Yönetmeliğin ikinci bölümünde Bankalarca gerçekleştirilen hangi fiillerin finansal piyasalarda manipülasyon, yanıltıcı işlem ve uygulamalar olduğu 11 bent halinde sayılmıştır. Bu fiiller sırasıyla ve özet olarak aşağıdaki gibidir;

1- Bir finansal aracın arzına, talebine veya fiyatına ilişkin yanıltıcı izlenim uyandırabilecek olan ya da döviz kuru ve faiz dâhil bir finansal aracın fiyatının anormal düzeyde tutulmasını sağlayabilecek olan işlemlere dâhil olmak, aracılık etmek ve benzeri faaliyetlerde bulunmak

2- Arz talep dengesinin normal şartlarda gerçekleşmediği dönemde, finansal piyasaların dalgalanmasından faydalanarak, bir finansal aracın fiyatına veya faiz, döviz kuru, CDS gibi referans değerlere etkide bulunacak işlemlere dahil olmak,

3- Bankaların yurt dışı yerleşiklerle yaptıkları bir bacağı döviz diğer bacağı TL olan para swapı, forward, opsiyon gibi diğer işlemlerine ilişkin veya bankalarca yurt dışına TL likidite sağlanmasına ilişkin Kurulca alınan kararların ve/veya yükümlülüklerin yerine getirilmemesi ve dolaylı yöntemler kullanılarak aşılmasına yönelik işlem ve uygulamalar gerçekleştirmek

4- Aldatıcı bir mekanizma yoluyla döviz kuru ve faiz dâhil bir finansal aracın fiyatını etkileyen veya etkileyebilecek işlemlere dâhil olmak, aracılık etmek veya benzeri faaliyetlerde bulunmak.

5- Bir finansal aracın arzına, talebine veya döviz kuru ve faiz dahil fiyatına ilişkin yanlış veya yanıltıcı izlenim uyandırabilecek olan ya da bu fiyatın anormal düzeyde tutulmasını sağlayabilecek olan yanıltıcı bilgi veya söylentileri, internet dahil herhangi bir kitle iletişim aracı yoluyla ya da başka bir yolla yaymak.

6- Öncesinde pozisyon alınmış bir finansal araç hakkında, alınan pozisyonla ilgili çıkar çatışmasının kamuoyundan gizlenmesi suretiyle, internet veya diğer kitle iletişim araçları yoluyla görüş bildirerek finansal aracın fiyatı üzerinde etkide bulunmak ,

7- Yanlış veya yanıltıcı olduğunu bildiği ya da bilmesi gerektiği halde, bir referans değer hakkında yanlış veya yanıltıcı bilgiler iletmek ya da bir referans değerin hesaplanmasını manipüle edici herhangi bir davranışta bulunmak.

8- Bir finansal aracın arz veya talebi üzerindeki hâkim rolün kullanılması suretiyle finansal aracın alım satım fiyatlarını sabitlemeye veya başka bir haksız kazanç sağlamaya yönelik eylemlerde bulunmak

9- Finansal piyasaların açılış ve kapanışlarında, faiz ve döviz kuru dâhil bir finansal aracın açılış veya kapanış fiyatlarını etkileyebilecek alım veya satım işlemleri gerçekleştirerek bu fiyatlara göre pozisyon alan yatırımcıların yanlış yönlendirilmesini sağlamak.

10- Tasarruf sahiplerini gerçeğe aykırı veya yanıltıcı şekilde yönlendirmek.

11- Finansal sisteme olan güveni zedeleyerek sistemik riske neden olabilecek şekilde bilgi ve söylentiler yaymak.

7222 sayılı Bankacılık Kanunu ve bazı kanunlara ilişkin değişiklik yapılmasına dair kanun ile finansal piyasalarda manipülasyon ve yanıltıcı işlemler olarak kabul edilen işlem ve uygulamalar idari para cezası yaptırımına tabi tutulmuştur. Bu kapsamda 5411 Sayılı Bankacılık Kanunu’nun kuruluşlara ilişkin idari para cezaları başlıklı 146. Maddesine yeni eklenen s bendi ile ile finansal piyasalarda manipülasyon ve yanıltıcı işlemler olarak kabul edilen işlem ve uygulamaları gerçekleştirenlere, menfaat sağlaması halinde, sağlanan menfaatin iki katından az olmamak üzere bir yıl önceki yıl sonu finansal tablolarında yer alan faiz, kar payı gelirleri, alınan ücret ve komisyonlar ile bankacılık hizmet gelirleri toplamının yüzde beşine kadar idari para cezası uygulanacağı belirtilmiştir. Yine Kurul, yaptırım kararı verilinceye kadar aykırılığın birden fazla işlenmiş olmasını veya idari para cezasının uygulanmasından itibaren 2 yıl içerisinde aynı aykırılığın tekrarlanmasını dikkate alarak bu maddede yer alan tutarları 2 katına kadar artırarak uygulamaya yetkilidir.

Avukat Hilal Cingöz