GİRİŞ

Ülkemizde ve dünyada tartışma konusu olan ‘’Cinsel İstismara Uğrayan Çocuk’’ birçok kültürde her yaştan çocuğun yaşadığı toplumsal bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Ülkeden ülkeye farklı yöntemler kullanılsa da toplumda karmaşık bir boyut kazanmıştır. Bu karmaşıklık din, ekonomi, kültür ve sosyal sınıftan kaynaklanmamaktadır fakat bunlardan etkilenmektedir. Ülkemizde Son yıllara bakıldığında artan çocuk istismarı ve işçiliği artmasıyla çocukların bedensel, cinsel, zihinsel ve psiko-sosyal yönden çalışmalar yapılmaktadır. Her ne kadar toplumun bilinçlenmesi adına çalışmalar yapılsa da bunlar pek faydalı olmamaktadır. Bu yüzden bu çalışmamızda toplumu meşgul eden sorunlara açıklık getirmek gerekmektedir.

Faydalı olması temennisiyle…

Çocuk kavramı

Çocuğun tanımı toplumdan topluma belirli yaş aralıklarıyla değişme özelliği göstermektedir. Çocuk tanımı kesin olarak yapılmamakla birlikte toplumlarda belli ölçütler öne sürülmektedir. Bu ölçütler işlediği suça, yaşına, ergenliğine vb. dayandırılmıştır. Türk Dil Kurumu`na göre ise çocuk ’’Bebek ile erginlik arasındaki gelişme’’ olarak tanımlanmaktadır.1 Ayrıca çocuk tanımı Türk hukuk sisteminde de farklı tanımları ile karşımıza çıkarmaktadır. Medeni Kanunda [2]küçük’’, iş hukukunda ise ‘’çalışan çocuk ‘’gibi tanımlar mevcuttur. [3]5237 Türk Ceza Kanununda ise çocuk tanımına net bir cevap vermiştir. Türk Ceza Kanunu m. 6/1-b ‘’ Henüz on sekiz yaşını doldurmamış kişi’’ olarak tanımlamıştır. [4] Buna benzer Birleşmiş Milletler çocuk haklarına dair sözleşmede ‘’Eğer on sekiz yaşından küçükseniz, çocuksunuz ve haklarınız var’’olarak tanımlamıştır[5]. Çocukların Cinsel Suiistimal ve Cinsel İstismara Karşı Korunmasına İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi’nin bölüm 1 madde 3 tanımlar kısmında ise “çocuk” 18 yaşından küçük herhangi bir birey’’anlamını taşımaktadır.[6] 5396 sayılı Çocuk Koruma Kanunda birinci bölüm tanımlar kısmının 3.maddenin 1.fıkranın (a) bendin de ‘’ Çocuk: Daha erken yaşta ergin olsa bile, onsekiz yaşını doldurmamış kişiyi’’ bu kapsama alınmaktadır.[7]

İstismar Nedir?

İstismar etmek[8]; bir kişinin ya da kişilerin iyi niyetini kötüye kullanarak yararlanmak, bir düşünceyi kötüye kullanarak zarar vermeyi hedeflemek, karşısındakinin kendi rızası olmadan ve iradesini dikkate almadan sömürmek gibi anlamları içerir. Cinsel istismar ise on sekiz yaşının altındaki bir çocuğun bir yetişkin tarafından cinsel amaçla yaptığı tutum ve davranışlardır. Bu tutum ve davranışlar, sadece fiziksel olarak düşünmemek gerekir. Cinsel istismar fiziksel, sözlü veya duygusal olabilir. Sözlü taciz, mesajla, çocuğa pornografik film, dergi veya fotoğraf göstermek, vb. durumlarda gösterilebilir. Burada yetişkin, kişisel istek ve hazzını tatmin etmek için çocuğa farklı yollarla yaklaşabilir. Yetişkin kişi, güç ve kuvvet kullanarak çocuğun fiil ehliyetinin yoksunluğundan yararlanmak için ikna vb. davranışlar kullanabilir.

İstismarın Türleri Nelerdir?

Çocuk istismarı, genel olarak bir yetişkin tarafından bilinçli ve zarar verici bir veya birden çok görülen davranışlardır. Çocuk istismarı fiziksel, duygusal ve cinsel olmak üzere üç başlıkta altında inceleyebiliriz.

1.Fiziksel İstismar

Burada daha çok fiziksel güç kullanılmaktadır. Çocuğa karşı onun sağlığını, gelişimini ve onurunun zedelenmesidir. Fiziksel istismar,farklı şekillerde karşımıza çıkabilir. Vurma, ısırma, tekmeleme vb. Olabilir.

2.Duygusal İstismar

Burada ise bireyin daha çok ruh sağlığının bozulmasıdır. Çocuk sonraki yaşamda büyüme,gelişme ve ruh sağlığı açısından genetik kapasiteye ulaşmasının engellemesidir. Çocuğa yönelik

gözden düşürme, tehdit etme, korkutma, çocuğa yönelik düşmanca davranışlar vb. tutumlar olabilir.

3.Cinsel İstismar[9]

Cinsel istismar, çocuğun bedenine fiziksel temasta bulunma şeklinde karşımıza çıkabilmektedir. İstismara uğrayan kişinin çocuk olması önemlidir.

Cinsel istismar suçu, kanunda [10]yaşa göre üç ayrı grupla sınıflandırılmıştır:

1) On beş yaşını tamamlamayan çocuklara yönelik cinsel davranışlar

2)On beş yaşını doldurmuş olan fakat zihinsel yetenekleri gelişmemiş olan çocuklara yönelik cinsel davranışlar

3)On beş yaşını doldurmuş, zihinsel yeteneğinde eksiklik bulunmayan çocuğa (15-18 yaş arasında olan) cebir, tehdit, hile veya iradeyi sakatlayan başka nedenle cinsel davranış gerçekleştirilmesidir.

Cinsel İstismar [11]İle Reşit Olmayanla Cinsel İlişki Suçu [12]Arasındaki Fark

Çocuk tanımından; 18 yaşından küçük herkes için kullanılır.Cinsel istismar ile reşit olmayanla cinsel ilişki suçundan en büyük benzerlik her ikisinin de 18 yaşından küçük mağdurlar olmasıdır. Reşit olmayanla cinsel ilişki 15-18 yaş aralığını alınmaktadır. Ayrıca bu yaş aralığında mağdurun, faille cinsel ilişkiye girmesi için rızası aranmaktadır. Hile, cebir ve tehdit kullanması halinde bu kapsama alınmamaktadır.

Çocuğun Cinsel İstismarı Gerçekleştiğinde Nelere Dikkat Edilmelidir?[13]

Ebeveynlerin, öğretmenlerin, adli ve tıbbi personelin panik havası yaratmayacak güvenli bir ortamda, çocuğu destekleyici, çocuğu suçlamadan, korkutmadan, gerekli yasal ve koruyucu süreci görmesi ayrıca çocuğun yaşadığı psikolojik travmaları en aza indirmek için çaba gösterilmelidir. İstismara uğrayan çocuk kendilerini yalnız, terk edilmiş ve suçlu hissettiklerinden, çocukla iletişim kurup konuşmak çocuk açısından faydalı olacaktır. Ayrıca çocuğa sorulan sorularda da dikkat edilmesi gereken önemli hususlardır. Çocuğu suçlu hissettirmeyecek, yalan söylediğine, öfke vb. davranış ve ifadelerden kaçınmalıdır.

İstismar Mağduru Çocuğun Yaşadığı Zorluklar

Yetişkin bir kişi tarafından istismara uğrayan çocuğun travması kısa ve uzun bir zaman dilimi olabilir. Çocuğa uygulanan istismar (dokunmak, öpmek,t ahrik etmek, pornografik materyaller izletmek) çocukta travmalara neden olur ve bunun sonucunda psikolojik sorunlar ortaya çıkar. Ayrıca toplumun nasıl bir tepki vereceği korkusu da yatmaktadır. Bu nedenle istismara uğrayan çocuk; çaresizlik, kızgınlık, saldırganlık, depresyonlık, cinsellikle ilgili sorunlar, stres bozukluğu vb. zorluklarla karşılaşır.

Çocuk İstismara Rıza Gösterebilir Mi?

Çocuğun rıza gösterilmesi hukuka uygunluk sebepleri sayılmamaktadır. Çünkü çocuğun rızası, mutlak suretle üzerinde tassaruf edebileceği bir hak değildir. Ayrıca kanun 15 yaşını tamamlamamış olan çocukların cinsel istismara rıza göstermesi, failin cezalandırmasını engellenmeyecektir. Yetişkin biri tarafından istismara uğrayan çocuğun sessiz kalması, bunun rıza gösterdiği anlamı taşımamaktadır. Çocuğun burada sessiz kalması daha çok gücünün yetmemesi ile ilgilidir. Kanun 18 yaşını doldurmamış kişinin tam anlamıyla cinsel özgürlüğünü kullanma yeteneğine sahip olmadığı kabul etmektedir. Sonuç olarak madde metnine baktığımızda ‘’15 yaşını tamamlamış çocuk’’deyimini kullandığı ve kanunun 6.maddesi de çocuk kavramını ‘’18 yaşını tamamlamamış kiş’’ olarak tanımladığı için dalayısıyla ister rüşte ermemiş olsun isterse çeşitli yollarla (evlenme ile kişinin cinsel ilişkiye girmesi hariç) rüşte ermş olsun 15 yaşınıbitirmiş ancak 18 yaşını tamamlamış herkesin bu suçun mağduru şeklinde yorumlanabilir.

Cinsel İstismara Uğrayan Çocuğun Adli Süreci Nasıl İşler Ve Görevli Mahkeme Neresidir?[14]

Bir yetişkin tarafından istismara uğrayan kişinin ya da uğrama ihtimaline karşı bu suç yetkili makamlara bildirilmesi gerekir. Bu bildirim, çocuğun kendisi, ailesi, bir yakını ya da istismardan kuşkulanan diğer kişilerce doğrudan yapılabileceği gibi Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının İl Müdürlüklerine (ASPİM) ya da çağrı merkezlerine yapılabilir. Ayrıca Alo 155 Polis Hattı,Polis Merkezi, 156 Jandarma Hattı ve Cumhuriyet Başsavcılığına başvurulması gerekir.

Genel bir ihbar hattı olan alo 183 aile,kadın,çocuk engelli, yaşlı, şehit yakınları ve gazilere yönelik hizmetler hakkında bilgilendirme ve yönlendirme sağlayan bir hattır. Ayrıca Türkiye Barolar Çocuk Hakları Komisyonu, İnsan Hakları Komisyonu ve Kadın Hakları Komisyonuna müracaat edebilir. Bu süreçte çocuğun veya ailesinin avukatı yoksa barodan ücretsiz avukat verilebilir.

TCK’de işlenmekte olan bir suçu yetkili makamlara bildirmeyen kişi hapis cezası ile cezalandırılır. Bu kişinin kamu görevlisi olması halinde ceza artırılır.

Cinsel istismar suçu re’sen soruştulur; lakin bu suçun sarkıntılık düzeyinde kalması durumunda şikayetin olması yerindedir. Basit cinsel taciz suçunda şikayet süresi, suçun işlendiği ve failinin öğrenildiği tarihten başlamak üzere altı aydır. Suçun sarkıntılık düzeyinde kalması durumunda görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesi, bu suçun diğer durumları (nitelikli durumlar) ise Ağır Ceza Mahkemesinde görülmektedir.

Cinsel İstismar Olayında Nelere Başvurulmalıdır?[15]

İstismar mağduru olan çocuk fark edilmesi durumunda veya kuşku duyulması hallerinde istismar suçu yetkili makamlara bildirilir. Ayrıca bu durumun fark edilmesi anında gerekli özen ve hassasiyetin gözetilmesi gerekir. Bu hassasiyeti ve duyarlılığı gösterecek kişiler; Aile, Aile Hekimi, öğretmen, rehber öğretmen, doktor, psikolog vb. kişiler bu konuya büyük önem vermesi vermelidir. Çocuk Şube Müdürlüğünde ifadesi alınan çocuğun birden fazla ifadesinin alınmasının önüne geçilmesi gerekir.Bu müdahalede kamera, psikolog veya avukat eşliğinde alınması halinde oluşacak travmalar engellenir.

Başvuru merkezleri:

Cinsel istismar oluşması veya oluşma ihtimalinin olması durumunda başvuru merkezleri şunlardır:

Alo 183: Sosyal Destek Hattı; Çocukların ihmal ve istismar,kadına yönelik şiddet ve acil durumlar için kurulan Alo 183 kadın,çocuk ve hizmet danışma hattı olarak 24 saat boyunca hizmet vermektedir.

Alo 156: Jandarma Çocuk ve Kadın Hısım Amirliği

Çocuk İzlem Merkezleri (ÇİM) (02124041500[16]): Çocuk İzlem Merkezleri:cinsel istismar şüphesi olan çocuğun beyanının alınması, muayene yapılması, rapor hazırlanması ve aile görüşmesinin yapılması için gereken tüm personel ve ekipmanın bulunduğu merkezdir.

Adli Görüşme Odaları(AGO): [17]Çocuğa hukuki yardım sağlayan ve çocuğun adli süreçte örselenmesini en aza indirmek amacıyla oluşturulan bir diğer yapı adli görüşme odalarıdır. Türkiye de Adli Görüşme Odaları (AGO) Tablo-1 de gösterilmiştir.

(Tablo-1)

Cinsel istismarın internet ortamında gelişmesi durumunda başvurulacak merkezler ise şunlardır:

*İnternet bilgi ihbar hattı

*Alo 155 Emniyet Genel Müdürlüğü İhbar Hattı

*Alo 183 Sosyal Destek Hattı

*Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumun’nun İnternet Bilgi İhbar Merkezi sitesinden Bilgi İhbar Formu doldurularak şikayette bulunmak mümkündür.[18]

Çocuk Cinsel İstismarının Yaptırımları Nelerdir?

5237 sayılı Türk Ceza Kanununda TCK’nin 103 m.’’Cinsel dokunulmazlığı’’suçlar bölümünde düzenlenmiştir. Çocuklarda cinsel istismarın gerçekleşmesinin temel hali, çocuğun vücudunatemas içeren cinsel davranış ve tutumlar gösterilmesidir. Cinsel ilişki derecesine varmayan fiiller vücut dokunulmazlığı ihlal edilmesiyle çocuğun cinsel istismarı söz konusu olur. Ayrıca halk ağzında ve uygulamada tecavüz olarak bilinen ve vücuda sair cisim sokulması gibi fiiller ise ağırlaştırıcı niteliktedir.

*Cinsel İstismarın Sarkıntılık Düzeyinde Kalması

Cinsel istismarın sarkıntılık düzeyinde kalması hallerinde daha az ceza verilmektedir. Örnek vermek gerekirse; sarılmak,okşamak,dokunmak,öpmek vb. cinsel istismar suçunun temel halinin daha az cezayı gerektiren hali olarak 3 ile 8 yıl hapis cezası, 12 yaşını doldurmayan kişiye cinsel istismar uygulandığında 5 yıldan aşağı olmayacak şekilde hapis cezası ile yaptırım altına alınmıştır. Cinsel istismarın sarkıntılık düzeyinde olması ve failin çocuk olması durumunda soruşturması ve kovuşturması şikayete bağlıdır.

*Çocukların Nitelikli Cinsel İstismarı ve Tecavüz Suçu veya Cezası (TCK m.103/2)

Çocukların cinsel istismar suçunun vücut dokunulmazlığının ihlal boyutunun daha fazla olduğu filler işlemesi durumunda daha ağır cezaya hükmedilir. Halk arasında tecavüz olarak bilinen bu suça örnek vermek gerekirse; vücuda vajinal, anal, oral vb. yoldan cisim sokulması durumunda nitelikli hal oluşturmaktadır. TCK’nın m.103/2 öngörülen ceza 16 yıldan,12 yaşını doldurmamış çocuklarda ise 18 yıldan az olmayacaktır.

*Basit cinsel istismar suçunun daha fazla ceza gerektiren nitelikli haller :durumunda(TCK m.103/4)

a) Birden fazla kişi tarafından birlikte,

b) İnsanların toplu olarak bir arada yaşama zorunluluğunda bulunduğu ortamların sağladığı kolaylıktan faydalanmak suretiyle,

c) Üçüncü derece dâhil kan veya kayın hısımlığı ilişkisi içinde bulunan bir kişiye karşı ya da üvey baba, üvey ana, üvey kardeş veya evlat edinen tarafından,

d) Vasi, eğitici, öğretici, bakıcı, koruyucu aile veya sağlık hizmeti veren ya da koruma, bakım veya gözetim yükümlülüğü bulunan kişiler tarafından,

e) Kamu görevinin veya hizmet ilişkisinin sağladığı nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle, işlenmesi hâlinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza yarı oranında artırılır.

Basit cinsel istismar suçunun cebir,tehdit veya silah kullanılarak işlenmesi halinde:(TCK m.103/4)

Cinsel istismarın, birinci fıkranın (a) bendindeki çocuklara karşı cebir veya tehditle ya da (b) bendindeki çocuklara karşı silah kullanmak suretiyle gerçekleştirilmesi hâlinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza yarı oranında artırılır.

*Çocukların cinsel istismarı suçunda kasten yaralamanın ağır halleri,mağdurun bitkisel hayata girmesi veya ölüm halinde;

Cinsel istismar için başvurulan cebir ve şiddetin kasten yaralama suçunun ağır neticelerine neden olması hâlinde, ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.(TCK m.103/5)

Suç sonucu mağdurun bitkisel hayata girmesi veya ölümü hâlinde, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükmolunur.(TCK m.103/6)

Suçun Şikayet Süresi,Zamanaşımı ve Uzlaşma[19]

Sarkıntılık düzeninde cinsel istismar suçun mağduru olan velisi veya vasisi, suçun işlenmesinden itibaren 6 ay içinde şikayet hakkının kullanılması gerekir. Ayrıca mağdur şikayetten vazgeçerek davanın düşmesine de neden olabilir. Bu nedenle mağdur aynı olayla ilgili bir daha dava açamaz. Sarkıntılık düzeyinde kalan durumlar dışında, cinsel istismar re’sen takip edilir. Suçun işlemesinden itibaren davanın açılmaması veya açılmış olduğu halde sonuçlanmaması ise dava zamanaşımı süresi 15 yıldır.

Ayrıca cinsel istismar suçları,uzlaşma kapsamında ele alınan suçlar değildir. Bu olayın sarkıntılık veya nitelikli olması fark etmez.

Adli Para Cezasına Çevirme, Erteleme ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması[20]

Suç karşılığında uygulanan yaptırımlar hapis ve adli para cezasıdır. Çocuğun cinsel istismar suçu nedeniyle verilen hapis cezası ceza miktarı adli para cezasına çevrilemez.

Ayrıca çocuğun cinsel istismarı durumunda hükmün açıklamasına geri bırakılması (HAGB) durumunda hükmedilen hapis cezası miktarı nedeniyle (HAGB) kararı verilmesi mümkün değildir.

Çocuğun cinsel istismarı suçunda cezanın ertelenmesinde ise 2 yıla kadar olan hapis cezasının ertelenmesi şartları var olduğu takdirde mümkün olabilir. Çocuğun cinsel istismarı suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezasının miktarı nedeniyle ertelenmesi mümkün değildir.

Çocuklara Yönelik Cinsel İstismarın Yasal Boyutunun Türkiye ve Diğer Ülkeler ile karşılaştırması [21]

Cinsel suçların genel olarak baktığımızda önemli bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Ülkeden ülkeye cinsel suçlara ilişkin farklı cezalar görülmektedir. Genel olarak baktığımızda ABD ve İngiltere’nin Avrupa ülkelerine göre daha ağır cezalar uygulandığı görülmektedir. Türkiye ise ABD ve İngiltere ile bazı cezaları benzerlik göstermektedir ayrıca Türkiye, Avrupa ülkelerine göre daha ağır cezalar uygulamaktadır. Dünya genelinde cinsel istismara uğrayan insanların oranları ise yarısının çocuk olduğu ve kadınların %20’sini oluşturduğu, erkeklerin ise %5-10 arasında olduğu bunların çocukluk döneminde istismara uğradığı bilinmektedir[22]. (22-23) Cinsel suçlarla ilgili maddeler ve yasa uygulamalarını (2010 yılına göre) karşılatığımızda en ağır cezaların ABD, İngiltere ve bunu Türkiye izlemektedir. (Tablo-1) Bu ağır cezaların oluşmasına sebebiyet veren durumların başında; eylemin tekrarlanması, yaralama, güveni kötüye kullanma vb. Cinsel istismar suçunun nitelikli hallerinde cezayı ağırlaştıran sebepler olarak karşımıza çıkmaktadır. (Tablo-2) Ağırlşatıran nedenlerin yanı sıra hafifletici nedenler bulunmaktadır. Bir neden ise Fail ve mağdurun yaşı ile mağdurun rızası ön plana çıkmaktadır. (Tablo-3)

Bedir ALAN - Hukuk Fakültesi öğrencisi

--------------

1 https://sozluk.gov.tr/

[2] 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun (TMK) 11. maddesinde erginlik (reşitlik) yaşı 18 olarak kabul edilmiş, 12. maddesinde 15 yaşını doldurmuş kişinin anne ve babasının rızası ile ve mahkemenin onayı ile ergin kılınabileceği kabul edilmiş, yine 16 yaşını doldurmuş kişinin hakim kararı ile, 17 yaşını doldurmuş kişinin ise anne ve babasının rızası ile evlenebileceği kabul edilerek evlenmenin kişiyi ergin kılacağı belirlenmiş ise de, bu durumlarda dahi ergin kılınan kişinin çocuk olma hali devam edecektir. 16 yaşında evlenmiş ve bu nedenle ergin sayılmış kişi ile 15 yaşında yargısal karar ile ergin kılınmış kişi TCK ve ÇKK bakımından çocuk olmaya devam edecektir.

[3] Karabulut, Özcan; Türkiye’de Çalışan Çocuklar, İstanbul 1996, s. 6

[4] https://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k5237.html?

[5] http://cocukhaklari.barobirlik.org.tr/dokuman/mevzuat_uamevzuat/birlesmismilletler.pdf

[6] CETS 201 – Çocukların Cinsel Suistimale ve Cinsel İstismara karşı Korunması, 25.X.2007

[7] https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5395.pdf

[8]https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0stismar#:~:text=%C4%B0stismar%20etmek%2C%20bir%20ki%C5%9Finin%20ya,almadan%20s%C3%B6m%C3%BCrmek%20gibi%20anlamlar%C4%B1%20i%C3%A7erir.

[9] https://cinselsiddetlemucadele.org/2020/05/18/cocuga-yonelik-cinsel-istismar-tanimi-ve-farkli-turleri/

[10] https://www.anayasa.gov.tr/media/3626/akarca.pdf

[11] ARTUK Mehmet Emin/GÖKÇEN Ahmet/ YENİDÜNYA Caner, Ceza Hukuku Özel Hükümler, Turhan Kitabevi, Ankara 2013

[12] AYDIN Murat, Çocuklarin Cinsel İstismarı ve Reşit Olmayanla Cinsel İlişki Suçu, Seçkin, Ankara 2014

[13]https://www.unicef.org/turkey/media/3626/file/Cinsel%20%C4%B0stismar%20Ma%C4%9Fduru%20%C3%87ocuklara%20Bak%C4%B1m%20K%C4%B1lavuzu.pdf

[14] https://ailevecalisma.gov.tr/media/2499/cocuk-bakim-kuruluslarinda-calisan-personele-yonelik-istismarla-mucadele-rehber-kitapcigi.pdf

[15] Begüm Gürel, çocuk kavramı ve çocuğun cinsel istismarı,platon hukuk yayınevi,ankara,2020

[16] http://web.e-baro.web.tr/uploads/61/2015/cim%20tr.pdf

[17] https://magdur.adalet.gov.tr/Home/SayfaDetay/agonedir

[18] https://www.ihbarweb.org.tr/

[19]/20 https://barandogan.av.tr/blog/ceza-hukuku/cocugun-cinsel-istismari-sucu-cezasi-nedir-tck.html

[21] Adli Tıp Dergisi cilt/vol:25. Sayı/no:1

[22] Child protection Information sheets.http://www.unicef.org/protection/index_earlymarrige.html

23 Özkara E,Altunyurt S,Ünüvar, T,Arısoy Y. 15 Yaş atı Adölesan Dönemdeki gebeliklerin Beden ve sağlığına etkleri ve TCK.103.maddesi kapsamında Tartışılması Adli Bilimler Dergisi 2008