T.C.
YARGITAY
3. HUKUK DAİRESİ
E. 2015/3147
K. 2016/6837
T. 28.4.2016

• PERAKENDE SATIŞ HİZMET BEDELİNİN TRT PAYININ HESABINDA DİKKATE ALINAMAYACAĞI (Kayıp-Kaçak Dağıtım İletim Sayaç Okuma ve Perakende Satış Bedellerinin Abonelerden Tahsil Edilemeyeceği - Aslının Alınmamasına Karar Verilen Bir Bedelin %2 TRT Payının Hesaplanmasında Nazara Alınamayacağı)

• FAZLA TAHSİL EDİLEN BEDELİN İADESİ İSTEMİ (Elektrik Faturasına Yansıtılan Perakende Satış Hizmet Bedelinin TRT Payının Hesabında Dikkate Alınması Sebebiyle - Aslının Alınmamasına Karar Verilen Bir Bedelin "Perakende Satış Hizmeti Bedeli" %2 TRT Payının Hesaplanmasında Nazara Alınması "Matraha Dahil Edilmesi" Mümkün Olmadığı)

• MÜHENDİS BİLİRKİŞİ (Elektrik Faturasına Yansıtılan Perakende Satış Hizmet Bedelinin TRT Payının Hesabında Dikkate Alınması Sebebiyle Alacak İstemi - Mahkemece Dosyanın Elektrik Tüketim Hesabı Konusunda Uzman Olan Mühendis Bilirkişiye (Üçlü) Tevdii İle Bilirkişiden Rapor Alınmak Suretiyle Sonuca Gidileceği)

3093/m. 4/c
Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği/m.23/2

ÖZET : Dava; Uyuşmazlık; elektrik faturasına yansıtılan perakende satış hizmet bedelinin TRT payının hesabında dikkate alınması sebebiyle fazla tahsil edilen bedelin iadesi taleplidir. Dairemizin istikrar kazanmış uygulaması, kayıp-kaçak, dağıtım, iletim, sayaç okuma ve perakende satış bedellerinin abonelerden tahsil edilemeyeceği yönündedir. Aslının alınmamasına karar verilen bir bedelin (somut olayda, perakende satış hizmeti bedeli) %2 TRT payının hesaplanmasında nazara alınması (matraha dahil edilmesi) mümkün değildir. Hâl böyle olunca; mahkemece dosyanın önceki bilirkişiler dışında elektrik tüketim hesabı konusunda uzman olan mühendis bilirkişiye (üçlü) tevdii ile; bilirkişiden rapor alınmak suretiyle sonucuna göre karar verilmesi gerekir.

DAVA : Taraflar arasındaki alacak davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

KARAR : Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili şirketin kendisine ait bulunan ... Fabrikasında krom cevherinden ferrokrom üretimi yaptığını, bu üretim sırasında oldukça büyük miktarda elektrik enerjisi tüketimi yapıldığını, Belediye Gelirleri Kanununun 37.maddesinde perakende satış hizmet bedelinin TRT payının hesabında dikkate alınmasının gerektiğinin açık olduğunun, davalı tarafından tahsil edilen elektrik faturalarının incelenmesi neticesinde 2011 yılı Nisan ayından Kasım ayına kadar müvekkili şirkete gönderilen ve bedeli de tahsil edilen 20 adet elektrik faturasında perakende satış hizmet bedelinin TRT payının hesabında dikkate alındığını belirterek, müvekkili şirketten fazladan tahsil edilmiş bulunan 10.565,64 TL. nin kesintinin yapıldığı 12.12.2011 tarihinden itibaren değişken oranlarda işleyen ticari avans faizi (bugün itibarıyla % 17,75) ile birlikte tahsilini, yargılama giderlerinin karşı tarafa yükletilmesini talep ve dava etmiştir.

Davalı vekili; elektrik faturalarında yer alan TRT payının hiç bir şekilde müvekkilinin kasasına girmediğini, Türkiye Radyo-Televizyon kurumuna aktarıldığını, müvekkilinden kararını uygulamama imkanının olmadığını, bu sebeple davada husumetin ... ve ...'ya yöneltilmesinin gerektiğini, müvekkilinden söz konusu bedellerle ilgili açılan davalarda pasif husumet ehliyetinin bulunmadığını, elektrik piyasası müşteri hizmetleri yönetmeliğinin 23. maddesinin 2. fıkrası gereğince davacı, faturanın kendisine tebliğinden itibaren faturanın içeriğine itirazını müvekkili şirkete bildirmediğini, davacının davaya konu faturaları yasal süresi içerisinde müvekkiline iade etmediğini, fatura içeriklerinin karşı tarafça kabul edildiğini belirterek, davanın reddini istemiştir. Mahkemece; hükme esas alınan bilirkişi raporu doğrultusunda davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı vekilince temyiz edilmiştir .
Uyuşmazlık; elektrik faturasına yansıtılan perakende satış hizmet bedelinin TRT payının hesabında dikkate alınması sebebiyle fazla tahsil edilen bedelin iadesi taleplidir
Hükme esas alınan bilirkişi raporunda; ... uygulaması ile ilgili kararının uygulanması sonucu vergi matrahının tespitinde, sayaç okuma bedeli hariç perakende satış bedeli ilave olunarak yer almasına karşılık kayıp-kaçak bedelinin yer almaması ve gerçekte Belediye Vergileri Kanununa göre, elektrik enerjisi satış bedelinin matrahı oluşturması, elektrik enerjisi satış bedeli içinde kayıp-kaçak bedelinin de yer alması gerektiği karşısında, davacı tarafın davaya konu faturalarla ilgili fazladan bir ... ödemesinin söz konusu olmadığı yönünde görüş bildirilmiştir . Mahkemece; ilgi bilirkişi raporu ve Elektrik Piyasası Kanununun 12. maddesinde, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun bu tür işlemlerine karşı ...'a iptal davası açılabileceği; bu düzenlemeye göre, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun davaya konu tahsilatlara dair düzenleyici işlemi iptal ettirilmeksizin davalıdan talepte bulunma olanağının bulunmadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir . ... payının ne olduğunun ve mevzuatta nasıl düzenlendiğinin izah edilmesinde fayda vardır.
Şöyle ki; ... payı 3093 Sayılı Türkiye Radyo-Televizyon Gelirleri Kanunun ve 9.7.2008 tarihli 5784 Sayılı Kanun'un 11. maddesiyle elektrik bedeli üzerinden hesaplanıp TRT'nin hesabına aktarılan bir bedeldir. Elektrik faturalarında ise %2 TRT payı olarak ifade edilmektedir. İlk olarak 1984 yılında çıkarılmış olan 3093 Sayılı Türkiye Radyo-Televizyon Gelirleri Kanununun 4/c maddesinde yer almıştır. Bu maddeye göre; “... ve Bu Kurum dışında kanunla elektrik üretimi ve iletimi tesisleri kurmaya ve işletmeye dağıtım ve ticaretini yapmaya yetkili kılınan diğer kurum ve kuruluşlar, tüketilen enerjinin miktarının birim bedeli ile çarpımından elde edilecek meblağın %3,5 oranı tutarındaki payı Türkiye Radyo-Televizyon Kurumuna intikal ettirirler” hükmüne yer verilmiştir. Bu maddede, tüketici kavramına değinilmemiş, sadece tüketilen ibaresi kullanılmıştır. Elektriğin kim tarafından tüketildiğine bakılmaksızın, elektrik tüketilen her durumda TRT payı ödeme yükümlülüğü getirilmiştir. Kanunun bu maddesi 6.7.1999 tarihinde 4397 Sayılı Kanunla değiştirilmiş ve tüketici ibaresi ilk defa kullanılmaya başlanmıştır. Maddenin 1999 yılındaki değişik hâline göre; “... ile bu kuruluşların dışındaki kanunla elektrik üretimi ve iletimi tesisleri kurmaya ve işletmeye, dağıtım ve ticaretini yapmaya yetkili kılınan diğer kurum, kuruluş ve işletmeler nihaî tüketiciye satılan enerjiden elde edilen gayri safi satış hasılatının (katma değer vergisi hariç, tüm fon, vergi ve paylar dâhil) %2 oranı tutarındaki payı Türkiye Radyo-Televizyon Kurumuna intikal ettirirler. 9.7.2008 tarihinde (5784 Sayılı Kanun'un 11. maddesiyle eklenen) yapılan değişiklikte ise; “Nihaî tüketiciye elektrik enerjisi satışı yapan lisans sahibi tüzel kişiler, iletim, dağıtım ve perakende satış hizmetlerine dair bedeller hariç olmak üzere, elektrik enerjisi satış bedelinin yüzde ikisi tutarındaki payı (Katma Değer Vergisi, diğer vergiler, fon ve paylar ile benzeri kesintiler hariç) faturalarında ayrıca gösterir ve bu kapsamdaki bedelleri Türkiye Radyo-Televizyon Kurumuna intikal ettirirler” hükmüne yer verilmiştir. Bu tarihten sonrada nihaî tüketicinin elektrik faturalarında %2 TRT payı görülmeye başlanmıştır. %2 TRT payının hangi bedel üzerinden alınacağı hususunda yani hesaplanmasında hangi bedellerin matraha dahîl edilmesi gerektiği yönünde de bir kısım hukukî uyuşmazlıklar olmuştur. 1.2.2011 tarihinde aldığı 3065 Sayılı Kurul kararı ile; “9.7.2008 tarihli ve 5784 Sayılı Kanun ile 4.12.1984 tarihli ve 3093 Sayılı Türkiye Radyo-Televizyon Gelirleri Kanununun 4. maddesinin (c) bendinde yapılan düzenleme ve 28.12.2010 tarihli ve 2999 Sayılı Kurul kararı uyarınca, nihaî tüketiciye elektrik enerjisi satışı yapan lisans sahibi tüzel kişiler tarafından, iletim, dağıtım, sayaç okumaya dair perakende satış hizmeti bedelleri hariç olmak üzere, net enerji ve sayaç okuma dışındaki hizmet bedelleri toplamının TRT payının hesaplanmasında dikkate alınması gerektiği” hükmü getirilmiştir.

Dairemizin istikrar kazanmış uygulaması, kayıp-kaçak, dağıtım, iletim, sayaç okuma ve perakende satış bedellerinin abonelerden tahsil edilemeyeceği yönündedir. Aslının alınmamasına karar verilen bir bedelin (somut olayda, perakende satış hizmeti bedeli) %2 TRT payının hesaplanmasında nazara alınması (matraha dahil edilmesi) mümkün değildir.

Hâl böyle olunca; mahkemece yukarda açıklanan ilke ve esaslar ile, dosyanın önceki bilirkişiler dışında elektrik tüketim hesabı konusunda uzman olan mühendis bilirkişiye (üçlü) tevdii ile; bilirkişiden rapor alınmak suretiyle sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik ve yetersiz bilirkişi raporuna dayanarak yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsizdir.

SONUÇ : Yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu sebeplerle yerinde olduğundan kabulüyle hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istenmesi halinde temyiz edene iadesine, 28.04.2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.


kazanci.com