SMOLENSK - Polonya, Sovyet güçlerinin Katin ormanında 22 bin Polonyalı esiri katlettiği tarihi trajedinin 70. yılını Ruslarla birlikte anmak isterken korkunç bir trajedi daha yaşadı. Cumhurbaşkanı Leh Kaczynski (Kaçinski), eşi ‘first lady’ Maria, genelkurmay başkanı, merkez bankası başkanı, üst düzey siyasiler, aydınlar ve Katin katliamı kurbanlarının yakınlarıyla dolu başkanlık uçağı, dün Rusya’nın Smolensk havalanına 2 km kala yere çakıldı. Yoğun sise rağmen inmeye çalışan uçaktaki 97 kişiden kurtulan olmadı. Moskova-Varşova yakınlaşması başladığı sırada gelen kaza dünyayı şoke etti. Kaçinski’nin ikizi Jaroslaw’ın ‘üzüntüden mahvolduğu’ belirtildi.
Dün Polonyalı yetkililer Rusya’nın batısındaki Katin’deki tören için havalandı. Uçak, yoğun sis altında Smolensk havaalanına 2 km kala düştü. Rus Savcılık Soruşturma Komitesi ‘pilotaj hatası’ dedi. Rus ajansı RİA Novosti, inişte yanlış manevra yapıldığını kaydetti. Interfaks ile AFP, kulenin sis nedeniyle uçağı Minsk veya Moskova’ya yönlendirmeye çalıştığını, ancak pilotun Smolensk’e inmekte ısrar ettiğini, dördüncü iniş girişimi sırasında düştüğünü aktardı. Rusya Hava Kuvvetleri Komutan yardımcısı Alexander Alyoşin’ın İnterfax’a anlattığına göre, kule uçağın piste 2.5 km mesafede iken alçalma hızını arttırdığını tespit etmiş. Kule, uçağı yere atay pozisyona getirmesi direktifi verse pilot bunu dinlememiş. Alyoşin, pilotun alternatif bir havaalanına yönlenme emrine de uymadığını aktardı.
Ölen 88 kişilik resmi heyette Kaczynkski ve ekonomist eşi Maria’nın yanı sıra Genelkurmay Başkanı, Kara Kuvvetleri Komutanı Hava Kuvvetleri Komutanı, Deniz Kuvvetleri Komutanı, Harekat Kuvvetleri Komutanı, Özel Kuvvetler Komutanı, Merkez Bankası Başkanı, Dışişleri Bakan Yardımcısı, Polonya’nın sürgündeki son Devlet Başkanı Ryszard Kaczorowski, Ulusal Güvenlik Bölümü Başkanı, Devlet Başkanı’nın iki yardımcısı, Meclis Başkan Yardımcısı, 2. Dünya Savaşı Anıtları’nın korunmasından sorumlu Bakan, Sivil Haklar Komiseri, Başpiskopos Tadeusz Ploski, Olimpiyat Komitesi Başkanı 1980’de Gdansk’taki Lenin tersanesinden kovulması Dayanışma hareketinin kurulmasına yol açmış Anna Waleintynwicz, 12 milletvekili ile üç senatör var.
Parasızlık yüzünden Tupolev
Yönetimin hep birlikte tek uçağa, üstelik kazalarıyla meşhur Rus yapımı Tupolev 154’e binmesi dikkat çekti. En az 20 yaşındaki Tu 154’ün değiştirilmesinin uzun süredir tartışıldığı, ama bütçesizlikten planın askıya alındığı ve uçağın aralıkta Rusya’da kontrolden geçirildiği belirtildi. Rus Devlet Başkanı Dimitri Medvedev, Acil Durumlar Bakanı ile Ulaştırma Bakanı’nı kaza yerine gönderdi. Soruşturma komisyonunun başkanlığını üstlenen Başbakan Vladimir Putin de bölgeye gideceğini açıkladı. Polonya özel soruşturma emri verirken yasa büründü. Başbakan Donald Tusk “Savaş sonrasının en trajik olayı” diyerek Smolensk’e gitti. Bir haftalık yas ilan edildi, bayraklar yarıya indirildi ve evlere siyah kurdele asıldı. Polonyalılar başkanlık sarayı önünde toplanıp çiçek bırakıp mum yaktı. Kaczynski’nin selefi ve Dayanışma lideri Leh Walesa, “Sovyetler Polonya’nın elitlerini 70 yıl önce katletti. Bugün Polonya elitleri kurbanlara saygılarını sunmaya hazırlanırken öldü. Akıl almaz bir felaket” dedi.
Erdoğan: Umarım kazadır
İlk taziyeleri ileten Medvedev ile Putin oldu. Kaza yerinde inceleme yapan Putin “Böylesi hiç yaşanmadı, büyük trajedi” derken, Almanya Başbakanı Angela Merkel dehşete düştüğünü belirtti. Başbakan Tayyip Erdoğan taziyelerini sunup “Temenni ederim ki, bir kaza olarak gerçekleşmiştir” dedi. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül de Polonya halkına başsağlığı mesajı yolladı.
Tu 154, yaşlı ve kullanımdan çekiliyor
Rus yapımı Tupolev 154, boyut ve performans olarak Boeing 737 tarzında. Saatte 1100 km ile en hızlı yolcu uçağı. İlk kez 1968’te havalandı, 1972’de ticari uçuşa geçti. Tasarımı 1984’te yenilendi. Üretimi 1994’te durduruldu. 32 yılda yaklaşık 1000 adet üretildi. Rus havayolları Aeroflot, İran, eski Sovyet Cumhuriyetleri, Doğu Avrupa ülkeleri ve Çin’de 435 Tupolev var. Özel tasarımı sayesinde toprak ve buzula inebiliyor. Ancak bazı AB ülkeleri motorlarının gürültü limitlerini aşması nedeniyle inişine izin vermiyor. Aşırı yakıt tüketimi de Aeroflot’u Boeing ve Airbus’a yöneltti. Tu 154’ler 66 kaza yaptı. 36’sında kurtulan olmadı. Havacılık uzmanı Paul Duffy, düşme sicilinin muadilleriyle karşılaştırıldığında ‘normal’ olduğunu söyleyip “Kazalarda yitirilen 28 Tupolev’den çok azı teknik hata yüzünden düştü. Uçma ömrü, teknolojisi düşünüldüğünde normal” dedi.
Belli başlı kazalar:
11 Ekim 1984’te görüş mesafesinin 3 metre olduğu bir ortamda Sibirya’da inişte düştü. 178 kişi öldü. 10 Temmuz 1985’te Özbekistan’da havada pilotların kontrolü yitirmesi nedeniyle düştü. 200 kişi öldü. 22 Ağustos’ta Ukrayna’da şiddetli rüzgardan düştü, 171 kişi öldü. 15 Temmuz’da İran havayollarına ait bir Tu 154 Erivan-Tahran seferini yaparken fırtınada inerken düştü. 168 kişi öldü.
Tam Rusya Katin katliamının yaralarını sarmaya başlarken...
1939’da Alman Nazi lideri Hitler ile Sovyet lideri Stalin’in vardığı anlaşma sonucu Polonya iki ülkenin saldırısına uğrarken, 1940’da Kızılordu’nun esir aldığı yaklaşık 22 bin Polonyalı subay Stalin’in emriyle Sovyet gizli polisi tarafından öldürülmüştü. Poonya’da üniversite mezunları yedek subay kabul edildiğinden, kurbanlar doktor, mühendis, avukat, aydın, sanatçı, siyasilerden, yani ülkenin en seçkin sınıfından oluşuyordu. İnfazlar Rusya’daki Katin ormanıyla Kalinin ve Harkov hapishanelerinde gerçekleştirilmişti. Esirler enselerinden vurularak toplu mezarlara gömülmüştü. Tarih boyunca Rusya ve Sovyetler tarafından ezildiklerini savunan Polonyalılar, bu olayı ulusal kimliklerinin ayrılmaz parçası haline getirdi. Polonya ile Rusya arasındaki ilişkiler yakın zamana kadar kötü giderken, Moskova sorumluluk üstlenmekten kaçındı, hatta Nazileri suçladı. Ama üç yıl önce Polonya Başbakanı olan Donald Tusk’ın Moskova ile yakınlaşma politikası Katin’de filiz verdi. 2008’te Rus yargısı Katin dosyalarını açtı ve Rus lider Vladimir Putin katliamı ‘siyasi suç’ diye niteledi. Çarşamba günü de Polonya’ya giderek anma törenlerine katılan ve anıta diz çökerek çelenk koyan Putin, özür dile getirmese de “Totaliter rejimin cinayetleri savunulamaz. Polonya ile Rusya arasında tarihin aydınlatılması için uzmanlar düzeyinde yol açılmıştır” dedi.
Almanya-Rusya düşmanı ikizler
60 yaşındaki Leh (arkada) ve Jaroslav Kaçinski, tek yumurta ikizi.
Polonya’da Kaczynskiler (Kaçinskiler), ilkin çocuk yıldızlar olarak tanınıp ‘Ayı Çalan İkizler’ filmindeki rolleriyle halkın gönlüne taht kurmuştu. 45 dakika arayla doğan tek yumurta ikizleri, hukuk eğitimi, Dayanışma Sendikası, hapis yıllarının ardından, Adalet ve Hukuk Partisi’ni kurucuları olarak 40 küsur yıl sonra iktidara geldi. 2005’te Jaroslav başbakan, Leh devlet başkanı seçildi. Babaları 2. Dünya Savaşı’nda direnişçi olarak can vermiş ikizler, iki yılda paranoyak politikalarda ülkeyi 1989 sonrasında hiç olmadığı kadar kutuplaştırdı, Katolik muhafazakarlıkta sınır tanımadı, eski komünist işbirlikçileri kamu hayatından kazıdı, iki eski işgalci güçten Almanya’ya sürekli Nazizm hatırlatması yaparak AB’yi karıştırdı, Rusya’ya can düşmanı muamelesi yaptı, ABD’ye ise füze kalkanı dahil kollarını açtı. Varşove Belediye Başkanı’yken Almanya’dan Nazilerin yarattığı yıkım için 33.6 milyar avro tazminat talep etmiş Leh, AB zirvelerinde Polonya’nın nüfusunun işgal sırasında verdiği kayıplar da katılarak hesaplanmasını istedi. Bu kadarına Polonyalıların canı dayanmayınca, 2007’deki seçimle Jaroslav gitti; başbakanlığa gelen Donald Tusk ABD, Rusya ve Almanya ile ilişkilerde denge gözeterek bu yıl görev süresi dolması gereken Leh’e fren çekti. Jaroslav annesi ve kedileriyle yaşayan müzmin bekar, Leh evli ve bir kız babasıydı. Her şeye rağmen yolsuzluğa bulaşmadan kalan Leh, Türkiye’nin AB üyeliğinin de destekçisiydi.
Radikal
