Kural olarak parasal yükümlülüklerini yerine getirmeyen bir kooperatif üyesi ortak 1163 sayılı Kooperatif Kanunu’nun 27. Maddesine uymaması ya da ana sözleşmenin bu konuyla ilgili hükümlerine uymaması nedeniyle ortaklıktan çıkartılabilir. Lakin burada usul önem arz etmektedir. Madde 27’de yazılı şekilde ortağın parasal yükümlülüğünü yerine getirmesinin istenmesi gerektiği belirtilmiştir. Yani  bu konuda borçlu üyeye öncelikle bir ihtar çekilmelidir. Bu ihtarın tebliğ edilmesinin ardından ortak üye hala parasal yükümlülüğünü on gün içinde yerine getirmiyor ise bu durumda  bir ay süreli ikinci bir ihtar yapılması zaruriyeti vardır. Eğer üye kooperatif ortağı bu sürede de ödeme yapmaz ise yetkili organca ortak kooperatiften çıkartılabilir.

Bu kapsamda üyeyi kooperatiften çıkarma ihtarını içeren tebligatlar yasaya ve ana sözleşmeye uygun olmalı, ihtarda borç tam olarak belirtilmeli ve ödememenin sonucunun üyelikten çıkarılma olduğu yazılmış olmalıdır. Aksi halde tebliğ yasaya aykırı olacağından usulen çıkarma kararı dava açılarak iptal edilebilecektir.

Parasal Yükümlülüklerini Yerine Getirmediği İçin Kooperatiften Çıkarılan Üyenin Kooperatif Ve Yönetim Kurulu’na Karşı İzleyebileceği Hukuki Yollar Nelerdir?

Kooperatif Yönetim Kurulu’nun hem hukuki hem de cezai sorumluluğu vardır. İbra ile yönetim kurulunun hukuki sorumluluğu ortadan kaldırılırsa artık kooperatif tüzel kişisi Yönetim Kurulu aleyhine sorumluluk davası açamaz. ‘’Ama bunun dışında genel kurulda ibraya karşı çıkarak şerh koymuş olanlar ile genel kurulda bulunmayanlar kendileri yönetim kuruluna karşı kooperatif adına olmasa da şahsi olarak sorumluluk davası açabilirler. Diğer taraftan Yönetim Kurulu’nun cezai sorumluluğu ise Genel Kurul  tarafından hiçbir şekilde ortadan kaldırılamaz. Durum Savcılığa intikal ettirilir.’’[1]

Kooperatife üye olan bir kişinin kooperatiften çıkarılması için ya haklı nedenler olayda mevcut olmalı ya da ana sözleşmede belirtilen çıkarılma nedenlerinden biri gerçekleşmiş olmalıdır.  Lakin her ne kadar bu nedenlerden biri mevcut olsa da çıkarma kararı gerekçeli olarak Yönetim Kurulu karar defteri ile ortaklar defterine kaydedilmeli; onaylanmış bir karar örneği ise 10 gün içerisinde üyelikten çıkarılan ortağa tebliğ edilmesi amacıyla notere teslim edilmelidir.

Bu minvalde Kooperatif Yönetim Kurulu’nun yahut diğer temsilcilerinin zarar doğuran fiillerinden dolayı kooperatif ve yöneticileri müteselsilen yani birlikte sorumlu olurlar.[2]

Bu noktada şunun altını çizmek gerekir ki 6102 s. Türk Ticaret Kanunu’nun 557/1 hükmü gereği  zarara sebep olan bu sorumlulara karşı tazminat talep hakkı  zararı öğrenme tarihinden itibaren 2 yıl ve her halükarda 5 yıl ile sınırlıdır.

Bir kooperatifte üye ortaklar hak ve borçlarında eşittirler (Kooperatif Kanunu Madde 23). Hiçbir yasal neden olmadan bu eşitliğin bozulması diğer kooperatif üyelerine karşı yöneticileri sorumlu duruma düşürür.[3] Açıklanan bu nedenle bu emredici hükme aykırı olarak Yönetim Kurulu tasarrufta bulunmamalıdır.

Peki Dava Nerede Açılmalıdır?

Tüzel kişi olan kooperatif ile üyeleri arasındaki davalar kooperatifin ikametgahının olduğu yerdeki Asliye Ticaret Mahkemesi’nde görüleceğinden davayı kooperatifin merkezinin bulunduğu yer Asliye Ticaret Mahkemesi’nde açmak gerekmektedir.

Konuyla ilgili olarak Yargıtay’da bir kararında[4]  1163 sayılı Kooperatif Kanunu’nun m. 59/3, 62/3 ve 818 sayılı Borçlar Kanunu’nun 41,52 ve 51. hükümleri nedeniyle kooperatif ve yöneticileri ile temsilcilerinin sorumluluğuna gidilebilineceğini ve maddi-manevi tazminat istenebileceğine hükmetmiştir.

Yine başka bir kararında[5]  destekler nitelikte Yargıtay ortağın şirketi dava etmesinin önünde engel olmadığını açıkça belirtmiştir.


(Bu köşe yazısı, sayın Mehmet Fatih YAŞAR tarafından www.hukukihaber.net sitesinde yayınlanması için kaleme alınmıştır. Kaynak gösterilse dahi köşe yazısının tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan köşe yazısının bir bölümü, aktif link verilerek kullanılabilir. Yazarı ve kaynağı gösterilmeden kısmen ya da tamamen yayınlanması şahsi haklara ve fikri haklara aykırılık teşkil eder.)

[1] Kooperatiflerde Uyuşmazlıklar Rehberi, Av. Erhan  GÜNAY, s.25

[2] Kooperatif Kanunu, Madde 59/3

[3] Kooperatiflerde Uyuşmazlıklar Rehberi, Av. Erhan  GÜNAY, s. 34

[4]  Yargıtay 23 H.D. 22.02.2012-642/1273

[5] Yargıtay 11 H.D. 11.06.1981 -2329/298