Anayasa Mahkemesi (AYM), anne-baba rızası olmadan çocuğa zorunlu aşı yaptırılmasının Anayasa’nın ‘kişinin dokunulmazlığı, maddi ve manevi varlığı’nı düzenleyen 17. ve ‘temel hak ve hürriyetlerin ancak kanunla sınırlanabileceğine’ ilişkin 13. maddesine aykırı bularak ihlal kararı verdi.

Ordu’da Nisan ayında 41 yaşındaki Cumhuriyet Savcısı Hüseyin Ayyayla ile 29 yaşındaki öğretmen eşi Reyhan Ayyayla çifti normal doğumla dünyaya gelen ikiz bebeklerine aşı içerisinde sağlığa zararlı maddeler olduğunu iddia ederek riskleri nedeniyle aşı yaptırmadı. Bunun üzerine aile sağlığı merkezi tarafından bebeklere sağlık tedbiri uygulanması istemiyle tutanak tutulan savcı Ayyayla, konuyu Aile Mahkemesi’ne intikal ettirdi. Açılan davada mahkeme, aşı içerisinde sağlığa zararlı maddeler (civa ve alüminyum) olduğunu iddia eden, çocuklara ilerideki dönemde zarar vermemesi için aşı yapılmasını istemeyen Ayyayla çiftinin bilimsel araştırma ve verilere dayalı 8 sayfalık savunmalarını dikkate alarak ikiz bebeklere sağlık tedbiri uygulanması istemini reddetti.

ANAYASA MAHKEMESİ: "ZORLA AŞI OLMAZ"

Bebeklere doğumdan sonra aşı yapılıp yapılmaması konusunda Anayasa Mahkemesi’nin verdiği karar, sağlık alanında yeni bir çığır açılmasına sebep oldu. Anayasa Mahkemesi, anne-baba rızası olmadan çocuğa zorunlu aşı yaptırılmasının Anayasa’nın ‘kişinin dokunulmazlığı, maddi ve manevi varlığı’nı düzenleyen 17. ve ‘temel hak ve hürriyetlerin ancak kanunla sınırlanabileceğine’ ilişkin 13. maddesine aykırı bularak ihlal kararı verdi.

AYM’nin kararına göre, yasal bir düzenleme ile kısıtlama getirilmediği sürece anne-baba rızası olmadan mahkeme kararıyla bile olsa çocuğa zorunlu aşı yaptırılamayacak. AYM, çocuğa aile rızası olmadan aşı konusunda bir kanuni düzenleme bulunmadığı, temel hak ve özgürlüklerin ancak kanunla sınırlanabileceği gerekçesiyle ihlal kararı verdi.

SAVCI AYYAYLA: “KARAR HUKUKA UYGUNDUR”

Anayasa Mahkemesi’nin kararını hukuka uygun bulduğunu belirten Ordu Cumhuriyet Savcısı Hüseyin Ayyayla, sosyal medyadan yaptığı açıklamada, bundan sonra Sağlık Bakanlığı’nın aileleri tehdit ederek ‘sağlık tedbiri’ kararı alamayacağını kaydetti. Ayyayla, şu görüşlerde bulundu:

“Anayasa Mahkemesi, anne ve babasının muvafakati olmadan çocuğa aşı yapılmasının Anayasa’nın 13. ve 17. maddesine aykırı olduğu ve ihlal oluşturduğu kararını verdi. Türkiye’nin tamamında olmasa bile bazı yer, yerel mahkemeleri tarafından yazılı mevzuata aykırı olarak aşı yaptırmayan çocuklarla ilgili sağlık tedbiri kararları veriliyor, bu kararlardan bir kısmı maalesef Yargıtay tarafından onaylanıyordu. Anayasa Mahkemesi bu kararı ile yerel mahkemelerin vermiş oldukları kararların hukuka aykırı olduğuna ve hak ihlaline neden olduğuna karar vermiş oldu. Bundan sonra Sağlık Bakanlığı, Aile Sağlığı veya Toplum Sağlığı Merkezleri ile Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü vasıtasıyla çocukların sağlığını tehlikeye atmamak için çocuklarına aşı yaptırmak istemeyen aileleri tehdit ederek ve baskı altına alarak ‘sağlık tedbiri’ talebinde bulunamayacak, bulunsa bile mahkemeler tarafından rızası olmayan aileler için bu talebin reddine karar verilecektir. Tüm Türkiye’ye hayırlı olsun.”