Kaldırılan mahkemelerdeki 40 bin dosya, görevli ağır ceza mahkemelerine devredilecek. Söz konusu mahkemeler, kanun Cumhurbaşkanı tarafından onaylanmadan, gördükleri davaları erteledi. 12 Eylül darbe davası mahkemesi de önceki gün benzer bir kararla duruşmalarını tehir etti. 

22 maddelik kanuna göre, Türkiye genelindeki 8 ÖYM tarafından görülen 40 bin dava dosyası, yeni yetkili ve görevli 133 ağır ceza mahkemesine devredilecek. Yeni görevlendirilen mahkeme heyetlerinin dosyalara hâkim olması zaman alacak. Bu da yargılamanın uzaması anlamına geliyor. Kimi davalarda ‘zamanaşımı’ problemi yaşanabileceğine de dikkat çekiliyor. Örneğin, Ergenekon davasında 6 aydır yazılamayan gerekçeli karar, eğer kısa sürede tamamlanamazsa yasayla beraber yeni bir mahkemeye devredilecek. Bu durumda heyetin dosyadaki tüm belgeleri okuyup gerekçeli kararını açıklamasının birkaç seneyi bulacağı öne sürülüyor.

TMK 10. madde ile görevlendirilmiş cumhuriyet savcıları tarafından yürütülen soruşturma dosyaları ise yetkili cumhuriyet başsavcılıklarına devredilecek. Aynı savcıların ellerindeki dosyaların da, yasa değişikliği sonrasına ertelendiği ileri sürülüyordu. Ankara’da yürütülen böcek soruşturmasının (Başbakan’ın ofisinde dinleme cihazı bulunması) da yavaşlatıldığı iddia ediliyor.

Yasa değişikliği sonrasında, daha önce temyiz edilen özel yetkili mahkeme kararları ile ilgili dosyaların Yargıtay’ın ilgili dairesinde incelenmesine devam edilecek. Ancak burada da özel bir durum söz konusu. Ergenekon kararını açıklayan özel yetkili mahkeme gerekçesini tamamladıktan sonra dosya Yargıtay’a gidecek. Yargıtay’ın muhtemel bozma kararı vermesi halinde de bu dava, normal ağır ceza mahkemelerinde devam edecek. Dosyalar kapsamında tutulan evrak ve dokümanlar, HSYK’nın belirleyeceği yeni mahkemelere devredilecek. Çok tartışılan bu aşama ise mahkemelere ait evraklar taşınırken delillerin karartılabileceğine yönelik iddialara sebebiyet veriyor.

ÖYM’leri kaldıran kanun Meclis’te görüşülmeye başlandığında bazı mahkemeler, önlerindeki davaları erteleme kararı aldı. 28 Şubat davasının görüldüğü Ankara 13. Ağır Ceza Mahkemesi, duruşmalara 1,5 ay ara verdi. 12 Eylül davasının görüldüğü Ankara 12. Ağır Ceza Mahkemesi’nde ise sanıklar emekli Orgeneral Kenan Evren ve emekli Orgeneral Tahsin Şahinkaya, ÖYM’lerin kaldırıldığını ileri sürerek savunma yapmayı reddetti. Faili meçhul cinayetler davasının görüldüğü Ankara 13. Ağır Ceza Mahkemesi heyeti de, geçtiğimiz hafta görülen duruşmayı 14 Nisan’a erteledi. Bazı ÖYM’ler ise, tevzi yolu ile kendilerine verilen yeni dava dosyalarını, yasal düzenlemeyi gerekçe göstererek iade etmeye başladı. Yasanın yürürlüğe girmesinin ardından 10 gün içinde ÖYM’lerde görevli 85 hâkim ve 89 savcıdan oluşan toplam 174 kişi, HSYK 1. Dairesi’nin çıkaracağı bir kararnameyle yeni görev yerlerine atanacak.

HANGİ DOSYALAR DEVREDİLECEK?

Türkiye genelinde özel yetkili mahkemelerde görülen 40 bin dava bulunuyor. Yeni yasa, Diyarbakır’daki KCK davası, İstanbul’daki Poyrazköy, Şike, Kafes Eylem Planı, Oda TV, Ankara’daki 28 Şubat, 12 Eylül, faili meçhul, Turgut Özal, Malatya’da görülen Zirve Yayınevi davası ve İzmir’deki askerî casusluk davasının da yer aldığı 5 bin 600 davayı kapsıyor. 6 aydır gerekçeli kararı yazılamayan Ergenekon davasında da cumhurbaşkanı yasayı onaylayana kadar karar yazılamazsa gerekçeli kararı yetkili yeni mahkeme yazmak zorunda kalacak. Özel yetkili cumhuriyet savcılarınca yürütülen Başbakanlık’taki böcek, Kozmik Oda, Paris’te 3 PKK’lı kadının öldürülmesi, Redhack, eski CHP Genel Başkanı Deniz Baykal’la ilgili kaset, 12 Eylül dönemindeki sistematik işkence ve Konya’daki uyuşturucu çetesine yönelik soruşturma dosyaları da yetkili cumhuriyet başsavcılıklarına devredilecek.