DANIŞTAY İdare D.Gen.Kur.
ESAS: 2010/3572
KARAR: 2014/262

İstemin Özeti : Danıştay Altıncı Dairesi'nin 29/06/2010 günlü, E:2009/15260, K:2010/6853 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması, davalı idarelerden Ürgüp Belediye Başkanlığı tarafından istenilmektedir.

Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.

Danıştay Tetkik Hakimi : ...

Düşüncesi : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca dosya incelendi, gereği görüşüldü:

Dava; Nevşehir ve Çevresi Turizm alanı içerisinde Ürgüp İlçesi, Nevşehir Çevre Yolunun kuzeyinde ve kuzeybatısında yer alan … imar planı paftasında bulunan alanın konut alanı olarak belirlenmesine ilişkin 23/11/2001 günlü 1/5000 ve 06/02/2002 günlü, 1/1000 ölçekli imar planlarının iptali istemiyle açılmıştır.

Danıştay Altıncı Dairesi'nin 29/06/2010 günlü, E:2009/15260, K:2010/6853 sayılı kararıyla; İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 22/02/2007 günlü, E:2005/117, K:2007/125 sayılı bozma kararına uyularak dosyanın yeniden incelenmesi sonucu, davanın dava açma süresi içinde açıldığı sonucuna varılarak işin esasına geçildiği; 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu'nun 4. maddesi ile bu Kanun uyarınca çıkartılan Milli Parklar Yönetmeliği'nin 11., 12. ve 15. maddelerinden bahsedilerek, davanın, uyuşmazlık konusu alanın milli park ve doğal sit alanı içerisinde kalmasına rağmen yapılaşmaya açılarak doğal güzelliklerin tahrip edilmek istendiği belirtilerek açıldığının anlaşıldığı; 2873 sayılı Kanun ve Milli Parklar Yönetmeliği hükümleri uyarınca, milli park alanında yapılacak planların hazırlanması aşamasında Tarım ve Orman Bakanlığı'nın görüşünün alınmasının gerektiğinin düzenlendiği; dosyadaki bilgi ve belgelerin incelenmesinden, planların yapılması aşamasında ilgili Bakanlığın görüşünün alınmadığının açık olduğu, bu durumda, yukarıda anılan Yasa ve Yönetmelik hükümlerine açıkça aykırı olarak ilgili Bakanlığın görüşü alınmadan hazırlanan dava konusu imar planlarında hukuka uyarlık bulunmadığından iptal edilmesi gerektiği gerekçesiyle, dava konusu imar planlarının iptaline karar verilmiştir.

Davalı idarelerden Ürgüp Belediyesi Başkanlığı, bu kararı temyiz etmekte ve bozulmasını istemektedir.

2873 sayılı Milli Parklar Kanunu'nun 1. maddesinde, bu Kanun'un amacının, yurdumuzdaki milli ve milletlerarası düzeyde değerlere sahip milli park, tabiat parkı, tabiat anıtı ve tabiatı koruma alanlarının seçilip belirlenmesine, özellik ve karakterleri bozulmadan korunmasına, geliştirilmesine ve yönetilmesine ilişkin esasları düzenlemek olduğu belirtilerek, 2. maddesinde, "Milli park; bilimsel ve estetik bakımından, milli ve milletlerarası ender bulunan tabii ve kültürel kaynak değerleri ile koruma, dinlenme ve turizm alanlarına sahip tabiat parçaları" olarak tanımlanmış, uyuşmazlık tarihinde yürürlükte bulunan 4.maddesinde ise, "Bu Kanun hükümlerine göre milli park olarak belirlenen yerlerin özellik ve nitelikleri göz önünde tutularak, koruma ve kullanma amaçlarını gerçekleştirmek üzere, kuruluş geliştirme ve işletilmelerini kapsayan gelişme planı, ilgili bakanlıkların olumlu görüşleri ve gerektiğinde fiili katkılarıyla, Tarım ve Orman Bakanlığınca hazırlanır ve yürürlüğe konur.

Gelişme planı uyarınca iskan ve yapılaşmaya konu olacak yerler için, imar mevzuatına göre imar uygulama planları, milli park gelişme planı hüküm ve kararlarına uygun olarak hazırlanır veya hazırlattırılarak İmar ve İskan Bakanlığının onayı ile yürürlüğe konulur.

Üçüncü madde hükümleri uyarınca tabiat parkı, tabiat anıtı ve tabiatı koruma alanı olarak belirlenen yerler için gerekli planlar Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın görüşü alınarak Tarım ve Orman Bakanlığınca hazırlanır ve yürürlüğe konulur.

Bu kanun kapsamına giren yerlerdeki turizm bölge alan ve merkezlerinde turizm yatırımlarına ilişkin plan kararları Tarım ve Orman Bakanlığı'nın görüşü alınarak sonuçlandırılır. " hükümleri yer almaktadır.

Anılan Kanun'a dayanılarak çıkartılan ve uyuşmazlık tarihinde yürürlükte bulunan Milli Parklar Yönetmeliğinin 11. maddesinde; Milli Park uzun devreli gelişme planlarının, ilgili Bakanlıkların olumlu görüşleri ve gerektiğinde fiili katkılarıyla hazırlanarak Tarım Orman ve Köy İşleri Bakanlığınca onaylanarak yürürlüğe konulacağı; 12. maddesinde, Milli Park uzun devreli gelişme planı uyarınca iskan ve yapılaşmaya konu olan yerler için, mahalli gelişme planı karakterindeki, imar mevzuatına uygun imar uygulama planlarının, milli park uzun devreli gelişme planı hüküm ve kararlarına uygun olarak, hazırlanarak veya hazırlattırılarak, Bayındırlık ve İskan Bakanlığının onayı ile yürürlüğe gireceği; 15. maddesinde, Kültür varlıklarının korunması, tahkimi, restorasyonu ve değerlendirilmesine dair plan kararlarının, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun ilgili hükümlerine göre ve Kültür ve Turizm Bakanlığı ile işbirliği içinde tespit edileceği, turizm bölge, alan ve merkezlerinde, turizm yatırımlarına dair plan kararlarının Tarım Orman ve Köy İleri Bakanlığı'nın görüşü alınarak sonuçlandırılacağı düzenlenmiştir.

Görüldüğü üzere, 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu, doğal ve kültürel açıdan öneme sahip alanların korunmasına yönelik özel statüler getiren ve bu alanların koruma-kullanma dengesi içinde devamlılığının sağlanmasına yönelik hükümler içeren özel bir kanundur. Ayrıca bu Kanun ve bu Kanun uyarınca çıkarılan Milli Parklar Yönetmeliği hükümlerine göre koruma altına alınan alanlarda; koruma, kullanma, planlama, yönetim ve işletme ilgili tüm faaliyetler söz konusu Kanun hükümlerine göre gerçekleştirilmektedir.

Bu çerçevede, Milli parklar ve diğer korunan alanlar için planlama esasları Kanun'un 4. maddesinde belirlenmiştir. Bu madde uyarınca, öncelikle, milli park olarak belirlenen alanların özellik ve nitelikleri göz önünde tutularak koruma ve kullanma amaçlarını gerçekleştirmek üzere, kuruluş geliştirme ve işletilmelerini kapsayan bir "uzun devreli gelişme planı"nın ilgili bakanlıkların olumlu görüşleri ve gerektiğinde fiili katkılarıyla, Tarım Orman ve Köy İşleri Bakanlığı tarafından hazırlanarak yürürlüğe konulması, imar uygulama planlarının ise ancak yapılan bu uzun devreli gelişme planına göre iskan ve yapılaşmaya konu olacak yerler için ve uzun devreli gelişme planı hüküm ve kararlarına uygun olarak hazırlanması suretiyle uygulamaya yön verilmesi gerektiği açıktır.

Dosyanın incelenmesinden, UNESCO tarafından 1985 yılında ilan edilen listede "Dünya Kültür Mirası" olarak kabul edilen alanda bulunan uyuşmazlık konusu Ürgüp İlçesi, … imar planı paftasında yer alan taşınmazın, 03/06/1976 tarihinde İmar ve İskan Bakanlığınca onaylanan planda "Sanayi ve Tesis Alanında" kaldığı, ancak plana, bu alan üzerinde yapılaşma olmaz şerhi düşüldüğü, taşınmazın önce 25/11/1986 günlü, 19292 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Bakanlar Kurulu kararıyla belirlenen "Göreme Milli Parkı" sınırları içine, daha sonra da 13/09/1989 tarihinde ilan edilen, "Nevşehir ve Çevresi Turizm Alanı" ve 07/10/1997 tarihinde düzenlenen "Nevşehir ve Çevresi Turizm Alanı Sınır Daraltması" kapsamına alındığı, ayrıca, Nevşehir Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'nun 12/11/1999 günlü, 1123 sayılı kararıyla belirlenen ııı. Derece Doğal Sit Alanı İçerisinde kaldığı, taşınmazın bulunduğu Ürgüp Belediyesi'ne ait 1/25000 ve 1/5000 ölçekli planların 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 9. Maddesi ve 2634 sayılı Turizm Teşvik Kanunu'nun 7. Maddesi uyarınca Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından 20/03/1998 tarihinde onaylandığı, daha sonra yine bu Bakanlık tarafından revize edilen ve 23/11/2001 tarihinde onaylanan Çevre Düzeni Planı ile dava konusu edilen 1/5000 ölçekli planda ve bu planlara istinaden 2634 sayılı Kanun'un 7. maddesi uyarınca Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından onaylanan 06/02/2002 günlü, 1/1000 ölçekli uygulama imar planında, taşınmazın konut alanına alındığı anlaşılmaktadır.

Göreme Milli Park sınırı içinde kalan dava konusu alanın, 2873 sayılı Kanun hükümleri uyarınca, ancak bu taşınmazın sınırları içinde kaldığı milli park alanının korunması, geliştirilmesi, yönetimi, tanıtılması ile ilgili planlama esaslarını ve bu planla öngörülen koruma ve gelişim bölgeleri için hazırlanacak uygulama planlarının yapım esaslarını belirleyen bir uzun devreli gelişme planının varlığında ve bu gelişme planın izin verdiği ölçüde imar ve iskana açılabilmesinin mümkün olduğu, uzun devreli gelişme planı yapılmadan, bu plan sınırları içinde kalan alanlar için hiç bir suretle uygulama imar planı yapılmasının mümkün olmadığı, uyuşmazlıkta ise, uzun devreli gelişme planı bulunmamasına rağmen, milli park sınırları içinde bulunan taşınmazın 1/5000 ve 1/1000 ölçekli planlarla konut alanı olarak belirlenmesi suretiyle yapılaşmaya açıldığı anlaşıldığından, dava konusu planlarda hukuka uyarlık görülmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, davalı Ürgüp Belediye Başkanlığı'nın temyiz isteminin reddine, Danıştay Altıncı Dairesi'nin 29/06/2010 günlü, E:2009/15260, K:2010/6853 sayılı kararının belirtilen gerekçeyle onanmasına, kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 06/02/2014 gününde esasta ve gerekçede oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY

X- 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu'nun uyuşmazlık tarihinde yürürlükte bulunan 4. maddesindeki düzenleme gereğince, bu Kanun'un, 3.maddesi uyarınca milli park alanı olarak ilan edilen yerlerde, öncelikle alanın koruma-kullanma dengesi içinde kuruluş geliştirme ve işletilmelerini kapsayan bir uzun devreli gelişme planının Tarım Orman ve Köy İşleri Bakanlığı tarafından hazırlanarak yürürlüğe konulması gerektiği, uygulama imar planlarının ise ancak belirtilen gelişme planı uyarınca iskan ve yapılaşmaya konu olabilecek yerler için ve gelişme planı hüküm ve kararlarına uygun olarak hazırlanarak Bayındırlık ve İskan Bakanlığının onayı ile yürürlüğe konulabileceği, Tarım Orman ve Köy İşleri Bakanlığı'nın görüşüne ise, milli park sınırları içinde kalan turizm alanlarında, sadece turizm yatırımları için alınan plan kararları için başvurulmasının zorunlu olduğu anlaşılmaktadır.

Dosyanın incelenmesi sonucu, Göreme Milli Parkı sınırları içinde kalan dava konusu taşınmazı da kapsayan alana ilişkin 1/5000 ölçekli planın Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onaylandığı, alanın aynı zamanda turizm alanı sınırları kapsamında bulunması nedeniyle 1/1000 ölçekli uygulama imar planının 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanun'un uyuşmazlık tarihinde yürürlükte bulunan 7. maddesi uyarınca Kültür ve Turizm Bakanlığınca onaylandığı, her iki planda da taşınmazın konut alanı olarak belirlendiği, söz konusu kararın turizm dışı kullanıma ilişkin bir plan kararı niteliğinde bulunması nedeniyle, 2873 sayılı Kanun'un 4. maddesi uyarınca Tarım Orman ve Köy İşleri Bakanlığı'nın görüşünün alınmasına gerek bulunmadığı, ancak milli park alanlarında, sadece uzun devreli gelişme planı uyarınca iskan ve yapılaşmaya konu olabilecek yerlerde ve ancak gelişme planına uygun olarak uygulama imar planı yapılmasının mümkün olduğu sonucuna varılmış ise de, dosyada, taşınmazın içinde bulunduğu milli park alanına ilişkin uzun devreli gelişme planı bulunup bulunmadığına yönelik bir bilgi veya belgeye ulaşılamamıştır.

Dolayısıyla 2873 sayılı Kanun'un 4. maddesi uyarınca, ancak uzun devreli gelişme planına uygun olarak uygulama imar planı yapılacağından ve sözü edilen planların birbiri ile uyumu aranacağından, uyuşmazlığın çözümü için, Danıştay Altıncı Dairesince, dava konusu planlara esas alınan uzun devreli gelişme planı bulunup bulunmadığı ve varsa, taşınmazın konut alanı olarak belirlenmesine ilişkin plan kararının uzun devreli gelişme planına uygun olup olmadığının araştırılması suretiyle karar verilmesi gerekirken, belirtilen hususlar araştırılmaksızın, dava konusu planların hazırlanması aşamasında Tarım Orman ve Köy İşleri Bakanlığı''nın görüşü alınmadığı gerekçesiyle dava konusu planların iptali yolunda verilen temyize kararda hukuki isabet görülmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, temyize konu kararın bozulması gerektiği oyuyla karara katılmıyoruz.

GEREKÇEDE KARŞI OY

XX- 2873 sayılı Kanun'un 4. maddesi uyarınca, milli park alanlarının ancak Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanarak yürürlüğe konulacak uzun devreli gelişme planının varlığında ve bu planın izin verdiği ölçüde imar ve iskana açılabilmesi mümkündür. Ayrıca, bu alanlarla turizm alan sınırlarının çakışması halinde, planlama sürecinde, alınacak tüm plan kararlarında Tarım ve Orman Bakanlığı'nın (Orman ve Su İşleri Bakanlığı) görüşünün alınması gerekmektedir.

Uyuşmazlıkta ise, "Göreme Milli Parkı" sınırları içinde bulunan dava konusu taşınmazın aynı zamanda "Nevşehir ve Çevresi Turizm Alanı" sınırları içinde kalmaktadır. Söz konusu alanın konut alanı olarak planlanması sürecinde, yapılacak planların gelişme planlarına uygun olması ve Tarım ve Orman (Orman ve Su İşleri) Bakanlığı'nın görüşünün alınması gerekmektedir. Ancak bu alanda uzun devreli bir gelişme planı bulunup bulunmadığının dosyadan anlaşılamamaktadır.

Bu nedenle, yoksa öncelikle bir gelişme planının hazırlanması ve buna uygun plan yapılması; varsa gelişme planına uygun ve ayrıca Tarım ve Orman (Orman ve Su İşleri) Bakanlığı'nın görüşü alınarak planlama yapılması gerekirken söz konusu usullere uyulmadan yapıldığı anlaşılan dava konusu planlarda hukuka uyarlık görülmediğinden, dava konusu taşınmazın planlama sürecinde Tarım ve Orman Bakanlığı'nın görüşünün alınması gerektiği gerekçesinin çıkartılması suretiyle verilen karara gerekçe yönünden katılmıyorum.


kararara.com