WASHINGTON (AA) – Avrupa Birliği’nin (AB) Washington Büyükelçisi David O’Sullivan, ABD’nin İran anlaşmasından çekilmesinden dolayı üzüntü duyduklarını ancak İran üzerine düşeni yaptığı sürece AB’nin anlaşmada kalacağını söyledi.

O’Sullivan, Washington merkezli Atlantik Konseyi’nin düzenlediği, “Trump’ın İran anlaşması kararının yansımaları” başlıklı panelde konuştu.

ABD Başkanı Donald Trump’ın İran nükleer anlaşmasından çekilmesinin kendileri için sürpriz olmadığını belirten O’Sullivan bununla birlikte ABD’nin Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) olarak da bilinen anlaşmadan çekilmesinden üzüntü duyduklarını dile getirdi.

ABD’nin anlaşmadan çekilmesinin "zor bir duruma yol açtığını" ifade eden O’Sullivan bu durumun Avrupa’yı kaygılandırdığını dile getirdi.

Anlaşmanın uluslararası toplumca benimsendiğini ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) tarafından desteklendiğini aktaran AB Büyükelçisi, “Anlaşma, üzerine dizayn edildiği amaçlara hizmet ediyor; ki bu da İran’ın nükleer silah edinme ve geliştirmesini engellemektir. Diğer bir ifade ile dünyayı daha güvenli bir yer haline getirmektir.” şeklinde konuştu.

O’Sullivan İran ile ilgili tüm sorunlardan ziyade sadece o zaman acil olan nükleer silah sorununa yönelik olduğunu belirttiği anlaşmanın bu anlamda başarılı olduğunu ifade etti.

Büyükelçi O’Sullivan şöyle devam etti:

“İran nükleer programı anlaşmadan önceki durumuyla karşılaştırıldığında önemli ölçüde geriletildi. Daha da önemlisi, anlaşmanın tek önemli değeri de bunun kapsamlı bir şekilde, daha önce benzeri görüşmemiş bir tarzda müdahaleye açık bir izleme sistemi ile sağlanmasıdır.”

- İran anlaşması Avrupa güvenliği için hayatidir

Trump’ın iddiasının aksine Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) başta olmak üzere ABD’nin askeri ve istihbarat yetkililerinin de İran’ın anlaşma kapsamında üzerine düşeni yaptığını söyleyen O’Sullivan, “Bu KOEP’in bizim Avrupa olarak ulusal güvenliğimizin hayati unsurlarından biri olduğuna inanmaya devam ediyoruz. Aynı zamanda hem bölgesel hem de küresel olarak da hayatidir.” dedi.

İran'la yapılan anlaşmanın nükleer silahların yasaklanması çabalarının uluslararası anlamda tek örneği olduğuna dikkat çeken Büyükelçi, bu anlaşmanın önümüzdeki yıllarda Kore yarımadası başta olmak üzere dünyadaki nükleer silah programlarının engellenmesinde de örnek olarak kullanılabileceğini kaydetti.

- "Anlaşma ile ilgili iki efsane"

AB Büyükelçisi ayrıca İran nükleer anlaşması ile ilgili iki şehir efsanesinin ortalıkta dolaştığını belirtti.

Anlaşmanın İran’ı sadece 10 yıl için sorumlu tuttuğuna ilişkin iddiaların dolaştığını hatırlatan O’Sullivan “Bu tamamen gerçek dışıdır.” ifadelerini kullandı.

Büyükelçi, anlaşmanın İran’ın barışçıl nükleer enerji elde etmesine ilişkin belirli bir zaman aralığı koyduğunu ancak İran nükleer silah programı ile ilgili devamlılığı söz konusu olduğunu söyledi.

İran’ın da günün birinde tıpkı ABD gibi fikrini değiştirip anlaşmadan çıkabileceğine işaret eden O’Sullivan, bu durumda AB ve uluslararası toplumun elindeki yaptırım kozlarının tekrar gündeme geleceğini ifade etti.

Anlaşma ile ilgili dolaşan diğer bir iddianın ise Avrupa’nın sadece İran ile ticaret yapabilmek için anlaşmaya katıldığı yönünde olduğunu aktaran AB Büyükelçisi, “Günün sonunda İran’ı masaya getirten Avrupa yaptırımlarıydı. En sert birkaç ekonomik darbeyi biz vurduk.” dedi.

O’Sullivan şunları kaydetti:

“Biz, Avrupa olarak, İran’ın anlaşmada kalmasını istiyorsak İran’a karşı vaatlerimizi yerine getirmemiz gerektiğine inanıyoruz. Anlaşmaya uymadan kaynaklı menfaatlerin İran halkınca hissedilmesini istiyoruz ve bunun nihayetinde ülkede gelecekte söz konusu olabilecek bir reformun ana aracılarından biri olacağına inanıyoruz.”

- "ABD olmadan anlaşma korunacak"

AB Büyükelçisi, KOEP’in çok taraflı bir uluslararası anlaşma olduğunu ve AB’nin Amerika olmasa dahi anlaşmayı uluslararası toplumun diğer tarafları ile devam ettireceğini ifade etti.

O’Sullivan, “İran üzerine düşeni yaptığı sürece, Avrupa Birliği de KOEP kapsamındaki vaatlerini yerine getirecektir.” şeklinde konuştu.

- "KOEP’e güvenilir alternatif yok"

ABD’nin henüz İran’la yapılan anlaşmaya güvenilir bir alternatif sunmadığını ifade eden O’Sullivan’ın, “KOEP’e alternatif olabilecek güvenilir barışçıl bir alternatif olduğuna inanmıyoruz.” dedi.