AYM'ye bireysel başvuru ücreti 150 TL

12 Eylül 2010 tarihinde yapılan referandumda Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru yolu açıldı. Bireysel başvuruya ilişkin hükümlerin yürürlük tarihi ise 23 Eylül 2012 olarak belirlendi. Anayasa Mahkemesi'ne tanınan bireysel başvuru hakkının 23 Eylül'de uygulamaya başlanacak olması nedeniyle Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nde değişikliğe gitti. Değişiklik Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlandı. Bireysel başvurunun usullerini belirleyen yönetmeliğe göre, bireysel başvuru, tüm hukuk yollarının tüketildiği ve buna ilişkin kararın kesinleştiği tarihten, başvuru yolu öngörülmemişse ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren 30 gün içinde yapılması gerekecek. İçtüzük ile başraportörlük kadrosu oluşturuldu. Bireysel başvuruların daha hızlı bir biçimde sonuçlandırılması amacıyla başraportörün gözetiminde, yeterli sayıda raportör, raportör yardımcısı ve personelden oluşan bölümler raportörlüğü birimi oluşturulacak. Bireysel başvuruların kabul edilebilirlik incelemelerini yapmak üzere bölümlere bağlı görev yapan üçer komisyon oluşturulacak. Bunlar bağlı bulundukları bölümle birlikte numaralandırılmak suretiyle isimlendirilecek. Bölüm başkanı, komisyonlarda görev almayacak. Komisyonlara kıdemli üye başkanlık edecek. Bireysel başvuruların daha hızlı bir biçimde sonuçlandırılması amacıyla başraportör gözetiminde yeterli sayıda raportör, raportör yardımcısı ve personelden oluşan komisyonlar raportörlüğü birimi oluşturulacak. Komisyonlar raportörlüğü birimi, komisyonlar tarafından daha ayrıntılı incelemeyi gerektiren dosyaları belirlemek, dosyaları gruplandırarak veya tek tek incelemek ve kabul edilemez nitelikte olan başvuruları tespit etmek, kabul edilebilirlik kriterlerini karşılayan başvurulara ilişkin kabul edilebilirlik karar taslaklarını, bu nitelikleri karşılamayan başvurulara ilişkin ise kabul edilemezlik karar taslaklarını ya da listelerini hazırlayıp komisyonlara sunmakla görevli olacak.


Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü için TIKLAYINIZ

 

 

Başraportörler, raportörler arasından Anayasa Mahkemesi Başkanı tarafından görevlendirilecekler. Başraportörler, istekleri üzerine görevlerinden ayrılabilecekleri gibi gerek görüldüğünde başkan tarafından da gerekçe gösterilmeksizin değiştirilebilecekler. Başraportörler, raportörler ve raportör yardımcılarının faaliyetlerinin ve mahkemede oluşturulan çalışma gruplarının düzenli ve verimli işleyişini sağlamakla görevli olacak. Bireysel başvurular, mahkemenin internet sitesinde yayımlanan başvuru formu kullanılarak yapılacak. Bireysel başvuru, bizzat başvurucu, kanuni temsilcisi ya da avukatı tarafından yapılabilecek. Avukat veya kanuni temsilci aracılığıyla yapılan başvurular da temsile dair yetki belgesinin sunulması ise zorunlu. Bireysel başvuruda bulunmak için Harçlar Kanunu'na Bağlı (I) sayılı tarifede yer alan 150 TL bireysel başvuru harcı Maliye veznelerine yatırılacak. Başvurular mahkemeye şahsen yapılabileceği gibi diğer mahkemeler ya da yurt dışı temsilcilikler vasıtasıyla da gerçekleştirilecek. Başvuru formu, harç tahsil makbuzuyla belirtilen yerlere teslim edildiğinde başvurucu ya da temsilcisine alındı belgesi verilecek ve bu tarih, başvurunun yapıldığı tarih olarak kabul edilecek. Mahkemeler ya da yurt dışı temsilciliklerine teslim edilen başvuru formu ve ekleri gerekli kayıt işlemleri yapılıp fiziki ve elektronik ortamda Mahkemeye gönderilecek. Dava ve diğer yargılama işlemlerinin elektronik ortamda gerçekleştirildiği hallerde UYAP kullanılarak veriler kaydedilecek ve saklanacak. 

Bireysel başvurunun, hukuki yollarının tüketildiği ve buna ilişkin kararın kesinleştiği tarihten, başvuru yolu öngörülmemişse ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren 30 gün içinde yapılması gerekecek. Başvurucu ağır hastalık gibi haklı bir mazereti nedeniyle süresi içinde başvurusunu yapamadığı takdirde, mazeretinin kalktığı tarihten itibaren 15 gün içinde ve mazeretini belgeleyen delillerle başvurabilecek. Bireysel Başvuru Bürosu, Mahkemeye ulaşan bireysel başvuruların kaydını yapıp numara vermek, dosyalamak, ilgili birimlere sevk edilmesi ve diğer işlemleri yapmakla görevli olacak. Bireysel Başvuru Bürosu, gelen başvuruları şekli eksiklikler bulunup bulunmadığı yönünden inceleyecek. Eksikliklerin tamamlattırılmasına dair yazıda başvurucuya geçerli bir mazereti olmaksızın verilen sürede eksiklikleri tamamlamadığı takdirde başvurusunun reddine karar verileceği bildirilecek. 

Bireysel başvurular, geliş sırasına göre incelenerek karara bağlanacak. Mahkeme, başvuruların konuları itibarıyla önemini ve aciliyetini göz önünde bulundurarak belirlediği kriterler çerçevesinde farklı bir inceleme sıralaması yapabilecek. Başvurulara ilişkin bilgi, belge ve diğer her türlü talebin yazılı olarak yapılması gerekecek. Duruşma, tanık dinlenilmesi veya keşif esnasında yapılanlar hariç, bu usule uyulmaksızın yapılan talepler dikkate alınmayacak. 

 

Mahkemeye ulaşan bilgi ve belgeler, 15 günlük süre içinde görüşlerini sunabilmeleri için başvurucuya, Adalet Bakanlığına ve varsa diğer ilgililere tebliğ edilecek. Bireysel başvurunun kabul edilebilirliğine karar verilmesi halinde, başvurunun bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığı'na gönderilecek. Adalet Bakanlığı gerekli gördüğü hallerde görüşünü yazılı olarak mahkemeye bildirecek. Adalet Bakanlığı başvuruya ilişkin görüşünü 30 günlük süre içinde verecek. Talep halinde mahkemece bu süre 30 gün daha uzatılabilecek. Başvurunun Adalet Bakanlığına bildiriminden itibaren belirtilen sürelerde cevap verilmediği takdirde, mahkeme dosyadaki bilgi ve belgelere göre kararını verecek. Adalet Bakanlığı'nın cevabı başvurucuya tebliğ edilecek. Başvurucunun tebliğ tarihinden itibaren varsa karşı beyanlarını, 15 gün içinde mahkemeye sunması gerekecek. Komisyonlarca başvurunun kabul edilebilirliği ya da edilemezliği kararları oy birliği ile alınacak. Oy birliği sağlanamayan durumlarda karar vermek üzere başvuru, bölüme havale edilecek. Bölüm veya komisyonlarca uygun görülmesi ve işin niteliğinin izin vermesi halinde elektronik oylama yapılabilecek. Açık oylama yapıldığı durumlarda oylamaya kıdemsiz üyeden başlanacak.

 

Başvurucunun yaşamına ya da maddi veya manevi bütünlüğüne yönelik ciddi bir tehlike bulunduğunun anlaşılması üzerine, bölümlerce esas inceleme aşamasında gerekli tedbirlere resen veya başvurucunun talebi üzerine karar verilebilecek. İncelenen başvurulara ilişkin resen ya da başvurucunun talebi üzerine dosyanın esası hakkında karar verilmeden önce, tedbir kararına başvurulmaması halinde başvurucunun yaşamına ya da maddi veya manevi bütünlüğüne yönelik ciddi bir tehlike bulunduğunun anlaşılması üzerine, komisyonlarca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesi derhal yapılarak, tedbir hususunu da karara bağlamak üzere başvuru, ilgili bölüme gönderilecek. Bölüm, tedbire karar vermesi halinde gereğinin ifası için bunu ilgili kişi ve kurumlara bildirecek. Tedbir kararı verilen başvurunun esası hakkındaki kararın en geç altı ay içinde verilmesi gerekecek. Tedbirin devamı konusunda yeni bir karar alınmadığında, başvurucunun hakkının ihlal edilmediğine ya da başvurunun düşmesine karar verildiği durumlarda tedbir kararı kendiliğinden kalkacak.

 Bölümler, başvuruları dosya üzerinden inceleyecek. Ancak resen ya da başvurucu veya Adalet Bakanlığı'nın talebi üzerine gerekli görülmesi halinde duruşma yapılmasına karar verilebilecek. Duruşma yapılmasına karar verilmesi halinde, duruşmanın yeri, günü ve saati ilgililere bildirilecek. Duruşma esnasında duruşma tutanağı düzenlenecek. Tutanak örnekleri, talepleri halinde başvurucu ve Adalet Bakanlığı ile varsa diğer ilgililere verilecek.

 

 

Bölümler, bir başvurunun yapısal bir sorundan kaynaklandığını ve bu sorunun başka başvurulara da yol açtığını tespit etmeleri ya da bu durumun yeni başvurulara yol açacağını öngörmeleri halinde, pilot karar usulünü uygulayabilecek. Bu usulde, konuya ilişkin Bölüm tarafından pilot bir karar verilecek. Benzer nitelikteki başvurular idari mercilerce bu ilkeler çerçevesinde çözümlenecek, çözümlenmediği takdirde mahkeme tarafından topluca görülerek karara bağlanacak. Pilot karar usulü resen, Adalet Bakanlığı'nın ya da başvurucunun istemi üzerine başlatılabilecek. Pilot karar uygulaması için seçilen başvuru, gündemin öncelikli işleri arasında sayılacak. Bölüm, ihlalin bir mahkeme kararından kaynaklandığını tespit ederse; ihlali ve sonuçlarını ortadan kaldırmak için yeniden yargılama yapmak üzere dosyayı ilgili mahkemeye gönderecek. Bölümlerce yapılan inceleme sonunda, başvurucunun bir hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi halinde, yeniden yargılama yapılmasında hukuki yarar bulunmadığı takdirde başvurucu lehine uygun bir tazminata hükmedilebilecek. Tazminat miktarının tespitinin, daha ayrıntılı bir incelemeyi gerektirmesi halinde, bölüm bu konuyu kendisi karara bağlamaksızın genel mahkemelerde dava açılması yolunu gösterebilecek.

 

 

Bölümler ya da komisyonlarca yargılamanın her aşamasında, başvurucunun davadan açıkça feragat etmesi, başvurucunun davasını takipsiz bıraktığının anlaşılması, ihlalin ve sonuçlarının ortadan kalkmış olması, bölümler ya da komisyonlarca saptanan herhangi bir başka gerekçeden ötürü, başvurunun incelenmesinin sürdürülmesini haklı kılan bir neden görülmemesi hallerinde düşme kararı verilebilecek. Komisyonlar, belirtilen nitelikteki bir başvuruyu, Anayasa'nın uygulanması ve yorumlanması veya temel hakların kapsamının ve sınırlarının belirlenmesi ya da insan haklarına saygının gerekli kıldığı hallerde incelemeye devam edebilecek. Başvurucunun istismar edici, yanıltıcı ve benzeri nitelikteki davranışlarıyla bireysel başvuru hakkını açıkça kötüye kullandığının tespit edilmesi halinde başvuru reddedilecek ve yargılama giderleri dışında, ilgilinin 2 bin liradan fazla olmamak üzere disiplin para cezasıyla cezalandırılmasına karar verilecek.

Anka