Yargılamalarda, yargılamanın taraflara her zaman açık ve onların katılımı ile yapılmasını gerektiren yargılama hukukunun temel ilkesi olan taraf aleniyeti ilkesi, özellikle bilirkişi incelemeleri sırasında yaygın olarak ve ciddi bir şekilde ihlal edilmektedir. Taraf aleniyeti ilkesinin bilirkişi incelemeleri sırasında sistematik olarak ihlali, sadece hukuk davalarına mahsus değildir; aynı durum ceza yargılamalarında da söz konusudur.

Yargılama süreçlerinin geliştirilmesi için yapılan çalışmalar hâkim olan Yargı’nın iş yükünün ağır, hâkimlerin zamanlarının dar, tarafların bilirkişilerle bir araya gelmesinin lüzumsuz ve zaman kaybı olduğu yönündeki sakat görüş, yargılama sürecinin zorunluluklarından verilen ödünler neticesinde yargılamaların hâkim ve bilirkişi engizisyonuna dönüşmekte olduğunun farkında bile değildir. O sakat görüş için önemli olan uyuşmazlıkların isabetli olarak çözümü ve adaletin sağlanması değil, mahkemelerde açılan dosyaların en kısa zamanda ve yüksek oranda kapatılmasıdır.

Yargı’da ayrıcalıklı bir kastın oluştuğu 1980’ler öncesinde, iyi niyetle ve hâkimlerin daha isabetli karar verebilmeleri için pratik sebeplerle başlayan yargılamalarda bilirkişi görüşü alındıktan sonra karar verilmesi uygulaması zaman içinde içtihatlarla zorunlu hale gelmiş; zehirli bir sarmaşık gibi tüm yargılamaları sarmış ve en başındaki halis amacından çoktan saparak taraf aleniyeti ilkesini sistemik olarak ihlal edecek dereceye gelmiş bulunmaktadır.

Yargılamalarda birbirini teyit eden bilirkişi görüşlerine göre karar verilmesi ya da hâkimin gerekçesi ile bilirkişileri çürütmesi gerektiği yolundaki içtihatlar hâkimleri tutarlı bilirkişi görüşlerine göre karar vermeye zorlamıştır. Gerçekten de bilirkişiye ihtiyaç duyan hâkimin onu çürütecek yetkinliğe sahip olmayacağı ve dolayısıyla onun görüşüne göre karar vermek durumunda kalacağı mantıken açıktır.

Sonuçta yargının sorunlarını çözmekte bilirkişilikten medet uman görüş, tarafların ve hâkimlerin hareket alanını daha da kısıtlayarak oluşturulan bir bilirkişi zümresine mahkûm edilmeleri ile sonuçlanmıştır.

Bu durumda bizlere: "Yargılama yapmek gerekmese Yargı'yı çok kolay idare ederdik!" demek kalıyor...

"Yazarın özel izni ile Facebook/Mehmet Gün sayfasından aynen alınmıştır."