Türkiye Barolar Birliği Başkanının 2014 yılında yaptığı açıklama, Türkiye`de 5 binden fazla stajyer avukatın olduğu yönünde idi[1]. Ki her sene hukuk fakültesi ve kontenjanlarının niceliksel olarak artırılması bu sayının günümüzde daha da artmasına sebep olmuştur. Türkiye`deki stajyer avukat sayısının bu denli çok olması ve uygulamada stajyer avukatların bazı usuli işlemleri ısrarla hatalı bir şekilde sürdürmeleri, bu aşağıda kaleme aldığım konunun kısaca açıklanmasında yarar görülecektir.
Stajyer avukatların; uygulamada sıklıkla yaptığı hataların kuskusuz en sık uygulanan halidir yetki belgesi ile yanında staj yaptığı avukatın islerini halletmek. Aslında stajyer avukat adına yetki belgesinin düzenlenmesi açıkça kanuna aykırıdır.
Bu ifadenin daha açık bir şekilde anlaşılabilmesi açısından Muvafakatname ve Yetki Belgesi ayrımının doğru yapılması gerekmektedir. Zira bu iki kavramın özellikle uygulamada gerek Adliye`de çalışan memurlar tarafından gerekse avukatlar ve özellikle onların stajyer`leri tarafından sıkça karıştırıldığına veya önemsenmediğine defalarca şehadet etmiş bulunmaktayım.
Stajyer avukat adına hukuken düzenlenmesi doğru olan belge Muvafakatname`dir. Zira bu husus, avukatlık kanunu`nun "Stajyer`lerin yapabileceği işler" baslıklı 26.maddesinde de açıkça ifade edilmiştir. Buna göre;
Stajyerler, avukat yanında staja başladıktan sonra, avukatın yazılı muvafakati ile ve onun gözetimi ve sorumluluğu altında, sulh hukuk mahkemeleri, sulh ceza mahkemeleri ile icra tetkik mercilerinde avukatın takip ettiği dava ve işlerle ilgili duruşmalara girebilir ve icra müdürlüklerindeki işleri yürütebilirler. Bu yetki, staj bitim belgesinin verilmesi veya staj listesinden silinme ile sona erer.
Yukarıda zikredilen kanun maddesinden de açıkça anlaşılacağı üzere, işbu belge stajın birinci dönemi olan Adliye stajında geçerli olmayıp, sadece avukat yanında başlatılan staj döneminde geçerli olacaktır. Yine muvafakatnamedeki bu yetki, ancak kanunda sınırlı olarak sayılan alanlarda geçerliliğini koruyacaktır.
Keza stajyer avukat adına düzenlenmesi gereken muvafakatname, zaman bakımından da sınırsız bir yetkiye sahip değildir. Zira ayni kanunun lafzından da kolaylıkla anlaşılacağı üzere, bu belgede yazılı olan yetkilerin zaman bakımından geçerliliği staj bitim belgesinin verilmesi veya stajyerin staj listesinden silinmesi ile sona erecektir.
Stajyer avukat adına uygulamada düzenlenen yetki belgesinin neden hukuka aykırı olduğu hususu incelendiğinde konu daha anlaşılır hale gelecektir.
Avukatlık kanununun "Örnek çıkarabilme ve tebligat yapabilme hakkı" başlıklı 56.maddesinin 5.fıkrasına göre;
Avukatlar veya avukatlık ortaklığı başkasını tevkil etme yetkisini haiz oldukları bütün vekaletnamelerini kapsayacak şekilde bir başka avukata veya avukatlık ortaklığına vekaletname yerine geçen yetki belgesi verebilir. Bu yetki belgesi vekaletname hükmündedir.
Yukarıdaki maddenin gerek lafzından gerekse ruhundan açıkça anlaşılacağı üzere yetki belgesinin sadece avukata veya avukatlık ortağına verileceği tahdidi bir şekilde sayılmıştır. Bu sebeple yetki belgesinin stajyer avukat adına düzenlenmesi hukuka aykırı olacaktır. Keza yetki belgesi ile ilgili bu maddenin son kısmında yer alan, işbu yetki belgesinin vekaletname hükmünde olduğu ibaresi muvafakatnameden daha geniş yetkiler içerdiği sonucuna götürmektedir bizleri.
Yetki belgesi ve muvafakatnameyi kısaca karşılaştırarak açıklamamız gerekirse şunlar söylenebilir. Yetki belgesi avukat veya avukatlık ortaklığına verilebilecek iken muvafakatneme stajyer avukat adına düzenlenmektedir. Keza yetki belgesi kapsam bakımından muvafakatnameden daha geniştir. Zira yetki belgesi vekaletname hükmünde olduğundan, muvafakatnameden farklı olarak, vekaletnamedeki birçok yetkiyi kullanmayı sağlamaktadır. Diğer bir önemli fark ise muvafakatnamede Baro Pulunun yapıştırılması zorunlu değil iken, yetki belgesi için Baro Pulunun yapıştırılması zorunludur[2].
Nihai olarak her ne kadar adliye memurları ile avukatlar; stajyerlerin yetki belgesini kullanmalarına dikkat etmeseler de, stajyer avukatların; stajlarına halel gelmemesi için buna özellikle özen göstermeleri gerekmektedir. Zira hatalı uygulanan bu usuli işlemin olumsuz etkisi daha çok stajyerlerde vuku bulacaktır. Keza bir usuli işlemin hatalı bir şekilde herkes tarafından uygulanıyor olması, o işlemi hukuka uygun hale getirmemektedir.
Av. Osman Ali USAL
