Ferit ASLAN

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, İstanbul Valisi Hüseyin Avni Mutlu’nun Diyarbakır Valisi olarak görev yaptığı dönemde, 6 milyon lira tutarındaki ’Usulsüz pamuk primi ödemeleri yapılması için talimat verdiği’ ve ’hukuka aykırı davrandığı’ iddiasıyla soruşturma başlattı. Danıştay 1’inci Dairesi, İçişleri Bakanlığı’nın hakkında ön inceleme yapılan Mutlu hakkında soruşturma izni verilmediği kararını kaldırarak, Dosya’nın Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilmesine karar verdi.

Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından Bismil İlçesi’nde 6 milyon lira tutarında usulsüz pamuk primi ödemesi yapıldığı iddiasıyla 2007 yılında başlatılan soruşturma açıldı. Kütlü Pamuk Prim Komisyonu üyelerinin, "Ödeme talimatının dönemin Diyarbakır Valisi Hüseyin Avni Mutlu tarafından verildiği" yönündeki ifade ve şikayetler üzerine Vali Mutlu ile ilgili dilekçe dosya ile birlikte Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na gitti. 

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, 16 Aralık 2009 tarih ve 2009/155 sayılı yazısı ile İçişleri Bakanlığı’ndan, Vali Hüseyin Avni Mutlu hakkında, ’Usulsüz pamuk primi ödemeleri yapılması için talimat verdiği’, ’hukuka aykırı davrandığı’ gerekçesiyle soruşturma izni verilmesini talep etti. Bu talebe karşılık İçişleri Bakanlığı 9 Mart 2010 tarihinde, ’ihbar ve şikayetin işleme konulmaması’ yönünde karar verdi.

BAŞSAVCILIK, DANIŞTAY’A İTİRAZ ETTİ
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, İçişleri Bakanlığı’nın, Vali Mutlu ile ilgili soruşturma yapılması isteminin işleme konulmaması kararına karşı Danıştay’da itirazda bulundu. Danıştay 1’inci Diresi, Yargıtay Başsavcılığı’nın talebini yerinde görerek, İçişleri Bakanlığı’nca verilen ’işleme koymama’ kararını kaldırdı.

Danıştay kararında, Vali Hüseyin Avni Mutlu hakkındaki iddiaların ciddi bulgu ve belgelere dayandığı kaydedildi. Danıştay, Mutlu hakkında ön inceleme raporu düzenlenmesi ve yetkili merci tarafından söz konusu ön inceleme raporu da gözönünde bulundurululmak suretiyle soruşturma izni verilmesine için İçişleri Bakanlığı’nca verilen, ’İhbar ve şikayetin işleme konulmamasına’ ilişkin kararını 6 Mayıs 2010’daki oturumda reddetti.

DOSYAYI YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI’NDA
Danıştay 1’inci Dairesi’nin bu kararından sonra İçişleri Bakanlığı eski Diyarbakır Valisi olan İstanbul Valisi Hüseyin Avni Mutlu hakkında ön inceleme yapılarak bu kez de ’soruşturma izni verilmemesi’ yönünde karar aldı.

Bir kez daha yapılan itiraz üzerine Danıştay 1’inci Dairesi, 2011/279 karar sayılı kararı ile bakanlığın soruşturmaya izin vermeyen kararını oy birliği ile kaldırdı. Kararda, şöyle denildi:

"Dosyanın incelenmesinde Bismil kütlü pamuk, dane mısır, kanola ve soya fasulyesi pirim uygulaması komisyonunun, 2007 ve 2008 yıllarında aldığı kararlarla üreticiler hakkında ceza yargılaması süreçleri devam etmekteyken, usülsüz destekleme primi ödedikleri gerekçesiyle komisyon boşkanları ve üyeleri hakkında 2009/5219 esas sayılı iddianame ile Diyarbakır Ağır Ceza Mahkemesi’nin 2009/334 sayılı esasında dava açıldığı, komisyon başkanlığının ödemeye konu komisyon kararlarının alınması sürecinde Vali Hüseyin Avni Mutlu’nun talimatlarıyla hareket ettikleri yolunda beyanlarının bulunduğu, dellilerin adli yargı yerlerince değerlendirilmesinin yerinde olacağı bu itibarla ilgiliye isnad edilen eylemin hakkında soruşturma yapılmasını gerektirecek nitelikte bulunduğu anlaşıldığından, itirazın kabulü ile İçişleri Bakanlığı’nın 1.9.2010 tarih ve 2010/306 sayılı soruşturma izni verilmemesine ilişkin kararın kaldırılmasına, dosyanın Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na kararının birer örneğinin İçişleri Bakanlığı ile itiraz edenler vekiline gönderilmesine, 15.2.2011 tarihinde oy birliği ile karar verildi."

"ÖDEME YAPMAZSANIZ SİZİ KURTARAMAM"
Soruşturma kapsamında dönemin Diyarbakır Vali Yardımcısı ve Kütlü Pamuk Prim Komisyon Başkanı Şefik Aytekin’in ifadesi alındı. Aytekin, ifadesinde şunları söyledi:

"Vali Hüseyin Avni Mutlu bana, bu paraların bir an önce ödenmesi gerektiğini, vatandaşların çok mağdur olduğunu, şayet ödemezsek vatandaşın bizim hakkımızda dava açacağını ve kazanırsa bizden bu paraları faiziyle rücu ettireceğinhi söyledi. Vali Mutlu, ’Bu durumda ben sizleri savunamam ve kurtaramam. Şayet usulsüz ödeme dahi olsa 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkındaki Kanunun 51’inci maddesine göre hesaplanacak gecikme zammı ile birlikte anılan kanun hükümlerine göre geri alınır. Devletin hiç kimseden alacağı kalmaz’ dedi. 

Mülki idare amirleri 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu’na göre valilere bağlı olup verilen emirlere uymak zorundadır. Sayın valim ile yaptığım bu görüşmeden sonra Bismil kütlü pamuk, dane mısır, kanola ve soya fasulyesi pirim uygulama komisyonu üyeleri ile uzun süre tartıştık. Hatta bu işlere bakan, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı başmüfetişi Metin Suerdem ile telefonla görüştük. Bana mahkemenin serbest bıraktığı vatandaşların paralarının ödenmesinde her hangi bir mahsurun olmadığını belirtti. Bunun üzerine Bismil Sulh Ceza Mahkemesi’nin kararına istinaden 325 kişinin hesbaplarındaki blokenin kaldırılmasına karar verildi ve paraları ödendi." (DHA)