Stratejik Düşünce Enstitüsü tarafından düzenlenen "Demokratikleşme Sürecinde Hukukun Üstünlüğü ve Yargı" konulu konferansın açılışında konuşan Can, bütün diktatörlüklerin modernlikten üretildiğine dikkat çekti.
Modernliği en çok dile getirenlerin demokratikleşmeye en çok karşı çıktığını dile getiren Can, 1961 Anayasası'nda 63 tane temel hak ve özgürlüklerle ilgili madde bulunduğunu ancak hayata hiçbir zaman geçirilmediğini ifade etti.
Temel sorunun sistem olduğunu vurgulayan Can, yargı sisteminin referansını özgürlüklerden değil başka yerlerden aldığını ileri sürdü. Yargının ideolojiden referans aldığını ve bunun değişmesi gerektiğini anlatan Can, toplum-yargı ilişkisinin yeniden kurulması gerektiğini söyledi.
Uğradığı silahlı saldırı sonucu hayatını kaybeden Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink'e "Türklüğe hakaret" iddiasıyla verilen cezanın Dink'in ölüm fermanı olduğunu vurgulayan Can, üst yargıyı yönlendiren referansların başka yerden olduğunu kaydetti.
Bir 'çerçeve anayasası' hazırlanması gerektiğinin altını çizen Can, "Buna hiçbir temel hak koymayın. Yargı ile toplumsal dinamikler arasında bağlantı kurulmalı. Sistem inşasını yeniden düşünmemiz lazım. Bu sistem inşasını Temyiz Mahkemeleri üzerinden ve HSYK üzerinden, belli ölçülerde Adalet Bakanlığı üzerinden yapacağımız reformlar var. Kurumsal reformlar var. Bu inşa, yani bu yargı ideolojisi, yargı kültürü üreten aynı zamanda yargının kendi içerisinde bir hiyerarşik yapısıdır. Adeta bir emir-komuta ilişkisi vardır. Bu neyle sağlanıyor; notlandırma sistemiyle çünkü tecrübe çok önemli, HSYK'nın elindeki terfi araçları, sicil araçları, meslekten atabilme araçlarıyla sağlanıyor. Bütün bunları değerlendirdiğiniz zaman şimdi yargıdan çok farklı alt derece mahkemelerden çok farklı bir dinamik ortaya çıkıyor. Ama bu dinamiğe karşı bu mekanizma, çok rahat bir şekilde sindirici adımlar atabiliyor. İşte o yüzden üst yapıda değişiklik yaptığımız anda çünkü alt yapı değişikliği zaten bunu zorluyor. Üst yapıda bir değişiklik yapıp işte İspanya, Almanya, hata şu sıralar Sırbistan enteresan bir örneği vardı. Bunları göz önünde bulundurarak o değişikliği yaptığımız zaman, toplum ile yargı arasında bağlantıyı üsten başlattığımız andan itibaren çözüm olur." diye konuştu.
(CİHAN)
