Hukuk uyuşmazlıklarının çözülmesine ilişkin yargılama usulü kurallarının, anlaşmaz tarafları uzlaştırma ve aralarında işbirliğini yeniden tesis etme, toplumda dayanışma ruhunu güçlendirme için öneminin ne kadar farkındayız? HMK bu amaca ne kadar hizmet ediyor?

HMK’da kurgulanmış uyuşmazlık çözüm yöntemi yargılamanın taraflarının ve yargının kaynaklarını boşa harcıyor. Üzerinden 10 yıl geçmemiş HMK, Türkiye’nin hukuk yargılaması gerçeklerine uymuyor, uyuşmazlık çözümü konusundaki beklentileri karşılayamıyor. Tespit, eda, tespit ve kısmi eda gibi dava ayrımlarının vatandaşa ne faydası var? Bu davaların varlık sebebi devletin uyuşmazlıklardan harç alma isteği değil mi? HMK devletin vatandaştan harç almasına bahane olmak için mi var?

Vatandaşa bir faydası olmayan bu ayrımlar bir yandan adalete erişim hakkını kısıtlarken diğer yandan akademisyen, hakim, savcı ve avukatların mesaisinin neredeyse 1/3’ünü israf ediyor; onları abesle iştigal ettiriyor! "Bilirkişi" ile "uzman kişi" arasında ne fark var? Nasıl olur da “bilirkişi görüşü” delil olarak; “uzman görüşü” mütalaa olarak değerlendirilebilir?

Hakimin maddi gerçeği ortaya çıkarma görevi karşısında, vakıaları iddia edilenlerle sınırlandıran iddiayı genişletme yasağı nasıl savunulabilir? İddia edilen vakıaları genişletmek ile davadaki talep sonucunu artırmak nasıl olur da birbirine eş tutulabilir?
HMK m. 29’daki dürüstlük kuralını hayata geçirmek için mekanizma yok. Mahkemeye bilerek yalan söylemenin yaptırımı yok. "Elindeki delili ibraz etmekten kaçınma" için HMK m.220’deki yaptırımı işletmek, imkansız değil midir?

Vakıaların ve delillerin dürüstçe ifşasını sağlayan bir mekanizma yok! Bunları mahkemeden gizlemeyi önlemek için bir yaptırım yok. Tarafların vakıaları dürüstçe ifşa etmelerini sağlamadan, “ikrar” ve usul ekonomisi sağlanabilir mi? Delilleri dava ve cevap dilekçeleri ekinde vermekle sınırlandırmak, delillerin klasörler doldurduğu yargılamaları boğar. Delilleri uyuşmazlık netleştirildikten sonra sunmak ve uyuşmazlık konusu ile sınırlandırmak yargılamanın akışına uygun ve daha ekonomik değil mi?

HMK basit alacak verecek, apartman ortak gider uyuşmazlıklarını çözmek için mi gerekli? Karmaşık ve büyük uyuşmazlıkları başka yasayla mı çözeceğiz? HMK düzenlemeleri, karmaşık davalarda bile "Tek Celse" yargılamasını gerçekleştirmeye uygun olarak tasarlanamaz mıydı?

---

"Yazarın izni ile Facebook/Mehmet Gün sayfasından aynen alınmıştır."