Teklifin 27. maddesi, Anayasa değişikliğinin yayımı tarihinde yürürlüğe girmesini ve halk oyuna sunulması halinde tümüyle oylanmasını hükme bağlıyor.

Genel Kuruldaki gizli oylamaya 407 milletvekili katıldı. Oylamada 335 kabul, 71 ret oyu kullanıldı; 1 oy da boş çıktı.

26. maddede de 4 oylama yapıldı. Üç geçici maddenin oylanmasının ardından milletvekilleri çerçeve madde için de oy kullandı. 26. maddenin tümü  338 oyla kabul edildi.

Görüşmeler sırasında zaman zaman tartışmalar da çıktı..

27. Maddenin kabul edilmesinin ardından birinci tur görüşmeler sona ermiş oldu. Birinci turda en çok 'kabul', 340 oy ile 'Ekonomik ve Sosyal konsey'i Anayasa kapsamına alan 24. maddeye çıktı. En az 'kabul' oyu ise 331 ile Anayasa Mahkemesi'nin yeniden yapılandıran 17. maddeye verildi.

2. tur oylama

TBMM Genel Kurulunda, Anayasa değişikliği teklifinin 2. tur oylaması 2 Mayıs Pazar günü başlayacak ve 9 Mayıs Pazar gününe kadar sürecek. 2. tur oylamasına ilişkin takvim uyarınca, Genel Kurul, 4 Mayıs Salı günü 15.00-24.00, diğer günler ise 12.00-24.00 saatleri arasında çalışacak.

Yaklaşık 8 günde tamamlanması öngörülen 2. tur oylamada maddeler üzerinde konuşma olmayacak. Ancak, maddeler üzerinde verilen değişiklik önergeleriyle ilgili konuşma yapılabilecek. 2. turda da maddelerin yanı sıra teklifin tümüyle birlikte 31 gizli oylama yapılacak.

Meclis Genel Kurulu bugün saat 15.00'te toplanarak Başbakan Rceep Tayyip Erdoğan hakkında verilen gensoru önergesinin gündeme alınıp alınmayacağına ilişkin görüşmeleri yapılacak.


--------------------------------------------------------------------------------

TARTIŞMALAR

AK Parti Grup Başkanvekili Bekir Bozdağ, "Öcalan yakalandığında nerede yargılanacaktı? Ankara'da. Nerede yargıladınız?
İmralı'da. Şimdi çıkıp buradan Habur'u konuşuyorsunuz. O zaman onurunuz, haysiyetiniz yok muydu?" diye sordu.

Anayasa değişikliği teklifinin 27. maddesi üzerindeki MHP Grubu adına konuşan Grup Başkanvekili Oktay Vural, Anayasa değişiklik teklifiyle amacın "uzlaşma değil çatışma olduğunu" ileri sürdü.

Milletin iradesinin temsil edildiği Mecliste milletin hukukunu koruduklarını anlatan Vural, "Burada bir oy için Meclis Başkanlığını bile yoğun tartışmaların içine sokarak maalesef konumunu tartışmalı hale düşüren bir istismar anlayışına şahit olduk " diye konuştu.

"Millet iradesine darbe vurmaya çalışanlara karşı çıktıklarını" dile getiren diyen Vural, "Milletvekilleri memur değil. Bunu 1 Mart tezkeresinde gösterdiler, yine göstereceklerdir" dedi.

Vural, "Habur'da Türk bayrağının rahatsızlık yaratır diye indirilmesine içiniz cız etmedi mi? Ettiğini biliyorum" diye konuştu.

Teklifin halk oyuna tümüyle sunulacağını belirten Vural, "Çocukları, engellileri, memurları yargıyı ele geçirmek için kullanıyorsunuz" dedi.

BDP Grup Başkanvekili Ayla Akat Ata, Anayasa teklifiyle ilgili BDP'nin önerilerinin iktidar partisi tarafından "yok sayıldığını" savundu. Seçim barajının düşürülmesi yönündeki tekliflerinin kabul görmediğini belirten Ata, yeni bir Anayasaya ihtiyaç olduğunu kaydetti.

"Yargıdaki savaşın adını 'yargı reformu' olarak sunmamalıyız, sunamamalıyız" diyen Ata, temel hak ve özgürlüklerle ilgili düzenlemelerin referanduma götürülmesini eleştirdi.

Oylamalar Anayasa ve içtüzüğe uygun

AK Parti Grup Başkanvekili Bekir Bozdağ, Anayasa değişiklik teklifindeki maddelerde içerik bütünlüğünün olduğunu ve demokrasinin standardını yükselttiğini kaydetti.

Bozdağ, "Dolasıyla teklifin birlikte referanduma sunulması Anayasaya ve Venedik Komisyonu raporuna uygundur" diye konuştu.
Oylamaların Anayasa ve İçtüzüğe uygun yapıldığını belirten Bozdağ, "Parlamentoda olan tüm milletvekillerinin özgür iradelerine uygun olarak oy kullandıklarına inanıyorum. Ama bir grup hiç oy kullanmıyor. 'Hayır' dedikleri bir Anayasaya 'hayır' deme özgürlüğü olmayanların özgür vicdanlarıyla karar verme imkanı var mı? 'Hayır' diyemiyor itham yapıyor" dedi.

Bozdağ, şunları kaydetti:

"Demokrasi yokluğunda atılan her büyük adıma 'dikta' diyorlar. Milli egemenlik ve milli iradenin buluşması yolunda atılan her büyük adıma 'dikta' deniyor. 'Dikta' sözcüğüne baktığınız zaman, millet iktidar olmuş Menderes'in sıfatı 'diktatör'. Darbecilerden sonra yine iktidarda Özal var, millet getirmiş. Özal'a 'diktatör' deniliyor. Şimdi bakıyorsunuz milli irade Tayyip Erdoğan ve
arkadaşlarını iktidara getirmiş, yine 'dikta' teraneleri, yine 'diktatör' lafları.

Bu ülkede sivil dikta yaşanmıştır ama sadece rahmetli İnönü döneminde Türkiye sivil diktayı yaşamıştır. Onun dışında sivil dikta yoktur. Habur'un hamurunu yoğuranlar, Abdullah Öcalan yakalandığında nerede yargılanacaktı? Ankara'da. Nerede yargıladınız? Bursa'da, İmralı'da. Oraya adliye sarayını kim yaptı? Yargılanırken askeri hakimi kim çıkardı? Şimdi çıkıp buradan Habur'u konuşuyorsunuz. O zaman onurunuz, haysiyetiniz yok muydu?"

Burhan Kuzu: "Çıkmamış candan umut kesilmez"

TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Burhan Kuzu, anayasa değişikliği teklifinde uzlaşma konusunda, "Çıkmamış candan umut
kesilmez. Siyasette 24 saat uzundur" dedi.

TBMM Genel Kurulunda, anayasa değişikliği teklifinin son maddesi üzerinde görüşmeler tamamlandı.

"Gönül ister ki değişiklikleri, çeşitli siyasi eğilimler bir araya gelip yapabilseydi" diyen Kuzu, zaman zaman bunun olduğunu, ancak her zaman sağlanamadığını, bu durumda halkın konsensüsü sağlamaya çalıştığını belirtti.

Kuzu, 2. turda bunu sağlamaları halinde geniş tabanlı bir anayasa değişikliği gerçekleşmiş olacağını kaydetti.

CHP Malatya Milletvekili Mevlüt Aslanoğlu'nun, "Umutlu musunuz?" sorusuna Kuzu, "Sizden bekliyoruz. Çıkmamış candan umut kesilmez. Daha birkaç gün var. Siyasette 24 saat uzundur derler" karşılığını verdi.

Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım da soruları yanıtlarken, toplumun beklentileri arasında sıralama yapmanın doğru olmadığını kaydetti. Yıldırım, anayasa değişikliğinin toplumun beklentisi olmadığı düşüncesine katılmadığını belirtti.

Anayasanın daha önce 16 kez değiştirildiğini anımsatan Yıldırım, burada yürürlük maddelerinin hep aynı olduğunu kaydetti.
AK Parti Konya Milletvekili Ali Öztürk, "yandaş yargı yaratılması" eleştirileri yapıldığını ifade ederek, yargıyı yandaşlıktan kurtarma çabası içinde olduklarını söyledi.

Öztürk, muhalefete, "Siz bu Mecliste halkın iradesinin tecelli ettirilmemesi için bu enerjiyi harcayacağınıza, engelleme gayretlerinizi anayasa yapımında harcasaydınız daha iyi olurdu" diye seslendi.

CHP Grup Başkanvekili Hakkı Suha Okay, TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Kuzu ile AK Parti Grup Başkanvekili Bekir Bozdağ'ın anlattıklarının, "taban tabana zıt" olduğunu savundu.

"Koalisyon olmuşlar"

CHP Yalova Milletvekili Muharrem İnce, AK Parti Grup Başkanvekili Ayşe Nur Bahçekapılı'nın, kendisi için "Meclise arada sırada gelir" dediğini söyledi.

İnce, Bahçekapılı'nın 15 kez, kendisinin 47 kez kürsüye çıktığını anlatarak, "Daha sık gelmelisiniz Meclise" dedi.

İnce, Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay'ın, geçici 15. maddenin görüşmelerinde, "Kara bir lekenin kaldırılmasından" söz ettiğini, Günay'ın 12 Eylül mağdurlarından olduğunu, gözaltındayken babasının cenazesine katılamadığını söyledi.

"Sayın Mehmet Haberal'ın babası da gözaltındayken vefat etti. Sizin hiç mi vicdanınız sızlamadı?" diye soran İnce, şunları kaydetti:

"12 Eylül bizim arkadaşlarımızı zindanlara atarken, tarikat ve cemaatlerin önünü açtı. Siz onların sayesinde buradasınız. Bizim genel başkanımız 12 Eylülden sonra Zincirbozan'da zorunlu ikamet ederken, sizin genel başkanınız İETT'de çalışıyordu. Burhan Hoca, siz de herhalde Fransa'ya gittiniz. Hanginiz 12 Eylülde Metris'e girdiniz, 1402'lik oldunuz? Hiçbiriniz. Bugünkü Genelkurmay Başkanı ile paslaşacaksınız, e-muhtıra verenle Dolmabahçe'de sırdaş olacaksınız... Sonra onlara trilyonluk araç alacaksınız. Sonra bize postal sesiyle siyaset yapmayın diyeceksiniz. Siz koalisyonsunuz. 1987 referandumdan önce Cemil Çicek, Abdülkadir Aksu, 'siyasi yasaklar kalkmasın' diye kampanya yapıyordu. ANAP; 'siyasi yasaklar sürsün' diye kampanya yapıyordu. Çiçek, Aksu oradaydı; Günay ise siyasi yasaklıydı. O gün siyasi yasaklı olanlarla, o gün siyasi yasakları destekleyenler bugün bir araya gelmiş, koalisyon olmuşlar."

Sataşma olduğu gerekçesiyle söz alan AK Parti Grup Başkanvekili Bahçekapılı, İnce'nin, "iyi bir polemik ustası" olduğunu ifade ederek, "Facebook'u da bu konuda iyi kullanıyorsunuz. Polemiklere girmek, benim aldığım terbiyeye uygun değil. Biz çalışıyoruz. Siz konuşmaya devam edin ama bazen konuşmayı bırakıp da anayasaya oy verin" diye konuştu.

GENEL KURUL'DAN NOTLAR

TBMM Genel Kurulunda, Anayasa değişikliği teklifi üzerindeki görüşmelerin 1. turu, yaklaşık 134 saat süren çalışmalarla tamamlandı.

Anayasa değişikliği teklifine ilişkin birinci tur görüşmelerde maddeler üzerindeki gizli oylamalara katılım 405-414 arasında değişti. "Kabul" oylarının sayısı ise 331-340 arasındaydı. En çok "Kabul", 340 oy ile "Ekonomik ve Sosyal Konsey"i Anayasa kapsamına alan 24. maddeye çıktı. Bu maddeye 69 "ret" verildi.

En düşük "kabul" oyu ise 331 ile Anayasa Mahkemesinin yeniden yapılandıran 17. maddeye verildi. Madde için 72 ret, 2 boş oy kullanıldı; 2 üye ise çekimser kaldı.

Kullanılan "ret" oyları ise 68-72 arasında değişti.

Birinci turda, belirlenen günlük takvim uyarınca, her gün teklifin 3-4 maddesi görüşüldü. 1. turda, teklifin maddelerine geçilmesi, maddeler, 3 geçici madde ve bunları içeren çerçeve madde olmak üzere toplam 31 gizli oylama yapıldı.

Genel Kuruldaki görüşmelere ilişkin her gün 100 sayfayı aşkın tutanak tutuldu. Son gün görüşmeleri dışındaki tutanakların sayfası sayısı 973'e ulaştı.

130 saati aşkın mesai

TBMM Genel Kurulunun Anayasa değişikliği teklifinin 1. turundaki mesaisi, 19 Nisan Pazartesi günü başladı, 23 Nisan günü yapılan özel gündemli toplantı dışında, aralıksız 9 gün sürdü.

Birleşimlerin başında, gündeme ilişkin, 18'i muhalefet partilerine ait olmak üzere toplam 20 grup önerisi verildi. Görüşülen maddeler üzerindeki değişiklik önergeleri 450'ye yaklaştı, ancak İçtüzük hükümleri gereğince her madde için 7 önerge işleme konuldu.

Genel Kurul, belirlenen takvim uyarınca 12-18 saat arasında değişen günlük görüşme sürecinde toplam 134 saat çalıştı. Muhalefet partilerine mensup milletvekilleri, grup önerisi, maddelere ilişkin değişiklik önergesi, soru sorma, görüşmelerin devamı önergesi ve konuşmacılara cevap verme gerekçesiyle söz alarak İçtüzüğün kendilerine sağladığı engelleme imkanlarını kullandılar.

Grup önerileri nedeniyle teklif üzerindeki görüşmelere, öngörülen saatlerden geç başlandı. Toplam 33,5 saati bulan bu süre genel çalışma zamanından düşüldüğünde teklif üzerindeki görüşmeler toplam 100,5 saat sürdü.

TBMM Genel Kurulunda, Anayasa değişikliği teklifi üzerindeki görüşmelerin 1. turu, yaklaşık 134 saat süren çalışmalarla tamamlandı.

Anayasa değişikliği teklifine ilişkin birinci tur görüşmelerde maddeler üzerindeki gizli oylamalara katılım 405-414 arasında değişti. "Kabul" oylarının sayısı ise 331-340 arasındaydı. En çok "Kabul", 340 oy ile "Ekonomik ve Sosyal Konsey"i Anayasa kapsamına alan 24. maddeye çıktı. Bu maddeye 69 "ret" verildi.

En düşük "kabul" oyu ise 331 ile Anayasa Mahkemesinin yeniden yapılandıran 17. maddeye verildi. Madde için 72 ret, 2 boş oy kullanıldı; 2 üye ise çekimser kaldı.

Kullanılan "ret" oyları ise 68-72 arasında değişti.

Birinci turda, belirlenen günlük takvim uyarınca, her gün teklifin 3-4 maddesi görüşüldü. 1. turda, teklifin maddelerine geçilmesi, maddeler, 3 geçici madde ve bunları içeren çerçeve madde olmak üzere toplam 31 gizli oylama yapıldı.

Genel Kuruldaki görüşmelere ilişkin her gün 100 sayfayı aşkın tutanak tutuldu. Son gün görüşmeleri dışındaki tutanakların sayfası sayısı 973'e ulaştı.

Şahin 9 gün boyunca Genel Kurul'u yönetti

TBMM Genel Kurulunu Meclis Başkanvekilleri açtı, Anayasa değişikliği teklifi görüşmelerine geçilirken kürsüye, TBMM Başkanı Mehmet Ali Şahin çıktı.

Şahin, değişiklik teklifinin görüşüldüğü 9 gün boyunca TBMM Genel Kurulunu yönetti.

Anayasa değişikliği teklifinin 1. tur görüşmeleri süresince, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan çalışmalarını Meclisteki odasında sürdürdü.

Erdoğan, oylamaları sırasında Genel Kurula geldi. Bakanlar da bazı programlarını Meclise aldı. Başbakan Erdoğan ve bakanlar, geç saatlere kadar süren Genel Kurul çalışmaları sırasında zaman zaman kulislerde milletvekilleriyle sohbet ettiler.

CHP Genel Başkanı Deniz Baykal, teklifin tümü üzerinde parti grubu adına konuştu, sonraki görüşmelere ise katılmadı. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ise teklif ile ilgili görüşmelere genel olarak katıldı ve oy kullandı. BDP Genel Başkanı Selahattin Demirtaş ise görüşmelere hiç katılmadı.

CHP'li milletvekilleri iki gruba bölündü. Bir grup milletvekili bir gün, diğer grup ertesi gün Genel Kurulda yer aldı, ancak oylamaya katılmadı. Teklif üzerindeki görüşmelere gelen ancak oy vermeyen BDP'liler için tek istisna parti kapatma davası açılmasını TBMM iznine bağlayan maddeydi.

5 BDP'li milletvekili, sadece bu maddelerde oy kullandı. Bu katılımın "sembolik" olduğu belirtildi. Bağımsız milletvekillerinden bazıları da değişiklik teklifi için oy kullanırken, bazıları sadece görüşmelerde yer aldı.

Genel Kurulun anayasa mesaisi süresince bazı milletvekillerinin seçim bölgelerine özgü yiyecek ve içeceklerden ikramları da büyük ilgi gördü. Milletvekilleri, hem lig maçlarını hem de Avrupa Şampiyonlar Ligi maçlarını kulislerde izleyebildiler.

Görüşmeler sırasında, CHP Kayseri Milletvekili Şevki Kulkuloğlu'nun kürsüde gösterdiği döviz AK Parti'lilerin tepkisine neden oldu ve tansiyon yükseldi. Genel Kuruldaki görüşmelerde zaman zaman sert tartışmalar yaşandı.

Milletvekilleri, fiziki rahatsızlıklarına rağmen oy kullandı. Yumruklu saldırıya uğrayan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, bütün oylamalara burnunda bandajla katıldı, AK Parti Gaziantep Milletvekili Özlem Müftüoğlu da oyunu kolu askıda olarak kullandı. AK Parti Grup Başkanvekili Nurettin Canikli'nin de görüşmelerde eli bandajlıydı.

Telefon görüşmelerini kesen jammerlar, görüşmelerin bir bölümünden sonra devre dışı bırakıldı. Daha önce cep telefonlarıyla görüşme yapılamayan Genel Kurul Salonunda, milletvekilleri, cep telefonuyla görüşme yapabildi.

Cnn Türk