Adalet Bakanı Sadullah Ergin, yargıdaki dava yükünü azaltarak hızlandıracak reform niteliğindeki paketi dün Dikmen Hakimevi'nde düzenlediği basın toplantısıyla açıkladı. Ceza, icra-iflas ve idari yargı mevzuatında 100 maddelik değişiklik içeren paket çarpıcı değişiklikler öngörüyor. Pakette, Ergenekon ve Balyoz davalarını haber yaptığı için yargılanan gazetecilerin davalarının ertelenmesi de yer aldı. Buna göre basın ve yayın yoluyla ya da sair düşünce açıklaması yöntemleriyle işlenen suçlarda açılan, adli para cezası ya da 5 yıla kadar hapis cezası gerektiren soruşturma ve davalar ertelenecek. Erteleme kararından itibaren 3 yıl içinde aynı suçu işlemezse dosya işlemden kaldırılacak. Suç işlenirse soruşturmaya, kovuşturmaya veya hükmün infazına karar verilecek.
 
Önümüzdeki günlerde Meclis'e sevk edilmesi beklenen tasarıyla, CMK 250. madde kapsamında özel yetkili savcıların yürüttüğü soruşturmalarda sanıkların savunma hakları genişletiliyor. Bu soruşturmalarda şüphelilerin, ifade tutanağına, bilirkişi raporu ve soruşturmada elde edilen belgelere ulaşması gizlilik kararıyla engellenebiliyordu. Delillere ilişkin en fazla 3 ay süreyle gizlilik kararı verilecek. Daha önce bu belgelerle ilgili soruşturma sonuna kadar gizlilik kararı verilebiliyordu. Paketin içerdiği diğer düzenlemeler şöyle:
 
Ehliyetsiz araç kullananlara para cezasını kaymakamlık verecek: Ehliyetsiz veya alkollü araç kullananlara cumhuriyet savcılarınca kabahat niteliğinde idari para cezası verme uygulaması son bulacak. Bu yetki kaymakamlık ve valiliklerce kullanılacak. Savcılıkların iş yükü azalacak.
 
Elektrik suçunda hapis yerine para cezası geliyor: TCK maddesinde değişiklik yapılarak, kaçak elektrik kullanımı hırsızlık yerine 'karşılıksız yararlanma' olarak düzenleniyor. Bu suçun ilk kez işlenmesi ve borcun faiziyle ödenmesi durumunda hapis cezası verilmeyecek. 5 yıl içinde suçun tekrarlaması halinde kişi hapisle cezalandırılacak. Borcunu ödemeyenler 2 yıl ila 5 yıl hapis cezası talebiyle yargılanmaya devam edecek.
 
Molotofkokteyli, silah sayılacak: Yargı paketi, mahkemelerden farklı kararlar çıkması üzerine molotofkokteylini silah ve patlayıcı madde kapsamına alıyor. TCK'nın 6. ve 174. maddelerine yapılan eklemeyle, molotofkokteyli atanlar, yangın çıkarıcı silah ve patlayıcı madde kullanma suçundan cezalandırılacak. Buna göre, molotofkokteyli suçunun cezası 3 ile 8 yıl arasında değişecek. Suçun terörle mücadele kapsamında işlenmesi durumunda ceza 15 yıla kadar çıkabilecek.
 
Basit suçlar hâkim önüne gitmeyecek: Basit suçlarda ön ödeme ile soruşturma ve davanın açılmaması düzenlemesi genişletiliyor. Ön ödemenin uygulanması için aranan 3 aylık hapis cezası üst sınırı bir yıla çıkartılıyor. Mağduru gerçek kişi olan yaralama ve hakaret suçları dışında kamu görevlisinin ticaretle uğraşması, yabancı devlet bayrağına karşı hakaret ve usulsüz cenaze defni gibi suçlar, 100 ile 3 bin 600 TL arasında para cezası karşılığında mahkemeye gitmeyecek. Sabıkalı olanlar bu hükümden faydalanamayacak.
 
Ömür boyu sabıkaya son: Adli sicil kayıtlarında da değişikliğe gidiliyor. Adli sicil arşiv kayıtları (sabıka kaydı) kişinin ölümü veya 80 yıl geçmesi üzerine siliniyordu. Bunun yerine adli sicil arşiv kayıtları kural olarak 5 yıl, yüz kızartıcı veya devlete işlenen suçlarda 15 yıl her halde 30 yıl geçmesiyle silinecek.
 
Tutuklama yerine adli kontrol: Paketle tutuklama yerine başvurulan adli kontrol tedbirlerinin (yurtdışına çıkış yasağı, karakola imza gibi) kapsamı genişletiliyor. Adli kontrol tedbiri için üst sınır 3 yıldan 5 yıla çıkarılıyor.
 
Bıçak parası rüşvet sayılacak: Pakette kamu görevlilerinin yapmak zorunda oldukları işler için vatandaştan para almaları görevi kötüye kullanma değil, rüşvet suçu olarak değiştirildi. Ameliyat için bıçak parası alan doktor, bundan sonra 1 ile 3 yıl arası hapis cezasıyla değil rüşvet alma suçundan 4 ile 12 yıl arasında cezayla yargılanacak. Ancak haklı bir işini gereği gibi görülemeyeceği endişesiyle kendini mecbur hissederek kamu görevlisine menfaat temin etmek zorunda olan kişi hakkında ceza verilmeyecek.
Özel yetkili mahkemelerde savunma hakkı genişletilecek: Özel yetkili mahkemelerde kovuşturma aşamasında esas hakkındaki savunmasını yapmak üzere sanık ve avukatına hakim tarafından verilen süre sınırlaması kaldırılıyor. Terörle Mücadele Kanunu'nda yapılan değişiklikle terör suçlarında 2 yılın altında hapis cezası alanlar hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması, seçenek yaptırımlara çevirme ve erteleme kararları verilebilecek.
 
Örgüte üye olmadan örgüt için eylem yapana yarı oranda ceza indirimi: Türk Ceza Kanunu'nun örgüt suçunu düzenleyen 220'nci maddesinde de değişikliğe gidiliyor. Örgüt üyesi olmamakla birlikte örgüt adına suç işleyenler (döviz taşıyan, yasa dışı slogan atan) işledikleri esas suç dışında ayrıca üye olmak suçundan cezalandırılıyordu. Bu maddede yapılan değişiklikle, örgüt üyeliğinden dolayı verilen cezanın yarı oranında indirilmesi benimseniyor. Buna göre terör örgütünün eyleminde döviz taşıyan kişi eylemi sabit görülürse örgüt üyeliğinden 5 yıl ceza alırken, düzenleme sonrası bu 2 yıl 6 aya inecek.
 
Danıştay'ın da iş yükü azaltılıyor: Danıştay ve idare mahkemelerine açılan davalarda da değişiklik getiren pakete göre, her türlü dilekçeler hakimi beklemeden bundan böyle evrak bürolarına teslim edilecek. 50 bin TL'nin altındaki davalar Danıştay yerine bölge idare mahkemelerinde kesinleşecek. Bakanlıkların ülke genelinde uygulanmayan imar planları gibi yerel niteliklik işlemleri ile EPDK, Rekabet Kurumu gibi kurulların işlemlerine karşı Danıştay'a değil, idare mahkemelerine dava açılacak. Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, üç yıllık geçici bir süre için sabit üyelerle devamlı çalışabilecek. Düzenleme ile 6 bin temyiz dosyası iki yıl içinde karara bağlanacak.
 
Modern icra teşkilatları: İcra dairelerinde çalışan personel sayısı artırılacak. İcra dairelerinde Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi'nin kullanılması hüküm altına alınacak.
 
Petrol boru hatlarında hırsızlığın cezası artırılıyor: Yeni düzenlemeyle petrol boru hatlarından yapılan hırsızlık girişimine verilecek ceza artırıldı. Söz konusu suçun cezası 3-7 yıldan 5-12 yıla çıkarıldı. Örgütlü suçlarda ise ceza 3–15 yıldan 7-18 yıla çıkarılacak. Petrol boru hattına zarar verenler ise 4-12 yıl hapis cezasına mahkûm olacak.
 
Karşılıksız çeke hapis yok: Karşılıksız çek verenlere hapis veya adli para cezası verilmeyecek. Sadece idari para cezası, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı uygulanacak. Değişiklikle yerel mahkemelerdeki 350 bin, Yargıtay'daki 250 bin dosya yükü eritilecek.
 
886 liranın altındaki tutarlar ilansız takip edilecek: İcra suçlarında ilamsız takiplerde alacağın miktarı 886 TL'lik limitin altındaysa doğrudan icra takibi yapılamayacak. Borçlunun adresine 'ödemeye davet yazısı' gönderilecek. Ödemezse ilamsız icra başlayabilecek.
 
Lüzumlu eşyalar haczedilemeyecek: İcra sırasında borçlu ile aynı çatı altında yaşayan aile bireyleri için gerekli olan (buzdolabı, televizyon, çamaşır makinesi gibi) lüzumlu eşyalara el konulamayacak. Sadece altın, para ve karşılığı olan değerli kâğıtlar haczedilebilecek. İcra daireleri para tahsilatı yapmayacak. Tahsilatlar icra dairesinin banka hesabı üzerinden yapılacak. Hacizli malların satışı ilanı elektronik ortamda yapılacak, internetten açık artırmaya teklif verilebilecek.
 
Yayın durdurma kalkıyor: Yargı paketi, basın ve ifade özgürlüğünü yakından ilgilendiren değişiklikler de içeriyor. Terör örgütünün propagandasını yapan yayınlara yönelik ileriye dönük 15 günden 1 aya kadar durdurulmasına imkân tanıyan TMK maddesi kaldırılıyor. Çoğu 12 Eylül darbesi sonrasında sıkıyönetim mahkemelerince verilen 23 bin yasaklı kitabın cezaevlerindeki yasağı da kaldırılıyor. Hakkında yasaklama ve toplatma kararı verilmiş olan yayınlarla ilgili, mahkemelerce yeni bir yasaklama veya toplatma kararı verilmemiş olması durumunda daha önceki tüm toplatma kararları hükümsüz sayılıyor.