T.C.
YARGITAY
10. HUKUK DAİRESİ
E. 2020/6998
K. 2020/6526
T. 16.11.2020
İŞ KAZASINDAN KAYNAKLANAN MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT İSTEMİ ( Akrep Sokması Neticesinde Vefat Eden Sigortalı ile İlgili Olarak Mahkemece Kazanın Meydana Geldiği Coğrafi Bölgede Akrep Türlerinin Yaygın Olarak Görülüp Görülmediği Araştırılarak Yaygın Görüldükleri Anlaşıldığı Takdirde İşveren Tarafından İşçilere Akrep Sokmalarına Karşı Eğitim Verilip Verilmediği Bu Konuda Gerekli İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemlerinin Alınıp Almadığı Konularının Değerlendirilmesi Gerektiği )
İŞVERENİN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HÜKÜMLERİNE UYMAMASI ( İşin Görüldüğü Yerin Özelliklerine Göre İşçilere İş Güvenliği Eğitimi Verilip Verilmediğinin Araştırılması Gerektiği - 6331 Sayılı Yasaya Uygun Olarak Olayın Gerçekleştiği İş Kolunda İş Güvenliği Bakımından Uzman Kişilerden Oluşan Bilirkişi Heyetinden Belirtilen Çerçevede Kusur Raporu Alınarak Varılacak Sonuca Göre Karar Verilmesi Gerektiği Gözetilmeden Davanın Reddine Karar Verilmesinin İsabetsiz Olduğu )
AKREP SOKMASI SONUCU VEFAT EDEN İŞÇİYE EĞİTİM VERİLİP VERİLMEDİĞİNİN ARAŞTIRILMASI ( Kusur Raporlarının 5510 S.K. Md. 21 ve İş Kazası Tarihinde Yürürlükte Bulunan 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununa Uygun Olarak Düzenlenmesi Gerektiği - İşverenin İşyerinde İş Sağlığı ve Güvenliğinin Sağlanması İçin Gerekli Her Türlü Önlemi Almak Araç ve Gereçleri Noksansız Bulundurmak İşçinin de İş Sağlığı ve Güvenliği Konusunda Alınan Her Türlü Önleme Uymakla Yükümlü Olduğu )
İŞÇİYİ GÖZETİM ÖDEVİ ( İşverenlerin İşyerinde Alınan İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemlerine Uyulup Uyulmadığını Denetlemek İşçileri Karşı Karşıya Bulundukları Mesleki Riskler Alınması Gerekli Tedbirler Yasal Hak ve Sorumlulukları Konusunda Bilgilendirmek ve Gerekli İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimini Vermek Zorunda Olduğu - Salt Mevzuatta Öngörülen Önlemlerle Yetinilmeyip Bilimsel ve Teknolojik Gelişimin Ulaştığı Aşama Uyarınca Alınması Gereken Önlemlerin de İşveren Tarafından Alınmasının Zorunlu Kılındığı )
5510/m.21
6331/m.5,19
ÖZET : Dava, iş kazası nedeniyle vefat eden sigortalının yakınlarının maddi ve manevi zararlarının giderilmesi istemine ilişkindir.
Akrep sokması neticesinde vefat eden sigortalı ile ilgili olarak; mahkemece kazanın meydana geldiği coğrafi bölgede akrep türlerinin yaygın olarak görülüp görülmediği ilgili Kurum ve üniversitelerden araştırılarak, yaygın görüldükleri anlaşıldığı takdirde işveren tarafından işçilere akrep sokmalarına karşı eğitim verilip verilmediği, bu konuda gerekli iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınıp almadığı konularını değerlendirecek şekilde, 6331 sayılı Yasaya uygun olarak, olayın gerçekleştiği iş kolunda iş güvenliği bakımından uzman kişilerden oluşan bilirkişi heyetinden bu çerçevede bir kusur raporu alınarak varılacak sonuca göre karar verilmesi gerektiği gözetilmeden davanın reddine karar verilmesi isabetsiz olmuştur.
Dava dilekçesinde davalı olarak gösterilen şirketin ticaret ünvanın dava devam ederken değiştiği gözden kaçırılarak karar başlığında eski ticaret ünvanının yazılmış olması doğru değildir.
DAVA : Dava, iş kazasından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat istemlerine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın reddine dair verilen karara karşı davacılar vekillerince istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi ... Hukuk Dairesince taraf vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine, karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi .... Hukuk Dairesince verilen kararın, davacılar vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi:
KARAR : I-İSTEM
Davacılar vekili dava dilekçesinde; mütevefa sigortalının ... bölgesinde yapımı devam eden elektrik hattında direk dikme işinde davalı ... Proje Yen. En. İnş. San. ve Tic. A.Ş. sigortalısı olarak çalışmakta iken elini akrep sokması neticesinde kaldırıldığı hastanede vefat ettiğinden bahisle davacı anne lehine 1.000,00 TL maddi, 70.000,00 TL manevi, davacı kardeşler lehine 100,00’er TL maddi, 10.000,00’er TL manevi tazminat ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II-CEVAP
Davalılar vekilleri; davanın reddine karar verilmesini istemişlerdir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesi kararına karşı davacılar tarafından istinaf Kanun yoluna başvurulması üzerine ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle mütevvefanın işyerinde sadece 5 gün çalıştığını, bu kadar kısa bir sürede ne zaman eğitim verildiği,verildiyse bu eğitim ne derecede kapsamlı ve yeterli olduğu ya da bu eğitimin sadece evrak üzerinde mi gerçekleştiği belli olmamakla beraber çok açık olamayan bir durum söz konusu olduğunu, eldivenin koruyucu bir eldiven mi yoksa normal bir eldiven mi olduğunun belli olmadığını, buna rağmen bilirkişi raporunda yeterli malzemelerin verilmiş olduğunun tespit edildiğini, eldivenlerin koruyucu olması durumunda sonucun değişip değişmeyeceğinin irdelenmediğini, kazanın işverenin gerekli önlemleri almamasından dolayı gerçekleştiğini, Yargıtay'ın emsal sayılacak kararları ve dava aşamasında belirttikleri hususlardan anlaşılacağı üzere yerel mahkemenin ve bölge mahkemesinin vermiş oldukları kararların haksız ve hukuka aykırı olduğunu ileri sürmüştür.
V- İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Dava, iş kazası nedeniyle vefat eden sigortalının yakınlarının maddi ve manevi zararlarının giderilmesi istemine ilişkindir.
Dosya kapsamındaki kayıt ve belgelerden, müteveffa sigortalının bulunduğu gurubun, önden direk diken diğer işçi grubunun diktiği direklerin dibine harç dökme işini yaptığı, sigortalı direğin yerinden oynamaması için yerden taş almak için uzandığında elinin akrep tarafından sokulduğu, sonrasında hastaneye kaldırıldığı ve yaklaşık bir hafta sonra vefat ettiği, hükme esas alınan bilirkişi kusur raporunda olayın iş kazası olmakla birlikte bu iş kazasının beklenmeyen, kesitirilmesi ya da öngörülmesi mümkün olmayan kötü bir tesadüf sonucu gerçekleştiği, yaşanılan olayın akrebin içgüdüsel olarak kendini savunmak maksadıyla işin doğasından kaynaklandığı, bu nedenlerle davacılar muırisine veya davalı işverenlere herhangi bir kusurun atfedilmesinin mümkün olmadığı yönünde görüş bildirildiği anlaşılmaktadır.
Kusur raporlarının, 5510 sayılı Kanun'un 21. maddesi, iş kazası tarihinde yürürlükte bulunan 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununa uygun olarak düzenlenmesi gerekir. Anılan Kanunlarda; İşverenler işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak, işçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdürler. İşverenler, işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlemek, işçileri karşı karşıya bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler, Yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek ve gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini vermek zorundadırlar, denilmekte, böylece, işçiyi gözetim ödevi ve insan yaşamının üstün değer olarak korunması gereğinden hareketle; salt mevzuatta öngörülen önlemlerle yetinilmeyip, bilimsel ve teknolojik gelişimin ulaştığı aşama uyarınca alınması gereken önlemlerin de işveren tarafından alınmasını zorunlu kılmaktadır;
6331 sayılı Kanunun "Risklerden korunma ilkeleri" başlıklı 5. maddesinde, İşverenin yükümlülüklerinin yerine getirilmesinde; "a)Risklerden kaçınmak. b)Kaçınılması mümkün olmayan riskleri analiz etmek. c)Risklerle kaynağında mücadele etmek. ç) İşin kişilere uygun hale getirilmesi için işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı, çalışma şekli ve üretim metotlarının seçiminde özen göstermek, özellikle tekdüze çalışma ve üretim temposunun sağlık ve güvenliğe olumsuz etkilerini önlemek, önlenemiyor ise en aza indirmek. d)Teknik gelişmelere uyum sağlamak. e)Tehlikeli olanı, tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek. f)Teknoloji, iş organizasyonu, çalışma şartları, sosyal ilişkiler ve çalışma ortamı ile ilgili faktörlerin etkilerini kapsayan tutarlı ve genel bir önleme politikası geliştirmek. g)Toplu korunma tedbirlerine, kişisel korunma tedbirlerine göre öncelik vermek. ğ)Çalışanlara uygun talimatlar vermek." ilkelerinin göz önünde bulundurulması gerektiği belirtilirken,
Anılan Kanunun "Çalışanların yükümlülükleri" başlıklı 19. maddesinde, "Çalışanların, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve işverenin bu konudaki talimatları doğrultusunda, kendilerinin ve hareketlerinden veya yaptıkları işten etkilenen diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemekle yükümlü oldukları ve çalışanların işveren tarafından verilen eğitim ve talimatlar doğrultusunda; a)İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tehlikeli madde, taşıma ekipmanı ve diğer üretim araçlarını kurallara uygun şekilde kullanmak, bunların güvenlik donanımlarını doğru olarak kullanmak, keyfi olarak çıkarmamak ve değiştirmemek. b)Kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımı doğru kullanmak ve korumak. c)İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tesis ve binalarda sağlık ve güvenlik yönünden ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaştıklarında ve koruma tedbirlerinde bir eksiklik gördüklerinde, işverene veya çalışan temsilcisine derhal haber vermek. ç)Teftişe yetkili makam tarafından işyerinde tespit edilen noksanlık ve mevzuata aykırılıkların giderilmesi konusunda, işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak. d)Kendi görev alanında, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak" yükümlülüğü bulunduğu belirtilmiştir.
Bütün bu açıklamalar ışığında somut olaya bakıldığında mahkemece kazanın meydana geldiği coğrafi bölgede akrep türlerinin yaygın olarak görülüp görülmediği ilgili Kurum ve üniversitelerden araştırılarak, yaygın görüldükleri anlaşıldığı takdirde işveren tarafından işçilere akrep sokmalarına karşı eğitim verilip verilmediği, bu konuda gerekli iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınıp almadığı konularını değerlendirecek şekilde, 6331 sayılı Yasaya uygun olarak, olayın gerçekleştiği iş kolunda iş güvenliği bakımından uzman kişilerden oluşan bilirkişi heyetinden bu çerçevede bir kusur raporu alınarak varılacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde davanın reddine karar verilmesi isabetsiz olmuştur.
Kabule göre de, dava dilekçesinde davalı olarak gösterilen ... Pet .Ür. İnş. Elkt. Nak. Taah. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti.‘nin ticaret ünvanın dava devam ederken değişerek ... Proje Yen. En. İnş. San. ve Tic. A.Ş. olduğu gözden kaçırılarak karar başlığında eski ticaret ünvanının yazılmış olması doğru değildir.
Mahkemece, açıklanan maddi ve hukuki ilkeler gözetilerek, bir karar verilmesi gerekirken, eksik araştırma ve inceleme ile yazılı şekilde karar verilmiş olması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davacılar vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi‘nin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : ... Bölge Adliye Mahkemesi ...Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen İlk Derece Mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacılara iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 16.11.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.
kazanci.com.tr
