Mahkeme, usule veya esasa ilişkin bir nihai kararla davayı sona erdirir. Yargılama sonunda uyuşmazlığın esası hakkında verilen nihai karar, hükümdür. Hükmün verilmesiyle birlikte taraflar arasındaki uyuşmazlık çözüme bağlanmış olur ve dava sonuçlanır. Fakat bazen taraf işlemleriyle de davaya konu uyuşmazlık çözüme kavuşturulup davaya son verilebilir. Davaya son veren taraf işlemleri feragat, kabul ve sulh olmak üzere üç tanedir.

A-) Feragat

Davacının, talep sonucundan kısmen veya tamamen vazgeçmesine feragat denilmektedir. Feragat dilekçeyle yapılabileceği gibi yargılama sırasında sözlü olarak da yapılabilir. Feragatin hüküm ifade etmesi karşı tarafın veyahut mahkemenin onayına bağlı değildir. Kısmen feragat halinde, feragat edilen kısmın, dilekçede yahut tutanakta açıkça gösterilmesi gerekir. Ayrıca feragat kayıtsız ve şartsız olmalıdır. Feragat, hükmün kesinleşmesine kadar yapılabilir.

Davadan feragat, kesin hüküm gibi hukuki sonuç doğurur. İrade bozukluğu hâllerinde, feragatin iptali istenebilir. Feragat beyanında bulunan taraf, davada aleyhine hüküm verilmiş gibi yargılama giderlerini ödemeye mahkûm edilir.

B-) Kabul

Kabul, davacının talep sonucuna, davalının kısmen veya tamamen muvafakat etmesidir. Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri davalar açısından söz konusudur. Kabul dilekçeyle yapılabileceği gibi yargılama sırasında sözlü olarak da yapılabilir. Kabulün hüküm ifade etmesi karşı tarafın veyahut mahkemenin onayına bağlı değildir. Kısmen kabul halinde, kabul edilen kısmın, dilekçede yahut tutanakta açıkça gösterilmesi gerekir. Ayrıca kabul kayıtsız ve şartsız olmalıdır. Kabul, hükmün kesinleşmesine kadar yapılabilir.

Kabul, kesin hüküm gibi hukuki sonuç doğurur. İrade bozukluğu hâllerinde, kabulün iptali istenebilir. Kabul beyanında bulunan taraf, davada aleyhine hüküm verilmiş gibi yargılama giderlerini ödemeye mahkûm edilir. İrade bozukluğu hâllerinde, kabulün iptali istenebilir.

C-) Sulh

Görülmekte olan bir davada, tarafların aralarındaki uyuşmazlığı kısmen veya tamamen sona erdirmek amacıyla, mahkeme huzurunda yapmış oldukları bir sözleşmeye sulh adı verilir. Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri davalar açısından söz konusudur. Sulh diğerlerinden farklı olarak şarta bağlı olarak yapılabilir. Dava konusu dışında kalan hususlar, sulhun kapsamında değildir. Hüküm kesinleşinceye kadar sulh yapılabilir.

Sulh, ilgili bulunduğu davayı sona erdirir ve kesin hüküm gibi hukuki sonuç doğurur. Mahkeme, taraflar sulhe göre karar verilmesini isterlerse, sulh sözleşmesine göre; sulhe göre karar verilmesini istemezlerse, karar verilmesine yer olmadığına karar verir.