Manisa'nın Soma İlçesi'nde 301 madencinin yaşamını yitirdiği faciayla ilgili 8'i tutuklu 45 sanıklı davanın, Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülen duruşması, yoklamayla başladı. Ardından askerde olduğu için ifadesi alınamayan tutuksuz sanık maden mühendisi Erdem Cambaz'ın ifadesi alındı. Cambaz, işçilerin üzerindeki ekipmanları kontrol ettiğini, madende herhangi biri olumsuzluk görmediğini, ısı değerlerinin zaman zamana makinaların yanından geçtikleri zamanlarda seyyar ölçümlerde yüksek gibi görüldüğünü anlattı. Erdem Cambaz'ın anlattıklarına tepki gösteren ölen işçilerin aileleri, "O kadar insan boşuna mı öldü? 301 işçi neden öldü?" dedi. Mahkeme başkanı Aytaç Ballı'nın, "Susun, salondan atarım" uyarısı üzerine işçi yakınları bu kez de, "Zaten hep biz susuyoruz" dedi.

SANIK SAYISI 46 OLDU

Bu arada hakkında yine soruşturma açılan daimi nezaretçi maden mühendisi Mehmet Erez'in soruşturmasının da, bu dosyayla birleştirilmesi üzerine yargılanan sanık sayısı 46'ya çıktı. Erez de, iş güvenliği görevi olmadığı için sorumluluğunun da bulunmadığını söyledi.

CAN GÜRKAN'A BÜYÜK TEPKİ

Duruşmada, daha sonra yeni avukatlarıyla gelen tutuklu sanıklar, savunmalarına ekleyecekleri bir husus olmadığını söyleyince çapraz sorguya geçildi. Duruşma savcısının sorularını ilk olarak Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Yönetim kurulu Başkanı Can Gürkan yanıtladı. Duruşma savcısının yatırımların ne kadarını iş güvenliğine ayırdıkları yönündeki sorusuna, Can Gürkan şöyle konuştu: "Biz söylediğim yatırımın neredeyse tamamını iş güvenliğine yatırıyoruz. Yarı ve tam mekanize üretim sistemi kuruyoruz. Tam mekanize olarak çalışan iki ünitemiz var. Bu alanda dünyadaki en önemli yatırımları yaptık. Bizim yaptığımız bu yatırımlar iş güvenliği yatırımlarıdır. Çünkü bu yatırımların karşılığını maddi olarak ancak 7 ile 10 yıl arasında kara geçirirsiniz. Bunun için bu yatırımlar daha ziyade iş güvenliği yatırımları gibidir. Ayrıca Soma'nın maden sahası şartları mekanize için zordur. Ama mekanize üretim dediğim gibi üretimden çok iş güvenliği için. Biz 30 yıllık bir firmayız. Daha uzun yıllar da bu alanda faaliyet göstermek istedik. Uzun yıllar da buralarda faaliyet göstereceğimiz için de, bu yatırımları yaptık."

Duruşma savcısının ağaç tahkimat kullanılıp kullanılmadığını ve gaz maskelerinin eski olduğuna yönelik iddialara ise Can Gürkan; "Biz Türkiye 'de onaylı üretim bantlarını kullanıyoruz. Alev yürümez bantlar bu kazadan sonra ortaya atıldı. Bu konuda bilgim de yoktu. Alev yürümez bantların kullanıldığı Türkiye'de bir maden de var mı bilmiyorum. Bizim tahkimatlarımız çeliktir ve Almanya'dan bir firmadan alırız. Bu firmada ilk çelik tahkimatı yapan üreten firmadır. Bazı yerlerdeki ahşap tahkimatlar neden kullanılır bilmiyorum. Bunu teknik ekiplerimiz cevaplandıracaktır. Ancak ahşap tahkimatı bırakalı 25 yıl oldu. Yani ben çocukken ahşap tahkimatı bırakmışız. Ama kamuoyuna böyle lanse edildi. Gaz maskeleri konusunda da ber evrakları incelettim. 5 bin 300 maskenin siparişini vermişiz. Ancak 25 yıllık maske kullanıldığına yönelik bir haber yapıldı ve haberi yapan kişi gazetecilik ödülü aldı. Oysa ben o maskeyi kullandığını söyleyen işçinin kayıtlarına baktırdım. Bizde olay zamanı çalışmıyormuş. Bir yıl önce ayrılmış ve 2010 üretimı bir maske kendisine verilmiş. Bunların hepsini belgeleyip araştırıyoruz. Mahkemeye de sunacağız. Çünkü ben de 24 yıllık maskeyi duyunca şaşırdım. Savcılık iddianamesinde kim ne dedi hepsine bakıyoruz. Ve gerekli belgeleri hazırlıyoruz. Gerçek ne ise herkes görecek. Ben de birçok konuyu sonradan öğrendim, araştırıyorum" dedi.

"DELİL MEZARLIKTA"

Can Gürkan'ın sorulara yanıt verdiği sırada ölen işçilerin ailelerinin tepkisi arttı. Mahkeme başkanının konuşmak için sıralarını beklemesini söylemesi üzerine, Aileler; "Bize hiç sıra gelmiyor ki. Ancak ölümde sıra geliyor" dedi. Can Gürkan'ın bu sırada avukatına soru sorması üzerine aileler bu kez "Avukatına sorma, babana sor" diye seslendi. Can Gürkan'ın, mağdur avukatlarından gelen "şov yapıyorsun" eleştirisi üzerine; "Şov yapmıyorum. Savunmamı yapıyorum" sözleri salonu karıştırdı. İşçi yakınları bu kez, "Delil mezarlıkta" diye bağırdı. Bir işçi yakınının fenalık geçirmesi üzerine duruşmaya ara verildi.

DAVANIN GEÇMİŞİ

Manisa'nın Soma İlçesi'nde geçen yıl 13 Mayıs'taki maden kazasında, 301 madenci hayatını kaybetti. Faciadan sonra başlatılan adli süreçte, aralarında Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan, Genel Müdür Ramazan Doğru ile İşletme Müdürü Akın Çelik'in de aralarında bulunduğu 8 kişi tutuklandı. Faciadan yaklaşık 6 ay sonra Soma Cumhuriyet Savcılığı 3 Kasım'da fezlekeyi hazırlayıp ağır ceza mahkemesi bulunan en yakın yer olan Akhisar Cumhuriyet Savcılığı'na gönderdi. Akhisar Cumhuriyet Savcılığı ise fezlekeyi inceleyip, hazırladığı iddianameyi Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi'ne 10 Kasım'da sundu. İddianameyi inceleyen Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi de 25 Kasım'da 4 eksiklik sebebiyle savcılığa iade etti. Bunun üzerine Akhisar Cumhuriyet Savcılığı iddianamenin iadesine itiraz etti. İddianame bu defa Manisa Ağır Ceza Mahkemesi'ne gönderildi.

Manisa Ağır Ceza Mahkemesi ise eksikleri iki maddeye indirdi. Bunun üzerine geçen Aralık'ta Soma Savcılığı'na dönen dosyada eksiklerin giderilmesi için yeniden çalışma yapıldı. Facianın yıldönümüne iki ay kala 2 Mart tarihinde iddianame Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi'nce kabul edildi. İddianamede, tutuklu 8 kişi için, 'olası kastla öldürme' suçundan 301 kez 20-25 yıl, 'neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama' suçundan 162 kez 2-6 yıl hapis cezası istedi. Tutuksuz 37 zanlı için de, 'Bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümü ile birlikte birden fazla kişinin yaralanmasına neden olma' suçundan 2-15 yıl hapisle cezalandırılmaları istendi. Ancak bu kişilerden, 25'inin cezalarının, kusur durumundan dolayı 3'te 1 oranında artırılması talep edildi. 13 Nisan'da ilk kez hakim karşısına çıkan 45 sanık, peş peşe yapılan 8 duruşmada, savunmalarını yaptı. 24 Nisan'da tamamlanan ilk duruşmalardan sonra mahkeme, 15 Haziran'a ertelendi ve yeniden başladı.

DAVANIN SANIKLARI

Cezalandırılmaları istenen sanıklardan tutuklu olan ilk 8 kişi: Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan, Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Genel Müdürü Ramazan Doğru, Maden Mühendisi, İşletme Müdür Yardımcısı İsmail Adalı, İşletme Müdürü Akın Çelik, maden mühendisleri Yasin Kurnaz, Hilmi Kazık, Ertan Ersoy ve emniyet teknikeri Mehmet Ali Günay Çelik. Tutuksuz yargılanan 37 sanık ise maden mühendisleri Yalçın Erdoğan, Harun Güneş, Fuat Ünal Aydın, emniyet teknikerleri Ergün Yılmaz, Coşkun Derici, Necati Karadeniz ve Harun Yılmaz, Erdem Cambaz, Serkan Kocaman, Soner Günay, Ümit Şahin, Nazmicem Nesemioğulları, Hüseyin Alkan, Adem Ormanoğlu, Burhan Karabaş, Sertaç Büyükgüney, Nimetullah Uğurlu, Efkan Kurt, Mehmet Bayri, Sertan Günay, Batuhan Ünlüyol, Ozan Sezer, Erdoğan Cinoğlu, Halil Sarı, Serhat Dinç, Saltuk Alp Demir, Uğur Karabulut, Serdar Günay, Mehmet Uçgun, Ömer Değirmenci, Fahri Pançar, Olcay Erşin, Mehmet Avcı, Halil Burhan, Hüseyin Ergin, Hilmi Karakoç, Caner Uysal'dan oluşuyor. (dha/Taylan YILDIRIM - Hakan GÜNGÖRDÜ)