OVERBOOK İŞLEMİ SEBEBİYLE UÇAĞA ALINMAMA - MANEVİ TAZMİNAT

* UÇAĞA ALINMAYARAK BAŞKA SEFERLE UÇUŞUN SAĞLANMASI (VIP'den Bir Milletvekili Kızının Uçağa Bineceği ve Bu Sebeple Biletinin İptal Edildiği/"Overbook" Olarak Tabir Edilen İşlem Nedeniyle Taşıma Sözleşmesinden Kaynaklı Manevi Tazminat İstemi - Davacının Yakın Bir İlden Başka Seferle Uçuşunun Sağlandığı/Mahkemece Manevi Tazminat Yerine Davalının Kınanmasına ve Kararın İlanına Karar Verilmesinin Nispetsiz Bulunduğu)

* TAŞIMA SÖZLEŞMESİNDEN KAYNAKLI MANEVİ TAZMİNAT İSTEMİ ("Overbook" Olarak Tabir Edilen İşlem Sebebiyle Davacının Uçağa Alınmadığı Yakın Bir İlden Başka Seferle Uçuşu Sağlandığı - Mahkemece Somut Olayın Niteliği ve Davalı Eylemiyle Orantılı Olarak Karar Verileceği/Davalının Kınanması ve Kararın İlanının Nispetsiz Bulunduğu Doğru Görülmediği)

* OVERBOOK İŞLEMİ SEBEBİYLE UÇAĞA ALINMAMA (Taşıma Sözleşmesinden Kaynaklı Manevi Tazminat İstemi - Davacının Yakın Bir İlden Başka Seferle Uçuşu Sağlandığı/Mahkemece Davalının Kınanmasına ve Kararın İlanına Karar Verilmesi Davalının Eylemi Karşısında Nispetsiz Bulunduğu/Manevi Tazminata Hükmedileceği)

* MANEVİ TAZMİNAT İSTEMİ (Taşıma Sözleşmesinden Kaynaklı - "Overbook" Olarak Tabir Edilen İşlem Sebebiyle Davacı Uçağa Alınmadığı Başka Seferle Uçuşu Sağlandığı/Mahkemece Somut Olayın Niteliği ve Davalı Eylemiyle Orantılı Olarak Tazminata Karar Verileceği - Davalının Kınanması ve Kararın İlanının Bozma Nedeni Olduğu)

2920/m.106

6098/m.58/2

818/m.49

Havayolu İle Seyahat Edenlerin Haklarına Dair Yönetmelik/m.8, 9, 10

ÖZET : Dava, taşımadan kaynaklı manevi tazminat istemine ilişkindir. Somut olayda, davacı tarafça uçak bileti alınmış ancak, uçuş gün ve saatinde "overbook" olarak tabir edilen işlem sebebiyle davacı uçağa alınmamış, (VIP'den bir milletvekili kızının uçağa bineceği ve bu sebeple bileti iptal edilerek) davalı tarafça başka seferden bilet verilerek uçuşu sağlanmıştır. Mahkemece, manevi tazminat yerine davacıların kişilik haklarını zedeleyen olay sebebiyle davalının kınanmasına ve kararın ilanına karar verilmiş ise de, verilen kınama ve ilan kararı olayın oluş şekli, kusur durumu, meydana gelen zarar, tarafların konumu da dikkate alındığında davalının eylemi karşısında nispetsiz bulunmuştur. Bu itibarla, açıklanan hususlar nazara alınarak somut olayın niteliği ve davalı eylemiyle orantılı bir karar vermek gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi doğru olmamış, bozmayı gerektirmiştir.

DAVA : Taraflar arasında görülen davada Kahramanmaraş 3. Asliye Hukuk Mahkemesi'nce verilen 12.6.2014 tarih ve 2013/83-2014/312 Sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği düşünüldü:

KARAR : Davacılar vekili, müvekkili F.'ın 2.9.2012 tarihinde İstanbul'a gideceği için uçak bileti alındığını, uçuş tarihinde yaklaşık 1 saat öncesinde hava alanına gittiklerini ve check-in işlemlerini yaptırmak üzere sıraya girdiklerini, sıra kendilerine geldiğinde davalı Ç... A.Ş'nin check-in görevlisi diğer davalı D.'la davalı THY'nin bilet satış görevlisi olan davalı Ö. B.'ın uçakta yer kalmadığını ve müvekkili A. F. K.'i uçağa alamayacaklarını söylediklerini, müvekkillerinin biletlerini günler öncesinden aldıklarını ve uçağa mutlaka binmeleri gerektiğini söylemelerine rağmen yan tarafa alınarak arkalarındaki yolcuların check-in işlemlerini yapmaya devam ettiklerini, neden böyle bir muameleye maruz kaldıklarını öğrenmeye çalışırken de VIP'den bir milletvekili kızının uçağa bineceği ve bu sebeple müvekkili A. F. K.'in biletinin iptal edildiğini öğrendiklerini, bu durumun üzüntülerini daha da artırdığını oysa, özel durumundan dolayı uçuş yapacak olan kişilerin uçuş için geçerli bir mazeretlerinin olması, bu mazeretlerinin en az bir gün öncesinden bildirilmesi ve bu durumda dahi bilet iptali için uçuşu iptal edilecek yolcunun rızasının alınması gerektiğini, THY yetkilisi tarafından uçak kalktıktan sonra müvekkillerine Adana'dan uçmaları için bilet teklif edildiğini, müvekkillerinin önce bu teklifi kabul etmediklerini ancak, müvekkili A. F. K.in İstanbul'a gitmesi gerektiği için kabul etmek zorunda kaldıklarını, müvekkili N. K.in özel aracıyla Adana'ya tek başına gidip geldiğini, eve geç saatte döndüğünü, eczacı olan müvekkilinin mesai saatleri içerisinde iş yerinde bulunamadığını, kendi aracıyla gittiği halde benzin parasını bile talep etmediğini, davalıların eylemleri sebebiyle kızdığını, üzüldüğünü ve yıprandığını, müvekkillerinin yaşadıklarını çevresindekilere de anlatmaları sebebiyle zaman zaman konuşulduğunu, müvekkili A. F. K.'in Facebook'ta paylaşımı sonucu alay konusu olduğunu yani, belirli bir süre geçmesine rağmen halen unutulmadığını, müvekkillerinin manevi zarara uğradıklarını ileri sürerek, 1,00 TL manevi tazminatın davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Davalı THY vekili, iş bölümü ve yetki itirazında bulunmuş, olayın tamamen "overbook" denilen sektör uygulamasından kaynaklanmakta olup, davacıların şahsına yönelik olmadığını, manevi tazminat talep şartlarının oluşmadığını, olayda müvekkilinin herhangi bir kusurunun bulunmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.

Davalı Ç... Hava Servisi A.Ş. vekili, davanın reddini istemiştir.

Davalılar D. S. Ö. B., ayrı ayrı davanın reddini istemişlerdir.

Mahkemece iddia, savunma, toplanılan deliller, benimsenen bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre, davacı N. K.in oğlu olan diğer davacıyla birlikte hava alanına gittikleri, zamanında check-in işlemlerini yaptırdıkları, davacı A. F. K.'in önceden biletini aldığı uçakla İstanbul'a gitmesi gerekirken, herhangi bir açıklama yapılmadan, gerekçesiz olarak, uçağın dolduğundan bahisle sefere alınmadığı ve davacıya Adana-İstanbul seferinden bilet verildiği, davacı N. K.in oğlu A. F. K.'e kendi imkanlarıyla Adana hava alanına götürüp uçağa bindirdiği ve geç saatte geri döndüğü, TSHK'nın 106. ve Hava Yoluyla Seyahat Edenlerin Haklarına Dair Yönetmelik'in 8, 9 ve 10. maddelerinde belirtilen yükümlülüklerin davalı THY tarafından yerine getirilmediği, davacıların olaydan duydukları üzüntü ve acıdan dolayı manevi tazminat talep ettikleri, davalı THY olayın "overbook" denilen işlemden kaynaklandığını savunmuş ise de, bu eylemin haksız fiile konu olduğunun sabit olduğu, kişilik hakları hukuka aykırı olarak saldırıya uğrayan kişinin manevi tazminata hükmedilmesini isteyebileceği, davalı THY'nin hukuka aykırı eyleminin davacılarda acı, elem ve ızdıraba yol açtığı, manevi tazminatın bozulan manevi dengenin yerine gelmesi için kanunun öngördüğü bir telafi şekli olduğu gerekçesiyle, davalı THY yönünden açılan davanın değişik kabulüyle 6098 Sayılı T.B.K.nın 58/2 maddesi gereğince davacıların kişilik haklarının zedelenmesine dair saldırının kınanmasına ve kararın ulusal gazetede ilanına, diğer davalılara izafe edilebilecek herhangi bir kusur bulunamadığından bu davalılar yönünden açılan davanın ise, reddine karar verilmiştir.

Kararı, davalı THY vekili temyiz etmiştir.

1-) Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davalı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.

2-) Dava, taşımadan kaynaklı manevi tazminat istemine dair olup, mahkemece yukarıdaki özetten de anlaşılacağı üzere, davanın davalılar Ç... Hava Servisi A.Ş., D. S. ve Ö. B. yönünden işbu davalılara izafe edilebilecek bir kusur bulunmaması sebebiyle reddine, davalı THY yönünden ise, her ne kadar davalı tarafça olayın tüm dünyada kabul gören "overbook" denilen işlemden kaynaklandığı savunulmuş ise de, eylemin haksız fiile konu olduğu sabit olup, davalının hukuka aykırı eyleminin davacılarda acı, elem ve ızdıraba yol açtığı gerekçesiyle 818 Sayılı B.K.nın 49. ve 6098 Sayılı T.B.K.nın 58/2 madde ve fıkrası uyarınca kabulüyle davacıların kişilik haklarına yapılan saldırının kınanmasına ve kararın ilanına karar verilmiştir.

Genel kabul gören görüşe göre manevi tazminat; ne bir ceza ne de gerçek anlamda bir tazminattır. Zarara uğrayan kişinin çektiği acıyı, duyduğu elem ve üzüntüyü bir nebze olsa da dindiren, zarara uğratan olay sebebiyle oluşan ruhsal tahribatı onarmaya yarayan bir araçtır.

818 Sayılı B.K. ve 6098 Sayılı T.B.K. hükümleri uyarınca, hakimin özel durumları göz önünde tutarak hükmedeceği manevi tazminat adalete uygun olmalıdır. Hükmedilecek tazminat zarara uğrayanda manevi huzuru gerçekleştirecek ve tazminata benzer bir fonksiyonu da olan özgün bir nitelik taşır. Manevi tazminat bir ceza olmadığı gibi, mamelek hukukuna dair zararın karşılanmasını da amaç edinmemiştir. Zarar görenin zenginleşmemesi, zarar sorumlusunun da fakirleşmemesi gerekmektedir. O halde, bu tazminatın sınırı onun amacına göre belirlenmelidir. Takdir edilecek miktar, mevcut halde elde edilmek istenen tatmin duygusunun etkisine ulaşmak için gerekli olan kadar olmalıdır. 22.6.1976 tarihli ve 7/7 Sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı'nın gerekçesinde de takdir edilecek manevi tazminatın tutarını etkileyecek özel hal ve şartlar açıkça gösterilmiştir. Bunlar her olaya göre değişebileceğinden, hakim bu konuda takdir hakkını kullanırken ona etkili olan nedenleri de karar yerinde objektif ölçülere göre isabetli bir biçimde göstermelidir.

818 Sayılı B.K.nın 49., 6098 Sayılı T.B.K.nın 58. maddesi uyarınca da, Hakim manevi tazminatın ödenmesi yerine, diğer bir giderim biçimi kararlaştırabilir veya bu tazminata ekleyebilir; özellikle saldırıyı kınayan bir karar verebilir ve bu kararın yayımlanmasına hükmedebilir.

Somut olayda, 2.9.2012 tarihli Kahramanmaraş-İstanbul seferi için davacı tarafça bilet alınmış ancak, uçuş gün ve saatinde "overbook" olarak tabir edilen işlem sebebiyle davacı A. F. K. uçağa alınmamış, davalı tarafça Adana-İstanbul seferinden bilet verilerek uçuşu sağlanmıştır. Mahkemece, 818 Sayılı B.K.nın 49. ve T.B.K.nın 58. maddesinde karşılığını bulan yasal düzenleme uyarınca takdir hakkı kullanılarak manevi tazminat yerine davacıların kişilik haklarını zedeleyen olay sebebiyle davalının kınanmasına ve kararın ilanına karar verilmiş ise de, verilen kınama ve ilan kararı olayın oluş şekli, kusur durumu, meydana gelen zarar, tarafların konumu da dikkate alındığında davalının eylemi karşısında nispetsiz bulunmuştur. Bu itibarla, açıklanan hususlar nazara alınarak somut olayın niteliği ve davalı eylemiyle orantılı bir karar vermek gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi doğru olmamış, bozmayı gerektirmiştir.

SONUÇ : Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, mümeyyiz davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, mümeyyiz davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulüyle kararın mümeyyiz davalı yararına BOZULMASINA, ödenen temyiz peşin harcın istemi halinde temyiz THY'e iadesine, 08.04.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.


kazanci.com.tr