DANIŞTAY 5. Daire 
ESAS: 1994/6864 
KARAR: 1995/428

İsteğin Özeti : Konya İdare Mahkemesinin 18.5.1994 günlü, E:1994/272, K:1994/594 sayılı kararının dilekçede yazılı nedenlerle temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir. 

Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir. 

Danıştay Tetkik Hakimi: Hamdi Güleç 

Düşüncesi : Aynı kurumda çalışan eşinin davacının atandığı 

vere atanma istemi bulunmadığı ve atama işleminde ihtiyaç unsurunun gözetildiği yolundaki davalı iddiasının aksinin kanıtlanmadığı anlaşıldığından dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmüştür. 

Danıştay Savcısı : Sevim Göle Düşüncesi : Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar.2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 49.maddesinin 1.fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymayıp idare mahkemesince verilen kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemektedir. 

Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin reddiyle idare mahkemesi kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir. 

TÜRK MİLLETİ ADINA 

Hüküm veren Danıştay Beşinci Dairesince işin gereği düşünüldü. 

... Defterdarlığında Personel Müdürü olarak görev yapan davacı, ... Defterdarlığı Personel Müdürlüğüne naklen atanmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açmıştır. 

Konya İdare Mahkemesinin 18.5.1994 günlü, E:1994/272, K:1994/594 sayılı kararıyla: Anayasanın 41. maddesi ile 657 sayılı Yasanın 72/2. maddesinde aile birliğinin korunmasına yönelik düzenlemelere yer verildiği, ayrıca mevzuatımızda idarelere memurların naklen atanması hususunda kamu yaran ve hizmet gerekleriyle sınırlı olarak takdir yetkisi tanındığı, olayda 1985 yılından itibaren ... Defterdarlığı Personel Müdürlüğü görevini yürüten davacının herhangi bir soruşturma geçirmediği, disiplin cezası almadığı ve sicillerinin olumlu olduğu, eşinin de aynı yerde vergi memuru olarak görev yaptığı halde naklen atanması sırasında eş durumunun gözetilmediğinin anlaşıldığı, buna karşılık yukarıda belirtilen Anayasal ve yasal düzenleme nedeniyle Devlet memurlarının naklen atanmaları sırasında eş ve çocuk durumları dikkate alınarak aile birliğinin korunmasının bir zorunluluk olduğu, bu itibarla davacının naklen atanması sırasında eş durumu dikkate alınmadığından dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı, bununla birlikte davalı idarenin eş durumunu dikkate alarak yeni bir işlem ile davacının görev yerini değiştirebileceğinin tabii bulunduğu gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiştir. 

Davalı idare, eş dururunun dikkate alınmadığı yolundaki gerekçenin dayanaksız olduğunu, zira Mahkemece davacının eşinin atanması için isteği olup olmadığı hususunda herhangi bir inceleme yapılmadığım, dava konusu işlemin 657 sayılı Yasanın 76.maddesine uygun olarak tesis edildiğini, personelin naklen atanabilmesi için disiplin cezası almasına ya da hakkında soruşturma açılmasına gerek bulunmadığım. ... İl'inde Personel Müdürüne olan ihtiyaç nedeniyle davacının naklen atandığını öne sürmekte ve İdare Mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulmasını istemektedir. 

Anayasanın 41. maddesinde "Aile. Türk toplumunun temelidir. Devlet, ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunması ve aile planlamasının öğretimi ile uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri alır. Teşkilatı kurar." hükmü yer almış olup, bu maddeyle Anayasa koyucunun aileyi parçalanmaktan kurtarmak, bireylerini bir arada tutmak suretiyle ailenin huzur ve mutluluğunu devam ettirmek ve bu yolla kamu görevlilerinin ailevi kaygılardan uzak bir biçimde kamu hizmetlerini verimli, etkin ve sağlıklı bir biçimde yürütmeleri için gerekli ortamı sağlamak amaçlarını taşıdığı kuşkusuzdur. 

657 sayılı Yasanın memurların yer değiştirme suretiyle atanmalarını düzenleyen 72. maddesinin değişik 2. fıkrasında da, Anayasanın sözü geçen maddesine uygun olarak "Yeniden ve yer değiştirme suretiyle yapılacak atamalarda; aile birimini muhafaza etmek bakımından kurumlar arasında gerekli koordinasyon sağlanarak memur olan diğer eşin de isteği halinde ataması, atamaya tabi tutulan memurun atandığı yere 74 ve 76 ncı maddelerde belirtilen esaslar çerçevesinde yapılır." hükmüne yer verilmiş; yine aynı maddede yer değiştirme suretiyle atanmaya tabi memurun atandığı yerde eşinin atanacağı teşkilatın bulunmaması ya da teşkilatı olmakla birlikte niteliğine uygun münhal bir görevin bulunmaması ve ilgilinin de isteği halinde, memura eşinin görev süresi ile sınırlı olmak üzere (belirtilen şartlarda) izin verilebileceği hükme bağlanmıştır. 

Anayasanın ve 657 sayılı Yasanın sözkonusu düzenlemelerine göre; farklı kurumlarda çalışan eşlerden birinin hizmet gereği başka bir yere naklen atanması halinde diğer eşin çalıştığı kurumla gerekli koordinasyonun sağlanması ve bu eşin de isteği halinde aynı yere naklinin yapılması idare için bir yükümlülüktür. Ancak memurun atandığı yerde eşin atanacağı teşkilat yoksa ya da teşkilat olmakla birlikte niteliğine uygun münhal bir görev bulunmamakta ise, eşe belirli koşullarda izin isteme hakkı tanınmıştır. 

Görüldüğü gibi, 657 sayılı Yasanın 72. maddesindeki eş durumu ile ilgili düzenleme eşlerin ayrı kurumlarda çalışmaları hususuna ilişkin bulunmakta; eşlerin aynı kurumda çalışmaları halinde eş durumunun nasıl gözetileceği hususunda herhangi bir düzenleme yer almamaktadır. 

Buna karşılık. Anayasanın amir hükmü gereğince, aynı kurumda çalışan eşlerden birinin yine aynı kurumun başka bir yerdeki birimine naklen atanması halinde de memur olan diğer eşin de isteği var ise aynı yere atanması veya niteliğine uygun münhal bir görev bulunmaması durumunda izin hakkından yararlandırılması yine idare için bir yükümlülüktür. 

Dolayısıyla Anayasa ile getirilen ilke uyarınca yeniden veya yerdeğiştirme suretiyle yapılacak atamalarda aynı kurumda çalışan eşlerin durumunun da gözetileceği tabi bulunmakta olup bu konuda düzenleme olmamasını aksine yorumlamanın anılan ilke karşısında mümkün bulunmadığı açıktır. Ancak aynı kurumda çalışan eşin eş durumu nedeniyle naklen atanması için herhangi bir isteğinin bulunmadığı durumlarda, idarenin eş durumunu gözetme yükümlülüğünün bulunmadığını da burada vurgulamak gerekir. 

Bu itibarla, davacının ... Defterdarlığı Personel Müdürlüğünden ... Defterdarlığı Personel Müdürlüğüne naklen atanması üzerine, ... Defterdarlığı Takdir Komisyonu Başkanlığında vergi memuru olarak görev yapan eşinin Maliye Bakanlığının Karaman İlindeki teşkilatlarından birine naklen atanması için bir isteğinin bulunmadığı dosya içeriğinden anlaşıldığından; olayda eş durumunu gözetme yükümlülüğü bulunmayan davalı idarenin eş durumunu dikkate almadan davacıyı naklen atadığından bahisle mahkemece dava konusu işlemin iptaline hükmedilmesinde hukuki isabet görülmemiştir. 

Diğer taraftan. 657 sayılı Yasanın 76/1. maddesinde, "Kurutlar, görev ve unvan eşitliği gözetmeden kazanılmış hak aylık dereceleriyle memurları bulundukları kadro derecelerine eşit veya 68 inci maddedeki esaslar çerçevesinde daha üst kurum içinde aynı veya başka yerlerdeki diğer kadrolara naklen atayabilirler" hükmü yer almıştır. 

Anılan madde ile memurların naklen atanması hususunda idareye takdir yetkisi tanındığı açık olup, bu yetkinin ancak kamu yaran ve hizmet gerekleri gözardı edilerek kullanıldığının kanıtlanması ya da idari yargı merciince saptanması halinde, dava konusu idari işlemin sebep ve maksat yönlerinden hukuka aykırılığı nedeniyle iptalini gerektireceği yerleşmiş yargısal içtihatlarla kabul edilmiş bulunmaktadır. Ayrıca idarenin naklen atama konusunda sahip olduğu bu yetkisini kullanarak işlem tesis edebilmesi için memurun soruşturma geçirmesi sicillerinin olumsuz olması ya da disiplin cezası alması gibi bir nedene dayanması zorunluluğu da bulunmamaktadır. 

Bu itibarla. Mahkemenin iptal kararına dayanak aldığı, davacının herhangi bir soruşturma geçirmediği, disiplin cezası almadığı ve sicillerinin de olumlu olduğu yolundaki gerekçesinde de hukuka uyarlık bulunmadığı gibi, Yasalarla kendisine verilen görevleri etkin ve verimli bir biçimde yürütmek ve bu amaçla gereken önlemleri almakla yükümlü olan idarenin boş bulunan kadroya hizmet gereği atama yapması tabii olduğundan: olayda ... Defterdarlığında Personel Müdürü olarak görev yapan davacının kazanılmış hakları korunmak suretiyle ve hizmetinden yararları iması amacıyla boş bulunan ... Defterdarlığı Personel Müdürlüğü kadrosuna naklen atanmasında idarenin hizmet dışı nedenlere dayandığı hususunda herhangi bir bilgi ve belge ortaya korunamadığından, sözkonusu işlemde sebep ve maksat yönlerinden de hukuka aykırılık bulunmamıştır. 

Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin kabulü ile Konya İdare Mahkemesinin 18.5.1994 günlü, E:1994/272, K:1994/594 sayılı kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin l/b. fıkrası uyarınca bozulmasına, aynı maddenin değişik 3. fıkrası gereğince ve yukarıda belirtilen hususlar gözetilerek bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine, 25.1.1995 tarihinde oybirliği ile karar verildi.



kararara.com