Bilindiği gibi, kurumlar vergisinden istisna kazançların kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde gösterilerek  kurum kazancından   tenzili  hakkında Maliye Bakanlığı  YMM tasdik raporu ibrazı şartı getirmiştir.[1]  Ancak, uygulamada  söz konusu  istisna kazançların kurum matrahından  düşülmesi ile ilgili YMM tasdik raporları  istenilmektedir. 3568 sayılı kanunun 37 nolu genel tebliğ  hükümlerine göre düzenlenecek YMM raporlarının nisan ayı  içerisinde kurum beyannamesinde 25  nisan tarihine kadar vergi dairesine verilmesi gerekecektir.[2]

Bazı mükellefler kurumlar vergisi kanunun 5. maddesinde yer alan istisnalarla ilgili  YMM tasdik raporlarını  süresinde vergi dairesine vermeyi ihmal  etmiş olabilirler.   5520 sayılı kanunun 5. maddesi  hükmüne göre kurumlar vergisinden istisna  kazançlar madde hükmünde bir bir sıralanmıştır. Söz konusu  istisna hükümlerinden faydalanmak için YMM tasdik raporu şartı aranmaktadır.[3]

Diğer yandan, 213 sayılı VUK’nun mükerrer 227. maddesine göre ise, yararlanılması  YMM’lerce düzenlenmiş  tasdik  raporlarına bağlanmış konularda tasdik raporu ibraz etmeyen  mükellefler tasdike konu  haktan yararlanamazlar. Konuya ilişkin olarak yayımlanan 37 seri nolu  SMMYMGT’ye göre,  kurumlar evergisi mükelleflerinin kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde yararlandığı istisna tutarı toplamı –diğer yararlanılan istisnalarla birlikte- (2018 yılı için) 292.00,00 TL’yi aşıyorsa, istisna uygulamasının  YMM’lere tasdik ettirilmesi  zorunludur.  Vergi idaresi istisna kapsamındaki işlemlerin YMM’lere  tasdik ettirilmemesi  halinde istisnadan yararlanılmasını  kabul  etmemektedir. Buna karşılık Danıştay’a göre, öncelikle istisnadan yararlanan mükelleflerin istisna t uygulamasını  YMM’lere tasdik ettirilmesi gerektiği vergi  dairesi tarafından  mükellefe yazılı olarak  bildirilecek, bu  bildirime rağmen tasdik raporu ibraz etmeyen mükelleflerin istisnadan yararlanamayacağı kabul edilecektir. Diğer bir ifade ile, Danıştay’a göre, istisna uygulamasının  tasdik  ettirilmesi mükelleften önce yazılı olarak istenecek vergi dairesinin bu  talebine rağmen  rapor ibraz edilmemesi halinde istisna reddedilebilecektir.[4]

Kurum beyannamesi üzerinde yapılan indirimlerin istisna kazançlarla ilgili  olması halinde bunların  usulüne uygun olup olmadığı, istisna rakamının  doğru olarak saptanması, gibi konularda YMM raporu gerekmektedir.  Bu raporun süresi içerisinde ibraz edilmemesi halinde vergi dairesi tarafından  yazı ile  raporun  ibrazı  istenilecektir.  Vergi dairesi  tarafından tebliğ edilen yazı da belirtilen 15 günlük süre içerisinde verilmeyen raporlar üzerine, vergi dairesi beyannamede  matrahtan düşülen tutar üzerinden cezalı tarhiyat yapabilir.   Söz konusu cezalı tarhiyat üzerine kurumlar vergisi  ve bir kat  VZC tarhiyatı için  uzlaşma  talep  edilebilir.[5]

Geçmiş yıllarda söz konusu  raporların  verilmemesi üzerine yapılan cezalı tarhiyatlar için  yargıya giden mükellefler bu  davalarını kazanmış olduklarını  görüyoruz.[6]

Ancak, kurumlar vergisi  kanununda 21  haziran  2006 tarihinden sonra yapılan köklü değişikliklerden sonra  5520 sayılı  kurumlar vergisi kanunun 5. maddesinde yerini almıştır.   Buna göre, eski yasa hükümlerine göre istisna kazançlarla ilgili YMM tasdik raporları  genel tebliğ hükümlerine   göre verildiği için bu  konudaki mağduriyetler nispeten azaltılmıştır.[7] İstisna kazançların  tümünün  kurum beyannamesinden  düşülmesi ile ilgili  olarak rakamsal  limit  292.000,00 TL’dir. 292.000,00 TL’ye kadar olan indirimler için herhangi bir tasdik veya rapor zorunluluğu bulunmamaktadır.

Öte yandan, yatırım indirimi istisnası ile ilgili olarak ise 2018 yılı için kullanılan tutarın 666.000 TL’yi geçmesi halinde yine söz konusu YMM raporu düzenlettirmesi ve bu raporun vergi dairesine verilmesi zorunludur. Ayrıca, sadece AR-GE merkezleri, tasarım Merkezleri ve Rekabet Merkezleri ve Rekabet Öncesi İş Birliği Projesi sahipleri AR-GE indiriminden faydalanmak içi YMM tasdik raporu verecek; teknoloji merkezi işletmeleri, teknogirişim sermaye desteklerinden faydalananlar ve AR-GE ve yeni projesi sahipleri ise AR-GE indirimi için YMM raporu düzenlettireceklerdir. AR-GE merkezleri, tasarım merkezleri ve rekabet öncesi işbirliği projeleri sahipleri için, AR-GE indiriminin doğru uygulandığı ve hesaplanmasına ilişkin YMM raporu, AR-GE indirimine tabi harcamaların yapıldığı yılı takip eden Haziran ayı sonuna kadar bağlı olunan vergi dairesine verilecektir. KV beyannamesi ile ilgili olarak T. Tasdik sözleşmesi kapsamında rapor yazdıran mükelleflerin, AR-GE indirimine ilişkin vesikaları T.Tasdik raporu ekinde yer verilmesi halinde, AR-GE indirimine ilişkin olarak tasdik raporu düzenlettirmelerine lüzum olmadığı da bilinmektedir.(1 seri nolu KVK GT ve ayrıca Bkz: İzmir Vergi Dairesi başkanlığı Mük. Hiz. Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü 16.11.2011 gün ve 621 sayılı yazıları ve ayrıca 02.01.1990 günlü R.G.’de yayınlanan YMM tasdik belgeleri hakkında yönetmelik) Öte yandan, Kurum beyannamesinde zarar olması durumunda ve ortaya matrahın çıkmaması halinde sonraki dönemlerde AR-GE indiriminden faydalanmak için yine YMM tasdik raporu gerektiği bilinmektedir. [8]

----------------------------------

[1] 3568 sayılı  Kanun Genel Tebliğ 37.

[2] 37 Seri Nolu  Genel Tebliğ hükümlerine göre kurumlar vergisi mükelleflerinin kurum beyannamesi  üzerinde düşerek faydalandığı istisna tutarı  toplamı varsa diğer istisnalarla beraber (2018 yılı için)292.000,00 TL aşıyor ise, istisna uygulamasının YMM’lere tasdik ettirilmesi zorunludur.  Vergi idaresi düşülen tutarı 292.000,00 TL’yi geçmemesi halinde rapor istememektedir.  YMM raporlarının  25 nisana kadar yetiştirilmemesi  halinde  dilekçe verilerek  işbu  raporların 30 Hazirana kadar ilgili  vergi dairesine verilmesi mümkün bulunmaktadır.

[3] Bkz. ÜREL Gürol, Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu Uygulaması, Maliye ve Hukuk Yayınları, Ankara, Mart 2009, s.137.

[4] Vergi Dünyasında 500 Soru – 500 Cevap, Maliye Hesap  Uzmanları Derneği Yayını, İstanbul, Mart 2011, s.311. ve bkz. GÜNEŞ Şibli, Temel Vergi Rehberi ve Revizyon, Suryay Yayınları, İstanbul, 2011, s.280.

[5] Ayrıntılı açıklamalar için bkz. KARTAL Zihni, Vergi Revizyonu, HSY Yayınları, İstanbul, s.593

[6] Danıştay. 3. Dairesi tarafından verilen  5.4.2000 gün ve E:1998/3773 – K:2000/1232 sayılı kararda, 96 yılı için kurum beyannamesi ekinde yatırım indirimi  tasdik raporunu  vermeyen mükellefe  yapılan  cezalı tarhiyat ortadan  kaldırılmıştır. “187 Seri Nolu  GVK GT’de vergi dairelerince, yıllık beyannamelerin kabulü sırasında yatırım indirimi uygulayan mükelleflerden sözü edilen tasdik işlemini kapsayan  raporları  istenilecektir.” hükmü  karşısında, Vergi Daireleri İşlem Yönergesi’nin 44. maddesi uyarınca davacıya süre verilmek suretiyle yeminli mali müşavir tasdik raporu noksanlığının  tamamlattırılması  yoluna gidilmesi  gerekir.”  Şeklinde kararları bulunmaktadır.

[7] 2006 yılından önceki eski uygulamalarda  3568 sayılı yasaya göre çıkartılan genel  tebliğlere göre YMM tasdik raporları istenilmekte iken, 5520 sayılı kanunun 5. maddesindeki hükme dayanılarak tasdik raporları artık kanun hükmüne göre istenilmektedir.  Durum böyle olunca, YMM tasdik raporlarını süresi içerisinde verilmesi zorunlu hale gelmiştir.  Normal süre 25 nisan olup, bu  süre zarfında veremeyenler vergi dairesine dilekçe vererek  bu  süreyi 30  hazirana kadar uzatabilmeleri  mümkün bulunmaktadır. Yeni uygulamaya göre kurum beyannamesi üzerinden yatırım indirimi düşen bir şirket tasdik raporunu   vergi dairesine ibraz etmediği için cezalı  tarhiyata maruz kalmıştır.  Konuyu yargıya taşıyan mükellef için  verilen kararda Danıştay 4. Dairesi 15.5.2000 gün ve E:1999/5623-K:2000/2052 sayılı kararında, mükellefin  açmış olduğu dava mükellefin aleyhine sonuçlanmıştır. Söz konusu  kararda; “yatırım indiriminden yararlanılabilmesi için, yatırım indirimi uygulamalarının YMM’lerce tasdiki gerektiği” hakkında karar verilmiştir.

[8] Bkz: BOZKURT Ümit, TOKSOY E. Serdar, “ KV Mükelleflerinin Ar-Ge İndiriminden Yararlanmaları için YMM Tam tasdik Raporu Gerekip Gerekmediği Durumu, Lebib Yalkın Mevzuat Dergisi, Nisan 2019, S:76 ila 81