sadullah Ergin'in kamuoyuna açıkladığı şekliyle TBMM'ye gönderildi. Pakette, katalog suçları diye tanımlanan ve özel yetkili mahkemelerde görülen davalarda yargılananlar için iki katı hesabıyla 10 yıl olarak uygulanan tutukluluk süresine ilişkin bir indirim öngörülmedi.




EĞİLİM YOKLANDI

Tutukluluk sürelerinin 1 ya da 2 yıl kısaltılması gibi bir düzenleme konusunda partideki eğilim ilk olarak geçen hafta yapılan AKP Merkez Yürütme Kurulu'nda yoklandı. Burada birçok vekil, başta darbe girişimi olmak üzere birçok ismin tahliyesine zemin hazırlayacağı gerekçesiyle tutukluluk sürelerinde indirime gidilmemesini savundu.
Konu daha sonra bu haftaki Bakanlar Kurulu'nda tartışıldı. Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç başta olmak üzere bazı bakanların, bürokrasiyi azaltan ve önemli reformlar içeren yargı paketinde kamuoyunun beklentisi paralelinde tutukluluk sürelerinin kısmi de olsa kısaltılması görüşünü savunduğu öğrenildi.
Paket, tartışmalar nedeniyle tam iki hafta bekletilerek, TBMM'ye gönderilmedi. Ancak parti içindeki çok sayıda vekilin de karşı hamle yaptığı ve tutukluluk sürelerinin kısaltılmasına itiraz ettiği kulislerde dile getirildi. Gaziantep Milletvekili Şamil Tayyar'ın bu yönde değişiklik yapılmaması için Adalet Bakanı Sadullah Ergin'le görüştüğü ve 'Tutukluluk süreleriyle ilgili bir düzenlemenin pakete girmeyeceği konusunda kendilerine söz verilmesini' istediği de ortaya çıktı. Bu gelişmeler üzerine düzenleme, tutukluluk sürelerini kısaltan bir hükme yer vermeden TBMM'ye gönderildi. Karşı görüştekiler, kulislerini arttırdı. Bu çerçevede TBMM'de komisyon ve Genel Kurul aşamasında tasarının nasıl bir şekil alacağı merakla bekleniyor. Ebru TOKTAR ÇEKİÇ/AKŞAM