Günün İçtihadı; KIDEM TAZMİNATINA YÜRÜTÜLECEK FAİZ ORANI

YARGITAY

7. HUKUK DAİRESİ

E. 2014/13410

K. 2015/1976

T. 19.2.2015

* KIDEM TAZMİNATINA YÜRÜTÜLECEK FAİZ ORANI (Mahkemece Merkez Bankasından Fiilen Uygulanan En Yüksek Banka Mevduat Faiz Oranı Sorulup Fiilen Uygulanan En Yüksek Faiz Oranı Tespit Edileceği - En Yüksek Banka Mevduat Faiz Oranının Merkez Bankası'nca Bankalara Tavsiye Edilen Oran Değil Bankalarca Fiilen Uygulanan Faiz Oranı Olduğu/Ödeme Gününün Kararlaştırıldığı Ya da Temerrüdün Gerçekleştiği Günde Bankalarca Bir Yıllık Mevduata Uygulanan En Yüksek Faiz Oranı Uygulanacağı)

* FİİLEN UYGULANAN EN YÜKSEK BANKA FAİZ ORANI TESPİTİ (Kıdem Tazminatına Yürütülecek Faiz Oranı - Merkez Bankasından Fiilen Uygulanan En Yüksek Banka Mevduat Faiz Oranı Sorulup Tespit Edilen Oran Üzerinden Faiz Miktarı Hesaplattırılacağı/Mahkemece Merkez Bankası'nın Tavsiye Ettiği Oran Üzerinden Hesaplama Yapılmasının Hatalı Olduğu)

* MERKEZ BANKASINDAN FİİLEN UYGULANAN EN YÜKSEK FAİZ ORANI SORULMASI (Kıdem Tazminatına Yürütülecek Faiz Oranı - Merkez Bankası'nın Bankalara Tavsiye Ettiği Oran Üzerinden Hesaplama Yapılmasının Hatalı Olduğu/Mahkemece Merkez Bankasından Fiilen Uygulanan En Yüksek Banka Mevduat Faiz Oranı Sorularak Tespit Edileceği)

* EN YÜKSEK BANKA FAİZ ORANI (Merkez Bankası'nca Bankalara Tavsiye Edilen Oran Değil Bankalarca Fiilen Uygulanan Faiz Oranı Olduğu - Mahkemece Merkez Bankasından Fiilen Uygulanan En Yüksek Banka Mevduat Faiz Oranı Sorularak Tespit Edilen Bu Oran Üzerinden Faiz Miktarı Hesaplattırılacağı/Kıdem Tazminatına Yürütülecek Faiz Oranı)

* KIDEM TAZMİNATININ TAKSİTLER HALİNDE ÖDENMESİNİ KABUL ETMEK (İşçi Bu Konuda İradesinin Fesada Uğratıldığını İleri Sürüp Kanıtlamadığı Sürece Faiz Hakkından Vazgeçmiş Sayılacağı - Taksitlerin Zamanında Ödenmesi Durumunda Ayrıca Faize Hak Kazanılamayacağı/Taksitlerin Ödemesi Sırasında İhtirazı Kayıt İleri Sürülmesinin Sonuca Bir Etkisi Olamayacağı)

4857/m.120

1475/m.14

818/m.84

ÖZET : Dava; kıdem tazminatına ilişkindir. Kıdem tazminatına yürütülecek en yüksek banka mevduat faiz oranı Merkez Bankası'nca bankalara tavsiye edilen oran değil, bankalarca fiilen uygulanan faiz oranıdır. Merkez Bankasından fiilen uygulanan en yüksek banka mevduat faiz oranı sorulup, fiilen uygulanan en yüksek faiz oranı tespit edildikten sonra, tespit edilen bu oran üzerinden faiz miktarı hesaplattırılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekir. Kıdem tazminatına yürütülecek en yüksek banka mevduat faiz oranı Merkez Bankası'nca bankalara tavsiye edilen oran değil, bankalarca fiilen uygulanan faiz oranıdır.

Bankaların uyguladıkları faiz oranları bir ya da birkaç aylık veya bir yıllık vadelerle belirlenmektedir. Bunlardan en uzun vade bir yıl olup, en yüksek faiz oranı da bir yıllık mevduata uygulanmaktadır. Bu durumda kıdem tazminatı için uygulanması gereken faiz, ödeme gününün kararlaştırıldığı ya da temerrüdün gerçekleştiği zamanda bankalarca bir yıllık mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı olmalıdır.

Kıdem tazminatının taksitler halinde ödenmesini kabul eden işçi, bu konuda iradesinin fesada uğratıldığını ileri sürüp kanıtlamadığı sürece faiz hakkından vazgeçmiş sayılır. Taksitlerin zamanında ödenmesi durumunda ayrıca faize hak kazanılamaz. Bu konuda daha sonraki taksitlerin ödemesi sırasında ihtirazı kayıt ileri sürülmesinin sonuca bir etkisi yoktur.

DAVA : Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün, Yargıtayca incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dosya incelendi, gereği görüşüldü:

KARAR : 1-)Dosyadaki yazılara, hükmün Dairemizce de benimsenmiş bulunan yasal ve hukuksal gerekçeleriyle dayandığı maddi delillere ve özellikle bu delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazlarının reddine,

2-)Davacı vekili, davacının davalı bünyesinde 9.2.2007 tarihinden 17.9.2012 tarihine kadar çalıştığını, 4447 Sayılı Kanunla 1475 Sayılı İş Kanunun 14. maddesinin 1. fıkrasına eklenen 5. bent gereğince kıdem tazminatı alarak işinden ayrılmaya hak kazandığını, 17.9.2012 tarihinde dilekçesini ve ekinde SGK yazısını işverene teslim ederek işten ayrılacağını beyan ettiğini, kıdem tazminatı ve yıllık izin ücretinin ödenmediğini, Düzce 4. İcra Müdürlüğünün 2012/4480 takip sayılı dosyasıyla icra takibi yapıldığını, davalının takibe itiraz ettiğini ve takibi durdurduğunu, haksız itirazın iptali ile %20'den az olmamak üzere icra inkar tazminatına hükmedilmesini istemiştir.

Davalı vekili, davacının talep ettiği miktarın fahiş olduğunu, fesih sebebini emeklilik olarak gösterse de şirketleriyle aynı iş kolunda faaliyet gösteren bir şirket kurarak haksız rekabet kurallarına aykırı davrandığını, her ne kadar şirketi başkasının adına kursa da şirketin davacıya ait olduğunu, kötü niyetle başlatılan takibe itiraz ettiklerini belirterek davanın reddini istemiştir.

Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Kıdem tazminatının işlemiş faizinin hesaplanması konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.

4857 Sayılı İş Kanununun 120. maddesi yollamasıyla, halen yürürlükte bulunan 1475 Sayılı Kanunun 14. maddesinin onbirinci fıkrası hükmüne göre, kıdem tazminatının gününde ödenmemesi durumunda mevduata uygulanan en yüksek faize karar verilmelidir. Faiz başlangıcı fesih tarihi olmalıdır. İş sözleşmesinin ölüm ya da diğer sebeplerle son bulması faiz başlangıcını değiştirmez. Ancak, yaşlılık, malullük aylığı ya da toptan ödeme almak için işyerinden ayrılma halinde, işçinin bağlı bulunduğu kurum ya da sandığa başvurduğunu ve yaşlılık aylığı bağlandığını belgelemesi şarttır. Bu halde faiz başlangıcı da anılan belgenin işverene verildiği tarihtir.

Yaşlılık aylığı bağlandığına dair belge işverene bildirilmemişse, işverence kıdem tazminatı olarak ilk taksitin ödendiği tarih bakiye kıdem tazminatı için faiz başlangıcı sayılmalıdır. Böyle bir taksit ödemesi de olmadığı durumlarda faiz başlangıcı, davanın açıldığı ya da icra takibinin yapıldığı tarihtir.

İşe iade davası sonrasında işçinin süresi içinde başvurusuna rağmen işverence işe başlatılmadığı tarih fesih tarihi olmakla, kıdem tazminatı bakımından faiz başlangıcı da, işçinin işe alınmayacağının açıklandığı tarih ya da bir aylık işe başlatma süresinin sonudur.

Kıdem tazminatı ödenmekle feri hak olan faiz hakkı da son bulur. Ancak kıdem tazminatının kısmen ödenmiş olması durumunda son taksit ödeninceye kadar faiz hakkı saklı tutulabilir. Davanın açılması da ihtirazi kayıt anlamındadır.

Kıdem tazminatına uygulanması gereken faizi düzenleyen ilgili hükümde özel bankayla kamu bankası ayrımı yapılmamıştır. Yasada, "uygulanan en yüksek faiz" sözcüklerine yer verilmiş olmakla sözü edilen faiz oranının uygulanıp uygulanmadığı tespit olunmalıdır. Bankaların belli dönemlerde T.C. Merkez Bankasına uygulayabileceklerini bildirdikleri faiz oranı filen uygulanmış olmadıkça ücret dikkate alınmaz.

Bankaların uyguladıkları faiz oranları bir ya da birkaç aylık veya bir yıllık vadelerle belirlenmektedir. Bunlardan en uzun vade bir yıl olup, en yüksek faiz oranı da bir yıllık mevduata uygulanmaktadır. Bu durumda kıdem tazminatı için uygulanması gereken faiz, ödeme gününün kararlaştırıldığı ya da temerrüdün gerçekleştiği zamanda bankalarca bir yıllık mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı olmalıdır. Aynı miktar için 2. yılın başlangıcındaki en yüksek banka mevduat faizinin belirlenerek uygulanması, gecikme daha da uzunsa takip eden yıllar için de aynı yönteme başvurulması gerekir. Yıl içinde artan ve eksilen faiz oranları dikkate alınmaz. Yıllar itibarıyla faiz oranları değişebileceğinden kararda faiz oranının gösterilmemesi gerekir.

Dava dilekçesinde belli bir faiz oranı ya da başka bir faiz türü gösterilmişse, istekle bağlılık kuralından hareket edilerek bu faiz oranını aşmayacak şekilde faize karar verilmelidir.

Kıdem tazminatının taksitler halinde ödenmesini kabul eden işçi, bu konuda iradesinin fesada uğratıldığını ileri sürüp kanıtlamadığı sürece faiz hakkından vazgeçmiş sayılır. Taksitlerin zamanında ödenmesi durumunda ayrıca faize hak kazanılamaz. Bu konuda daha sonraki taksitlerin ödemesi sırasında ihtirazı kayıt ileri sürülmesinin sonuca bir etkisi yoktur. Ancak, taksitlerden bir ya da bazılarının gününde ödenmemesi durumunda hak kazanılan kıdem tazminatının tamamı için faize karar verilmelidir. İşçinin taksitli ödemeyi öngören ödeme planını kabulü, ancak taksitlerin gününde ödenmesi halinde işveren yararına sonuç doğurur. Taksitler gününde ödenmediğinde işçinin taksitli ödeme anlaşmasıyla bağlı olduğundan söz edilemez. İşçi, işverence anlaşmaya uyulacağı varsayımıyla taksitli ödemeyi kabul etmiş sayılmalıdır. İş hukukunda işçi yararına yorum ilkesi de bunu gerektirir. Bu itibarla, kıdem tazminatının taksitler halinde ödenmesini öngören anlaşmanın işverence ihlali halinde işçi, kıdem tazminatının tamamı için fesih tarihinden itibaren faize hak kazanır. Daha önce yapılan ödemeler de Borçlar Kanununun 84. maddesi uyarınca öncelikle faize ve masraflara sayılmalıdır.

Kıdem tazminatı faizi gecikme faizi niteliğinde olduğundan, faize faiz yürütülmesi mümkün olmaz. Faiz alacağı başlı başına icra takibi ya da davaya konu olmuş olsa dahi, faiz niteliğini kaybetmediğinden ayrıca faize hak kazanılamaz.

Somut olayda, mahkemece kıdem tazminatı işlemiş faizi için Merkez Bankası'nca tavsiye edilen faiz oranı üzerinden yapılan hesaplamaya göre istemin kısmen kabulüne karar verilmiştir. Kıdem tazminatına yürütülecek en yüksek banka mevduat faiz oranı Merkez Bankası'nca bankalara tavsiye edilen oran değil, bankalarca fiilen uygulanan faiz oranıdır. Merkez Bankasından 17.9.2012 tarihinde fiilen uygulanan en yüksek banka mevduat faiz oranı sorulup, fiilen uygulanan en yüksek faiz oranı tespit edildikten sonra, tespit edilen bu oran üzerinden faiz miktarı hesaplattırılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, Merkez Bankası'nın tavsiye ettiği oran üzerinden hesaplama yapılması hatalıdır.

Kabule göre de, dava kısmen reddedilmiş olmasına rağmen davalı yararına avukatlık ücretine hükmedilmemesi ve kabul/red oranına göre hesaplanacak yargılama giderinin taraflara yükletilmemesi hatalı olmuştur.

SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarda yazılı sebeple BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istenmesi halinde davalıya iadesine, 19.02.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.



kazanci.com.tr