Arabuluculuk ücretini karşılamak için adli yardıma ihtiyaç duyanlar, adliye arabuluculuk bürosunun bulunduğu yerdeki sulh hukuk mahkemesinin kararıyla adli yardımdan faydalanabilecek.
Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Arabuluculuk faaliyetlerine ilişkin usul ve esasları belirleyen yönetmeliğin yürürlüğe girmesiyle 26 Ocak 2013'teki yönetmelik yürürlükten kaldırıldı.
Yönetmeliğe göre, arabulucu unvanını ve bunun sağladığı yetkilileri sadece sicile kayıtlı arabulucular kullanabilecek. Hukuk uyuşmazlıklarında arabulucular haricinde her ne nam altında olursa olsun taraflar arasında iletişim ve müzakere sürecini yürütmek üzere bir üçüncü kişi görevlendirilemeyecek.
Taraflar dava açılmadan önce veya davanın görülmesi sırasında arabulucuya başvurma konusunda anlaşabilecek. Mahkeme de tarafları arabulucuya başvurma konusunda teşvik edebilecek.
Arabuluculuk ücretini karşılamak için adli yardıma ihtiyaç duyan taraf, adliye arabuluculuk bürosunun bulunduğu yerdeki sulh hukuk mahkemesinin kararıyla adli yardımdan yararlanabilecek. Bu konuda 6100 sayılı Kanun'un 334. ila 340. maddeleri kıyasen uygulanacak.
Arabuluculuk sürecinde tarafların avukatlık hizmeti bakımından adli yardımdan yararlanabilmesi konusunda 1136 sayılı Avukatlık Kanunu'nun 176 ila 181. maddeleri geçerli olacak.
Arabulucu, tarafların temel çıkar ve gereksinimlerini ortaya koymaları ve bu doğrultuda menfaat temelli anlaşma sağlamaları için çaba gösterecek. Arabulucu bu aşamada çözüm önerisinde bulunamayacak. Ancak tarafların çözüm üretemediklerinin ortaya çıkması halinde arabulucu menfaat temelli bir çözüm önerisinde bulunabilecek. Bununla beraber tarafları bir çözüm önerisi ya da öneriler dizisine kabule zorlayamayacak. Ancak taraflardan birinin uyuşmazlığın çözümü bağlamında sunduğu bir önerinin arabulucu tarafından diğer tarafa iletilmesi ve onun bu konudaki beyanının alınması bu kapsamda değerlendirilmeyecek.
Arabuluculuk müzakerelerine taraflar bizzat, kanuni temsilcileri veya avukatları aracılığıyla katılabilecek. Tarafların açık rızasıyla uyuşmazlığın çözümüne katkı sağlayabilecek uzman kişiler de müzakerelerde hazır bulundurulabilecek.
Dava açılamayacak
Arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılması halinde, üzerinde anlaşılan hususlar hakkında taraflarca dava açılamayacak.
Arabulucuya başvurulmasının kanunla dava şartı olarak düzenlendiği durumlarda davacı, arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamadığına ilişkin son tutanağın aslını veya arabulucu tarafından onaylanmış bir örneğini dava dilekçesine eklemek zorunda olacak.
Bu zorunluluğa uyulmaması halinde mahkemece davacıya, son tutanağın bir haftalık kesin süre içinde mahkemeye sunulması gerektiği, aksi takdirde davanın usulden reddedileceği ihtarını içeren davetiye gönderilecek. İhtarın gereği yerine getirilmez ise dava dilekçesi karşı tarafa tebliğe çıkarılmaksızın davanın usulden reddine karar verilecek.
Dava dilekçesi içeriğinden açıkça arabulucuya başvurulmadan dava açıldığının anlaşılması halinde derhal herhangi bir usuli işlem uygulanmadan ve duruşma yapılmaksızın dosya üzerinden davanın, dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddi kararlaştırılacak.
Arabulucu başvurusu karşı tarafın, karşı taraf birden fazla ise bunlardan birinin yerleşim yerindeki veya işin yapıldığı yerdeki adliye arabuluculuk bürosuna, adliye arabuluculuk bürosu kurulmayan yerlerde ise görevlendirilen sulh hukuk mahkemesi yazı işleri müdürlüğüne yapılacak. Adliye arabuluculuk bürosu kurulmayan yerlerde büronun görevini, görevlendirilen sulh hukuk mahkemesi yazı işleri müdürlüğü yerine getirecek.
Adliye arabuluculuk bürosuna başvurulmasından, son tutanağın düzenlendiği tarihe kadar geçen sürede uyuşmazlık konusu hususlarda zaman aşımı duracak ve hak düşürücü süre işlemeyecek.
Eğitim süreleri artırıldı
Öte yandan, arabuluculuk eğitimi için öngörülen süreler de yeni yönetmelikte artırıldı. Önceki arabulucu olacak kişilere toplam 48 saat eğitim verilmesi öngörülürken, yeni düzenlemeye göre, 68 saat teorik ve 16 saat uygulamalı olmak üzere asgari 84 saat arabuluculuk eğitimi verilecek.
Ayrıca arabulucular, arabuluculuk eğitim izni verilen kuruluşlarca teorik ve uygulamalı, toplam 8 saatten az olmamak üzere 3 yılda bir defa yenileme eğitimine tabi tutulacak. Arabulucular yenileme eğitimine sicile kaydedildiği tarihten itibaren 3. yılın içinde katılmak zorunda olacak.
Arabuluculuk sınavına girenlerin başarılı sayılması için 100 üzerinden 75 puan alması gerekirken, yeni düzenlemeyle başarılı sayılmak için en az 70 puan almak gerekecek.
Bu arada, yönetmelikte önceki düzenlemeden farklı olarak arabuluculukta yazılı sınavı geçenler için öngörülen uygulama sınavı şartı yer almadı. (AA)
