5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’na (TVK) göre Türk vatandaşlığın kazanılması doğumla veya sonradan olmak üzere iki şekilde gerçekleşir. Yatırım yoluyla vatandaşlık kazanılması istisnai olarak sonradan kazanılan bir vatandaşlık türüdür. Türk vatandaşlığının yetkili makam kararı( Cumhurbaşkanı Kararı) ile genel ve istisnai yolla kazanılması tasnifinde yer alır.
Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun(TVK) 12.maddesinde Türk vatandaşlığının istisnai yoldan kazanılması hususu düzenlenmiştir. Ancak yatırım yoluyla vatandaşlık kazanılması hususunun ayrıntıları Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelikte yer almıştır. TVK’nın uygulanmasına dair yönetmeliğin 20.maddesine yapılan eklemeyle yapılması gereken yatırımın niteliği ve miktarı 12.12.2016 tarihli ve 2016/9601 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenmiş ancak 19.09.2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 106 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile yatırım için belirlenen parasal sınırlar sonradan düşürülmüştür.13.05.2022 itibariyle yönetmelikte yine önemli değişiklikler olmuş Eylül 2018’de gayrimenkul satın alarak Türk vatandaşı olabilmek için gereken gayrimenkul satış bedeli 250.000 USD’den 400.000 USD’ye çıkarılmıştır.
Gayrimenkul satın alma yoluyla vatandaşlığın kazanılması belli aşamalardan oluşan bir süreçtir. İlk aşama; yatırımın yapılması ve ilgili kurumdan uygunluk belgesinin alınması, ikinci aşama;6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu gereğince Kısa Dönem İkamet İzni’nin alınması, üçüncü aşamada ise Türk Vatandaşlığı kazanılması için başvuru yapılmasıdır.
2644 sayılı Tapu Kanunu ve ilgili yasal mevzuata göre yabancıların yasaklı veya izin alınması gereken haller dışında Türkiye^den taşınmaz alması 30 hektarla sınırlandırılmıştır. Vatandaşlık başvurusunda gayrimenkulün niteliği yani arsa, bina ya da tarla olması fark etmez ancak taşınmazın yapısız olması halinde geliştirilecek projenin iki yıl içinde ilgili idarenin(Belediye gibi) onayına sunmaları gerekmektedir.
GAYRİMENKUL SATIN ALMA YOLUYLA TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAZANILMA SÜRECİ
1) Gayrimenkulun ve Uygunluk Belgesinin Alınması
Türk vatandaşlığının kazanılması için ilk adım gayrimenkulün satın alınması ya da noterde satım vaadi sözleşmesinin yapılmasıdır. Yasal mevzuatımıza göre taşınmaz mülkiyetinin devri tapuda resmi senet ve tescille mümkündür. Tapuda yapılacak işlemlerde dikkat edilmesi gereken nokta ise taşınmaz satışının Türk vatandaşlığının kazanılması için yapıldığı ve taşınmazın tapusuna üç yıl satmama şerhinin düşülmüş olmasıdır.
Daha sonra taşınmazın değerinin 400.000 USD’ın üzerinde olup olmadığının ilgili kurum olan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından tespiti gerekir .Bunun için Sermaye Piyasası Kurulu(SPK) Gayrimenkul Değerleme Şirketleri listesinde yer alan Gayrimenkul Değerleme şirketlerinden rapor alınması gereklidir. Bu rapor alındığı tarihten itibaren 3 ay geçerlidir.
2) Kısa Süreli İkamet İzni Alınması
Taşınmaz alındıktan sonra 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu(YUKK) 31.madde j bendinde yer alan kısa dönem ikamet izninin alınması gerekir. Bu işlem için gerekli evraklar tamamlandıktan sonra Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’ne başvuru yapılır.
3) Türk Vatandaşlığına Başvuru Yapılması
Kısa süreli ikamet izni alındıktan sonra gerekli evraklarla Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğüne başvuru yapılır. Konuyla ilgili bakanlıklar tarafından oluşturulan komisyon başvuruyu değerlendirir ve Cumhurbaşkanı’nın onayına sunar. Nihai karar Cumhurbaşkanı tarafından verilir. Onaylanma aşamasında başvurucu en yakın il emniyet müdürlüğü tarafından parmak izi alınır ve mülakata çağırılır.
Gerek Türk Vatandaşlığı Kanunu gerekse uygulanmasına dair yönetmelikte sonradan kazanılan vatandaşlık durumu eşe sirayet etmez. Ancak yatırım yoluyla vatandaşlık kazanma hali istisnadır. TVK’nın 12.maddesinin YUKK’un 31.maddesi j bendine yaptığı atıf(kısa süreli ikamet izni) nedeniyle yatırım nedeniyle vatandaşlık kazanan kişinin eşi ve kendisinin veya eşinin ergin olmayan çocuğuda vatandaşlık kazanır.
Başvuru sürecinde bakanlık ya da başka bir kamu kurumunun kararı veya yaptığı hukuki işlemin hukuka aykırı olduğu düşünülüyorsa idare mahkemesinde iptal davası açmak mümkündür. Dava açma süresi özel kanunlarda ayrıca bir süre öngörülmemişse 60 gündür.
Stj. Av. Zahide Bektaş
