E-SPOR NEDİR?
E-Spor geniş tanımı ile belli başlı bilgisayar (video) oyunlarının, oyunu yapan firma veya özel organizasyonların rekabet ağı kurarak, turnuvalar düzenleyerek bu oyuna yatırım yapması ve ekonomik ekosistem oluşturması, bu ekosistemin içerisinde seyirci, oyuncu, organizasyon çalışanları, lokal bir yerde cereyan edecek ise çevrede çalışan esnaf ve zanaatkarların da dahil olarak tıpkı bir futbol, basketbol, tenis, voleybol... gibi turnuva organizasyonu ortamını oluşturularak global bir kültür aktivitesi yaratmasıdır.
Peki neden global bir kültür aktivitesi terimini kullandık? Çünkü günümüzün globalleşen dünyasında sosyal medya ve internet sayesinde bir gün bütün dünyada aynı anda yaşanır hale gelmiştir. Türkiye'de saat 02:00 iken Amerika'da 15:00 olmasının önemi kalmamıştır. Herhangi biri, istediği kişiyi, olayı, durumu istediği an takip edebilme yetisine sahiptir. İşte bu açıklamalar ışığında bir video oyununun o oyunu oynayanlar arasında, kendi hikayeleri, tuttuğumun takımın başarısı, bireyin kendisi oynarken yaşadığı olaylar, oyunda tanışmış olduğu insanlar vb. gibi oyun kendi kültürünü oluşturur hale gelmektedir. Bu nedenle global bir şekilde dünyanın her yerinden insanların katkısı ile global bir kültür oluşmaktadır. Bu kültür ile rekabetçi ortam buluştuğunda ise E-Spor ortaya çıkmaktadır.
E-Sporcular, yani video oyununu profesyonel olarak oynayan kişiler, genellikle bir E-Spor kulübü ile anlaşma imzalamaktadırlar. Bu kişilerin yaşları 16-28 arasında değişkenlik göstermektedir. Bu yaş kriterleri kesin değildir, artıp azalabilir. Yaşları daha yüksek kişilerin genelde takım koçu ya da yönetici pozisyonunda olduğu gözlemlenmektedir. Tüm bu çalışan kişiler kulüp sahibi ya da sahipleri ile profesyonel anlaşmalar imzalamakta ve hayatlarını buna göre belirlemektedirler.
E-SPOR'UN BİR MEVZUATI VAR MIDIR? KAPSAMI NEDİR?
Günümüzde Türkiye'de E-Spor için özel bir mevzuat hazırlanmamıştır. E-Sporcular yürürlükte olan 4857 Sayılı İş Kanunu hükümlerine göre iş akitleri yapmaktadırlar. Şu anki durum bu şekilde olmakla birlikte mevcut İş Kanunu E-Spor ihtiyaçlarının tamamını karşılamamaktadır. E-Sporcuların çalışma saatleri normal bir işçiye göre daha fazladır E-Sporcuların bireysel olarak kendilerini geliştirmeleri gerekirken bir takım oyununda iseler takımca da kendilerini geliştirmek zorundadırlar. E-Sporcular bir kulübe alınırken başarıları oranlarında tercih edilerek alınmaktadırlar. Dolayısıyla daha esnek çalışma saatlerine uyarak çalışmak zorundadırlar. Mevcut İş Kanunu’na göre bir E-Sporcunun fazla mesai ücreti hakkına dayanarak iş akdini feshetmesi durumunda fazla mesai, kıdem tazminatı alacaklarını alabiliyor olması gerekir. Her ne kadar E-Sporcu ile kulüp yönetimi arasında bir akit düzenlenirken E-Sporcu işe yani kulübe sporcu olarak alınsa da bu çalışma süreleri iş akitlerinde artırabilinse dahi İş Kanunu’na aykırı olacak şekilde düzenlenemez.
E-Sporcular dışında kulüplerin E-Spor takımları için yapacağı sponsorluk anlaşması, E-Spor takımlarının çalışacağı ev ortamı için ayarlanacak konaklama yerleri, yemek için ayarlanabilecek catering firmaları vb. gibi bir sürü ihtiyaçlar Borçlar Kanunu nezdinde değerlendirilmektedir.
Son dönemde ortaya çıkan, oyuncular arasındaki veya oyuncu - yönetici arasındaki anlaşmazlıklar, hakaret, küçük düşürme, tehdit gibi cezai yaptırımı gerektiren haller sadece oyunun organizasyonu tarafından isteğe bağlı şekilde uygulanmaktadır. Herhangi bir E-Spor yönetmeliği olmaması nedeniyle işbu cezai müeyyide doğuran durumlar çoğu zaman es geçilmektedir.
Bununla birlikte hala mevcut bir yasal bahis şekli oluşturulmamıştır. Tüm vatandaşlar yurt dışı kaynaklı bahis sitelerinde E-Spor müsabakaları için bahis oynamaktadırlar.
Öncelikle tüm bunların derli toplu bir arada tutulabilmesi ve E-Spor ekosistemi içerisinde uyarlanabilmesi için en genel anlamı ile bir bilişim kanununa ve alt yasa olarak da E-Spor yönetmeliğine ihtiyaç duyulmaktadır.
SON OLARAK
E-Spor ekosisteminin içerisinde İş Hukuku, Ceza Hukuku, Ticaret Hukuku, Rekabet Hukuku, Bilişim Hukuku, Fikri Sınai Hukuk gibi birçok hukuk alanının olduğu kabul edilmelidir. Hızla büyüyen ve popülerleşen bu E-Spor sistemi gün geçtikçe farklı alanlar ve mecralarda çeşitliliğine çeşitlilik katmaktadır. Bu nedenledir ki canlı bir organizma gibi değişim gösteren bu alan için ayrı bir kanun veya yönetmelik hazırlanması, tüm E-Spor sevenlerin ve bu işle uğraşan kişilerin emekleri için ve adaletin terazisinin tam anlamıyla dengelenebilmesi için bir ihtiyaçtır.
Şimdilik çok fazla göz önünde bulunmasa da çok yakın bir gelecekte E-Spor ve çevresi ekonominin büyük bir parçası haline gelecektir.
Av. Fıratcan Tatarka
