TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nun gündemine gelen 'Torba Yasa Tasarısı'nda internet kanununa eklenen maddeyle artık internet sitelerinin herhangi bir mahkeme kararı olmadan Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB) ile Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından kapatılmasının önü açıldı.

Türk Sanayicileri ve İş Adamları Derneği (TÜSİAD), "Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Plan ve Bütçe Komisyonu'nun gündemine gelen 'Torba Yasa Tasarısı'nın, internette sansür uygulamalarını artıracak nitelikte, kaygı verici bir düzenleme" olduğunu belirtti.

TÜSİAD, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nun gündemindeki, çeşitli kanunlarda değişiklik yapan "torba tasarı"da yer alan internet suçlarına ilişkin düzenlemelere ilişkin açıklama yaptı.

Açıklamada, internetin yaygınlaşmasının iletişim ve bilgiye erişime hız ve yoğunluk kazandırdığı, ekonomik ve sosyal yaşamları kökten değiştirdiği belirtilerek, yaklaşık 20 senelik bir geçmişi olan internette, ifade ve haber alma özgürlüğü, fikri haklar, kişisel gizlilik gibi konularda yasal zeminin nasıl olması gerektiğinin, hassasiyetle ele alınması gereken bir konu olduğu ifade edildi.

"SANSÜRÜ ARTIRACAK, KAYGI VERİCİ BİR DÜZENLEME"

Türkiye'de 2007 tarihli, 5651 sayılı "İnternet Ortamında Yapılan Yayınlar Aracılığıyla İşlenen Suçlara İlişkin Kanun" yürürlüğe girdiğinden bu yana, binlerce web sitesine erişimin engellendiği anımsatılan açıklamada şunlar kaydedildi:

"Bireylerin temel hak ve özgürlüklerini sınırlandıran sonuçlar doğuran kanun, ayrıca Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 'ifade özgürlüğü ihlali' kararına da konu olmuştur. Bu gelişmeler kanunun kapsamlı şekilde gözden geçirilmesi gereğine işaret etmiştir. Hal böyleyken TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nun gündemine gelen 5651 sayılı Kanun değişikliklerini de içeren 'torba tasarı', internete sansür uygulamalarını artıracak nitelikte, kaygı verici bir düzenlemedir.

İnternete Sansür ve Fişleme Geliyor

"HUKUK DEVLETİ NORMLARIYLA ÖRTÜŞMÜYOR"

Tasarı, internet erişimini engelleme kararlarının oranlı-ölçülü olmasını sağlayacak çözümler getirmemektedir. Ayrıca özel hayatın gizliliğinin ihlali iddiası halinde idarenin emriyle erişimin engellenmesine imkan tanınması hukuk devleti normlarıyla örtüşmemektedir. Tasarının, temel hak ve özgürlükleri ve her geçen gün büyüyen internet ekonomisini olumsuz etkileyecek hükümlerden arındırılması gerekmektedir."

"BİLGİ TOPLUMU OLMA HEDEFİ İLE ÇELİŞKİLİ"

Açıklamada, bilgiye erişim ve bilginin yayılımında çok önemli etkiye sahip internetin Türkiye'de sürekli yasaklama refleksleri ile tartışılmasının, bilgi toplumu olma hedefi ile de çelişkili bir durum olduğu savunularak, "Tasarının ilgili sivil toplum örgütleri, akademisyenlerin ve internet ekosisteminin paydaşlarının görüşleri dikkate alınarak iyileştirilmesi TBMM'den beklentimizdir" ifadelerine de yer verildi.

Torba kanun tasarıyla birlikte Türkiye'de internetin kaderi artık hükümetin kontrolüne geçiyor. 5651 sayılı kanuna eklenen maddelerle artık internet siteleri herhangi bir mahkeme kararı olmadan Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB) ve Ulaştırma Bakanlığı'nın emriyle 4 saat içinde kapatılabilecek.

YENİ İNTERNET YASASI NE GETİRİYOR?

Torba yasa tasarısıyla gündeme gelen internete yönelik kanun değişiklikleri büyük tartışma yarattı. Kanuna eklenen maddeyle artık internet sitelerinin herhangi bir mahkeme kararı olmadan Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB) ile Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından kapatılmasının önü açıldı.

Böylece sanal alemdeki içerikler 'özel hayatın gizliliği' kapsamında mahkeme kararı olmadan bile engellenebilecek.

TASARIYLA İNTERNET SİTESİ YERİNE İNTERNET SAYFALARI ERİŞİME ENGELLENEBİLECEK

Tasarıda dikkat çeken diğer bir noktaysa internetteki içeriklerin sayfa bazında engellenebilecek olması. Buna göre artık internet sitesi yerine internet sayfaları erişime engellenebilecek. Başka bir deyişle, 'uygunsuz' bulunan bir tweet veya Youtube videosu engellenecek, ancak söz konusu sitedeki diğer içerikler görüntülenmeye başlayabilecek.

ALINAN ENGELLEME KARARI 4 SAAT İÇİNDE UYGULAMAYA GEÇECEK

Eklenen kanun maddesine göre kurulacak Erişim Sağlayıcılar Birliği, tüm mobil ve sabit internet servis sağlayıcı şirketlerinin çatı örgütü olacak. Bu birlik TİB veya Bakanlık tarafından alınan engelleme kararını 4 saat içinde uygulamaya geçecek.

34 MİLYON İNTERNET ABONESİNİN HANGİ SİTELERE GİRDİĞİ TESPİT EDİLECEK

Buna ek olarak Erişim Sağlayıcılar Birliği, abonelerin internet trafiği bilgilerini 2 yıl boyunca tutacak. Böylece Türkiye'deki 34 milyon internet abonesinin internette hangi sitelere girdiği veya akıllı telefonlardan hangi uygulamaları kullandığı tespit edilebilecek.

İndeksleme ve süzgeç sisteminin kullanıcılacağı bir çalışma sayesinde internet abonelerinin profilleri oluşturulabilecek. Bu çalışmalar internet servis sağlayıcıların üzerine ek bir maliyet yükleyecek. Söz konusu sistem internet hem pahalandıracak hem de yavaşlatacak.

PEKİ TEK TİP İNTERNET NASIL İŞLEYECEK

İçerikleri kimler engellenecek?

Daha önceki kanunda internet içeriklerinin veya sitelerinin engellenmesi mahkeme kararıyla gerçekleşiyordu. Tasarıdaki değişikliğe göre artık içerik engelleme işi mahkemelerin yanı sıra TİB ve Ulaştırma Bakanlığı tarafından yapılacak.

Nasıl engellenecek?

Uygunsuz içeriklerin TİB veya Ulaştırma Bakanlığı tarafından tespit edildikten sonra bir 'tedbir' kararı alınacak. Bu karara göre internet servis sağlayıcı şirketler 4 saat içinde uygunsuz içeriği engelleyebilecek.

Engelleme nasıl kaldırılacak?

TİB veya Ulaştırma Bakanlığı tarafından engellenen internet içeriklerinin kaldırılabilmesi için site sahiplerinin veya kullanıcıların yargıya gitmesi gerekecek. Başka bir deyişle mahkemelerin engellenen içeriği suçsuz bulması sonucunda yasak kaldırılabilecek.

Engelleme kararı neyi kapsıyor?

Tasarıyla beraber internetteki 'uygunsuz' içerikler için engelleme kararı alınabilecek. Buna göre özel hayatın gizliliğinin ihlal eden yayın, kısım, bölüm, resim ve videolar kapsam dahilinde tutulacak. Hakaret gibi kişilik haklarıyla ilgili konularda da mahkeme kararı beklenmeyecek.

Engellenmiş içerikler görüntülenebilecek mi?

Yasa taslağında yer alan maddeye göre engellemeler artık IP adresi üzerinden yapılacak. Bu yüzden 'DNS' numarası veya VPN servisi kullanmak işe yaramayacak. Başka bir deyişle engellenmiş sitelere arka kapılardan bile girilemeyecek.

İnternet siteleri filtrelenecek mi?

Engellemeler internet sayfaları üzerinde yapılacak. Siteler açık görünse bile engellenen içerikler kullanıcılara gösterilmeyecek. Böyle engellenen içerikler kullanıcılar gizlenecek.

Hangi internet siteleri engellenebilecek?

Uygunsuz içeriklerin olduğu sayfalar 'URL' yani alan adı bazında engellenebilecek. Örneğin, Youtube'un tamamen kapatılmasın yerine söz konusu videoya erişim engellenecek. Sosyal medyada ise kullanıcıların attığı tweetler de bu kapsam dahilinde tutulacak.

İnternet servis sağlayıcıları ne yapacak?

TTNET, Superonline, D-Smart, Turkcell, Vodafone ve Avea gibi mobil ve sabit internet servis sağlayıcılar Erişim Sağlayıcılar Birliği'ne katılmak zorunda kalacak. TİB, Ulaştırma Bakanlığı veya mahkemede tarafından verilen erişim engelleme kararları birliğe bildirilecek ve en fazla 4 saat içinde erişim engellenecek.

Fişleme yapılacak mı?

Taslakta yer alan Erişim Sağlayıcılar Birliği'ne yönelik maddede, abonelerin 2 yıllık internet trafik bilgisini tutmak zorunda kalacak. Yani kullanıcıların hangi internet sitelerine girdiği veya akıllı telefonlardan hangi uygulamaları kullanıldığı kaydedilecek. Böylelikle kullanıcılar hakkında bir profil oluşturulabilecek.

İnternet pahalanacak mı?

Tüm internet servis sağlayıcıları, 34 milyon abonenin 2 yıllık internet trafiği verilerini saklayacağından dolayı şirketlerin üzerindeki maddi yük artacak. Şirketler daha büyük kapasiteli sunucular satın almak zorunda kalacak. Bu yüzden kısa vadede olmasa bile uzun vadede son kullanıcılara ulaşan internet fiyatı artacak.

İnternet yavaşlayacak mı?

Yeni dönemde kullanıcıların internet trafiği indeksleme ve süzme gibi işlemlerden geçirilecek. Söz konusu süzme ve indeksleme işlemi şirketlerin sunucularına ek yük getirdiği için internet hızı yavaşlayacak.

BAKAN'IN KARARI YARGILANMAYACAK

Hürriyet'te yer alan habere göre, kanun değişikliği tasarısının en önemli maddesinin özel hayatla ilgili olan 9A maddesi olduğunu söyleyen Bilişim Avukatı Burçak Ünsal, başkan veya bakan tarafından verilen bir erişim engelleme kararının yargı dışına itilmeye çalıştığını dile getirdi.

Ünsal, "Bu madde, mağdur kişiye mahkemeye değil, başkanlığa gitme imkanı sağlıyor. Bu karar verildikten sonra itiraz hakkı tanınıyor. Ama aynı madde içinde son bendte TİB başkanı veya Bakan erişime engelleme emri verebilir deniliyor. 4 saat içinde yerine getirilmek zorundadır deniliyor. Ve bu emre ilişkin bir itiraz öngörülmüyor. Bu hayati bir detay" dedi.