Türkiye'de son yıllarda miras ile ilgili dikkat çeken bir tartışma ortaya çıktı. 2020 yılı istatistiklerine göre, reddi miras oranının yüzde 85'e kadar çıktığı ifade edildi. Bu oranın, 2019'da yüzde 78 ve 2012 yılında da yüzde 30 olduğu öğrenildi. Açıklanan son veriye göre ise her 100 kişiden 85'i reddi mirasta bulunuyor.

2020 yılında ilk olarak Dünya gazetesinde yer alan veriler, sosyal medyada dolaşan yeni sayılarla yeniden gündem oldu. Konuyu HaberTürk'ten Kenan Butakın'a değerlendiren hukukçular, verilerin işaret ettiği sorunu doğrulayarak, son 10 yıldaki borçluluk oranlarına dikkat çekti:

"ESAS BORÇLU YENİ NESİL"

Ceza Hukuku Uzmanı Doç. Dr. Yılmaz Yazıcıoğlu: "Bugün Türkiye'de borcu devralmak istemeyen mirasçı sayısında bir değişme yok. Asıl olay borçlu mirasçıların sayısında artış söz konusu. Yani aslında şimdiki nesil ciddi bir şekilde borçlu. Bu nedenle alacaklarını kaçırmaya çalıştığı için reddi miras yapıyor. Özellikle son 10 yılda ciddi bir artış var. Borçlu olan kişiler, ebeveynlerinden kendilerine miras kalanları alacaklılarına kaptırmamak için hülle yoluyla reddediyorlar. Yani kardeşi veya başkasıyla anlaşarak mirası üstüne almıyorlar. Yargıtay'ın son dönemde bu konuda önemli bir kararı var. Eğer reddedilen miras borca batık değilse ve reddetmeyi gerektirecek manevi unsurlar yoksa mal kaçırmaya yöneliktir diyor. Yani itiraz halinde hukuken bu durum kaldırılabilir. Yani aslında miras bırakan değil mirası reddeden borca batık olduğu için böyle bir tablo ortaya çıkıyor."

"VATANDAŞIN BORÇULULUK ORANI ARTIYOR"

Avukat Dr. Rezan Epözdemir ise konu ile ilgili yaptığı açıklamada şunları kaydetti; "Miras bırakanın borçları alacaklarından fazlaysa, yani ölen kişi borçluysa ölümden itibaren 3 ay içerisinde mirasçılar sulh hukuk mahkemelerine başvurabiliyor. Bu konuda reddi miras davası açabiliyorlar. Burada ölenlerin mal varlığının aktif ve pasifinin durumuna bakılıyor. Yani pasifi fazla olunca yasal mirasçı borçlardan ben sorumluyum ben ödeyeyim demez. Aktif fazlaysa da reddi mirasta bulunmaz. Son açıklanan verilerde ise insanların daha fazla borçlu olduğu gibi bir sonuç okunabiliyor. Yani vatandaşın borçluluk oranı artıyor."

REDDİ MİRAS NEDİR?

Mirasın reddedilmesi, miras bırakan kişinin ölümü üzerine yasal ya da atanmış mirasçıların ölen kişinin her türlü borç ve alacaklarıyla birlikte oluşan mirasın hak ve yükümlülüklerini reddetmesi anlamına geliyor. Mirasın reddedilmesi, dul ve yetim maaşını ise etkilemiyor.

Türk Medeni Kanunu'nda mirasın reddi ile ilgili maddeler:

Madde 604- Mirasçılar, vasiyet yükümlülüğünü yerine getirdikten sonra mirasbırakanın daha önce bilmedikleri borçlarını öderlerse, vasiyet alacaklısından vasiyetin tenkisini isteyebilecekleri oranda verileni geri isteme hakkına sahiptirler. Vasiyet alacaklısı, ancak geri isteme zamanında var olan zenginleşmesi ölçüsünde sorumlu tutulabilir.

B. Ret

Madde 605- Yasal ve atanmış mirasçılar mirası reddedebilirler. Ölümü tarihinde mirasbırakanın ödemeden aczi açıkça belli veya resmen tespit edilmiş ise, miras reddedilmiş sayılır.

2. Süre

a. Genel olarak

Madde 606- Miras, üç ay içinde reddolunabilir. Bu süre, yasal mirasçılar için mirasçı olduklarını daha sonra öğrendikleri ispat edilmedikçe mirasbırakanın ölümünü öğrendikleri; vasiyetname ile atanmış mirasçılar için mirasbırakanın tasarrufunun kendilerine resmen bildirildiği tarihten işlemeye başlar.

b. Terekenin yazımında

Madde 607- Koruma önlemi olarak terekenin yazımı hâlinde mirası ret süresi, yasal ve atanmış mirasçılar için yazım işleminin sona erdiğinin sulh hâkimi tarafından kendilerine bildirilmesiyle başlar.

3. Ret hakkının geçmesi

Madde 608- Mirası reddetmeden ölen mirasçının ret hakkı kendi mirasçılarına geçer. Bu mirasçılar için ret süresi, kendilerinin mirasbırakanına mirasın geçtiğini öğrendikleri tarihten başlar. Ancak bu süre, kendilerinin mirasbırakanından geçen mirasın reddi için mirasçıya tanınan süre dolmadıkça sona ermez. Ret sonucunda miras daha önce mirasçı olmayanlara geçerse; bunlar için ret süresi, önceki mirasçılar tarafından mirasın reddedildiğini öğrendikleri tarihten işlemeye başlar.

4. Reddin şekli

Madde 609- Mirasın reddi, mirasçılar tarafından sulh mahkemesine sözlü veya yazılı beyanla yapılır. Reddin kayıtsız ve şartsız olması gerekir. Sulh hâkimi, sözlü veya yazılı ret beyanını bir tutanakla tespit eder. Süresi içinde yapılmış olan ret beyanı, mirasın açıldığı yerin sulh mahkemesince özel kütüğüne yazılır ve reddeden mirasçı isterse kendisine reddi gösteren bir belge verilir. Tutanağın ve kütüğün nasıl tutulacağı Cumhurbaşkanınca çıkarılan yönetmelikle düzenlenir.

II. Ret hakkının düşmesi

Madde 610- Yasal süre içinde mirası reddetmeyen mirasçı, mirası kayıtsız şartsız kazanmış olur.