ANKARA (AA) - NAZLI YÜZBAŞIOĞLU - Yurt dışında yaşayan yaklaşık 6,5 milyon vatandaşın eğitimden ulaşıma, hukuktan ekonomiye, sosyal alanlardan ticarete pek çok alanda işlemlerini kolaylıkla tamamlayabilmesi için, geçen yıl oy verme süreci, dövizle askerlik, boşanma, nüfus ve bankacılık işlemleri başta olmak üzere birçok yasal düzenleme hayata geçirildi.

Yurtdışı Türkler Akraba Topluluklar Başkanlığı (YTB) yetkilileri, ana vatanından ayrı düşen milyonlarca vatandaşın yasal işlemlerini daha kolay ve rahat tamamlayabilmesi için geçen yıl yapılan mevzuat değişikliklerini AA muhabirine değerlendirdi.

- Yabancı ülkelerde verilen boşanma kararları Türkiye'de tanınıyor

Yapılan düzenlemeler arasında yurt dışındaki vatandaşların en çok sıkıntı çektiği konulardan biri olan boşanma işlemleri de bulunuyor.

Daha önce yabancı makamlarda verilen boşanma kararları, Türkiye'de geçerli olmuyordu ve yurt dışında boşanmış olan Türk vatandaşları nüfus kayıtlarında halen evli olarak görülüyordu.

Geçen yıl çıkarılan 690 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile, yurt dışında verilen boşanma kararlarının dava açmaya gerek kalmadan Türkiye'de tanınmasına olanak sağlandı.

- Yurt dışındaki vatandaşlar oyunu istediği temsilcilikte kullanabiliyor

Hayatı kolaylaştıran bir diğer değişiklik de oy kullanma işlemlerine getirilen yenilik oldu.

Daha önce, yurt dışındaki seçmenler sadece bağlı oldukları temsilciliklerde oy kullanabiliyordu. Yapılan düzenleme ile vatandaşlar için hem masraflı hem de uzun yol şartları nedeniyle zahmetli olan bu süreç sona erdi.

Yüksek Seçim Kurulunun 15 Şubat 2017 tarihli ve 101 sayılı kararıyla artık yurt dışındaki vatandaşlar, farklı bir konsoloslukta kayıtlı olmalarına rağmen, oy verme gününde kendilerine en yakın buldukları veya istedikleri temsilcilikte oy kullanabiliyor.

Örneğin seçmen kaydı Fransa'da bulunan bir vatandaş, istediği takdirde Almanya'daki herhangi bir temsilcilikte belirlenen tarihler arasında sandığa gidebiliyor.

Yurt dışı seçmene yerinde ve arzu ettiği temsilcilikte oy kullanma hakkı tanıyan bu düzenlemenin siyasal katılımı artırdığının en önemli göstergelerinden biri, 16 Nisan 2017 referandumunda oy oranının 1 milyon 400 bine ulaşması oldu.

- Dövizle askerlik işlemlerinde kolaylık

Geçen yıl, dövizle askerlik yapılması konusunda da düzenlemeye gidildi.

Daha önce, dövizle askerlik yapmak isteyen yurt dışındaki vatandaşlar, ilgili başkonsolosluğa başvurduktan sonra muhabir banka aracılığıyla askerlik bedelini ödüyor ve dekontu tekrar başkonsolosluğa getirmek zorunda kalıyordu.

Bir ülkede muhabir banka olmaması durumunda ise vatandaşların ödeme yapmak için başka bir ülkeye ya da Türkiye'ye gelmesi gerekiyordu. Bu süreç de başvuru sürecinin uzun olmasına neden oluyordu.

24 Aralık 2017'de yapılan yeni düzenlemeyle, vatandaşların dövizle askerlik işlemleri için yapacağı ödemeler bundan böyle muhabir bankaya gerek kalmaksızın doğrudan başkonsolosluklarda yapılabiliyor.

- Konut ve iş yeri alımı

Geçen yıl gayrimenkul alımlarına getirilen yeni düzenlemeyle çalışma veya oturma izni alarak altı aydan daha fazla yurt dışında yaşayan vatandaşlar, Türkiye'de aldıkları ilk konut ve iş yeri için KDV ödemeyecek.

- Bankacılık işlemlerinde Mavi Kart

Yurt dışında yaşayan vatandaşlardan gelen talepleri dikkate alan Maliye Bakanlığı, 13 Kasım 2017 itibarıyla "Mavi Kart"ın bankacılık işlemlerinde tek başına kimlik belgesi olarak kullanılabilmesinin önünü açtı.

Daha önce, Mavi Kart Türkiye'deki bankacılık işlemlerinde tek başına kimlik belgesi olarak kabul edilmiyordu. Vatandaşlar, yabancı uyruklarını gösteren pasaport ve başka birçok belgeyle işlem yapmak zorundaydı.

Yeni düzenlemeyle, bankacılık işlemlerinde kimlik bilgilerinin "Mavi Kartlılar Kütüğü"nden sorgulanarak doğrulanması halinde Mavi Kart tek başına geçerli bir kimlik belgesi olarak kullanılabiliyor.

- Yurda giriş-çıkışta pasaporta mühür vurma zorunluluğu kalktı

İçişleri Bakanlığı tarafından 10 Nisan 2017'de hudut kapılarına gönderilen genelge ile daha önce 20 ila 40 yaşta zorunlu olan Türk vatandaşlarının giriş ve çıkışlarında pasaportlarına damga vurulması zorunluluğunda yaş sınırı kaldırılmış, bu uygulama bütün vatandaşlar için zorunlu hale getirilmişti.

Bu durumun yol açtığı mağduriyetler ve vatandaşlardan gelen talepler göz önünde bulundurularak uygulama yeniden düzenlendi ve pasaporta damga zorunluluğu kalktı.

Yeni düzenlemeyle vatandaşların isteğine bağlı olarak pasaporta mühür vurulmaksızın bilgisayarlara veri girişi yapılması ve "Türkiye'ye giriş-çıkış formuna" mühür vurdurma uygulaması hayata geçirildi.

- Türkiye'deki üniversitelerin yurt dışında akademik birim ve tesis açması

Geçen yıl yurt dışındaki vatandaşlar için hayata geçirilen bir düzenleme de yüksek öğrenim alanında oldu.

25 Ağustos 2017'de yapılan yeni yasal düzenlemeyle Türkiye'deki devlet üniversitelerinin yurt dışında akademik birim ve bu kapsamda ihtiyaç duyulan sosyal tesisler kurabilmesinin önü açıldı. Böylelikle yurt dışındaki vatandaşların bulundukları ülkede Türkiye'deki üniversiteler nezdinde eğitim alma veya sosyal tesislerinden yararlanmasına imkan tanındı.

- Kamu hizmetlerinde ikinci adresin de tanınması

Yurt dışındaki vatandaşların yaşadıkları ülkelerdeki ikamet adreslerinin Türkiye'deki adres kayıt sisteminde yerleşim yeri adresi olarak yer alması bazı sıkıntıları da beraberinde getiriyordu. Örneğin vatandaşın Türkiye'de yapılan bazı işlemlerde ikinci adres olarak belirttiği Türkiye'deki ikamet yeri, yerleşim adresi olarak kayıtlara geçerse yurt içi seçmen kütüğüne kayıtlı olarak görülen bu kişi yurt dışındaki seçimlerde oy kullanamıyordu.

Bu sorunun giderilmesi için 3 Kasım 2017'de 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununda yeni bir düzenlemeye gidildi. Adrese dayalı olarak yürütülen kamu hizmetlerinde diğer adresin yerleşim yeri adresi ile aynı hukuki değere sahip olacağı hükme bağlandı. Böylece, Türkiye'deki kamu hizmetlerinde adres değişikliği ihtiyacı ortadan kaldırılarak vatandaşların yurt dışındaki seçimlere katılımda karşılaşabilecekleri mağduriyetler engellendi.

Yurt dışında yaşayan vatandaşların adres kayıtlarının sadece yaşadıkları ülke ve şehrin adı şeklinde tutulması da, oy kullanamama ve bankacılık işlemlerini yürütememe gibi sorunlara yol açıyordu. Yapılan değişikliğin ardından vatandaşların adres bilgileri, yaşadıkları ülkede kullanılan adres verileri ve bağlı olduğu temsilcilik bilgisine göre tutuluyor.