Hukukihaber.net olarak raporda yaptığımız incelemelerde ilginç konulara rastladık. Ülkemizde tartışılmaya devam edilen hakim ve savcı atamaları ve alımlarıyla ilgili Avrupa'da durum neymiş, atamalar nasıl yapılıyor, sizin için derledik...
İşte Avrupa'da hakimlerin işe alınması ve atanması
Hakimlerin bağımsız hareket edebilmelerini etkilediğinden, hakimlerin işe alım şekli hassas bir konudur. Bu, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından, AİHM tarafından Madde 6§1’deki anlamıyla (Kleyn ve Diğerleri v. Hollanda, 39343/98, 39651/98, 43147/98 ve 46664/99, 6/05/2003 sayılı uygulamalar § 190) bağımsız bir mahkemenin olup olmamasını belirlemede kullanılan başlıca parametrelerden biridir.
Bu alanda belirlenen Avrupa standartları, bir veya daha fazla spesifik prosedüre dayanmamakla birlikte, devletlerin seçimlerinin nesnel kriteri esas almayan atamalara karşı yeterli güvencelere dayanmasını sağlamaktadır (Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin hakimlerin bağımsızlığı, etkinliği ve rolü hakkında R(94)12 sayılı tavsiye kararı, 13/10/1994, § 1c);
Yargının Bağımsızlığına İlişkin Temel İlkeler, 40/32 sayılı 29/11/1985 tarihli ve 40/146 sayılı 13/12/1985 tarihli BM Genel Kurulu Kararları, § 10). Bunun bir sonucu olarak, üye devletler farklı işe alım yöntemleri uygulamaktadır ve söz konusu yöntemler aşağıdaki tabloda sunulmaktadır.
İşte Avrupa'da hakimlerin işe alınması ve atanması
Hakimlerin bağımsız hareket edebilmelerini etkilediğinden, hakimlerin işe alım şekli hassas bir konudur. Bu, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından, AİHM tarafından Madde 6§1’deki anlamıyla (Kleyn ve Diğerleri v. Hollanda, 39343/98, 39651/98, 43147/98 ve 46664/99, 6/05/2003 sayılı uygulamalar § 190) bağımsız bir mahkemenin olup olmamasını belirlemede kullanılan başlıca parametrelerden biridir.
Bu alanda belirlenen Avrupa standartları, bir veya daha fazla spesifik prosedüre dayanmamakla birlikte, devletlerin seçimlerinin nesnel kriteri esas almayan atamalara karşı yeterli güvencelere dayanmasını sağlamaktadır (Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin hakimlerin bağımsızlığı, etkinliği ve rolü hakkında R(94)12 sayılı tavsiye kararı, 13/10/1994, § 1c);
Yargının Bağımsızlığına İlişkin Temel İlkeler, 40/32 sayılı 29/11/1985 tarihli ve 40/146 sayılı 13/12/1985 tarihli BM Genel Kurulu Kararları, § 10). Bunun bir sonucu olarak, üye devletler farklı işe alım yöntemleri uygulamaktadır ve söz konusu yöntemler aşağıdaki tabloda sunulmaktadır.
Üye Devletlerin çoğunda hâkimler bir yarışma sınavı ile ve iş deneyimine (her ikisinin birleşimi) bakılarak işe alınmaktadır.
Bazı ülkelerde uygulanan prosedürler adayın niteliklerine ve başvuruda bulunduğu pozisyona göre değişmektedir (Örneğin Hırvatistan, Estonya, Fransa, Karadağ, Portekiz, Slovenya, BK-İngiltere ve Galler).
Bazı ülkelerde uygulanan prosedürler adayın niteliklerine ve başvuruda bulunduğu pozisyona göre değişmektedir (Örneğin Hırvatistan, Estonya, Fransa, Karadağ, Portekiz, Slovenya, BK-İngiltere ve Galler).
Kimi üye ülkelerde hâkim olarak atanmak için esaslı bir hukuki deneyim aranmaktadır (Arnavutluk, Avusturya, İrlanda, Norveç, İsviçre, BK-İngiltere ve Galler, BK-İskoçya).
İzlanda’daki sistemi farklı kılan özellik, bir hukukçu veya milletvekili olarak elde edilen deneyim arasındaki seçimdir.
Diğer bazı üye ülkelerde böyle bir deneyim, daha genç kişiler için olan yarışma sınavının yanında hâkim olarak atanmanın ikinci bir yoludur (Estonya, Fransa, Slovenya, Makedonya, Türkiye).
İzlanda’daki sistemi farklı kılan özellik, bir hukukçu veya milletvekili olarak elde edilen deneyim arasındaki seçimdir.
Diğer bazı üye ülkelerde böyle bir deneyim, daha genç kişiler için olan yarışma sınavının yanında hâkim olarak atanmanın ikinci bir yoludur (Estonya, Fransa, Slovenya, Makedonya, Türkiye).
Hâkimlerin işe alınmasında uygulanan diğer usullere bakıldığında, Finlandiya, ve İsveç’te hâkimler genellikle mahkemede pratik eğitimden geçirildikten sonra atanmaktadırlar.
Danimarka’da, yarışma sınavının ardından ve başvuru sahibinin hukuk deneyimi esasında edinilen geçici hakimlik statüsü hakim olarak atanabilmenin ön koşuludur ve bunun için resmi bir giriş sınavı yoktur.
Aynı şekilde, Macaristan’da, açık yarışma kilit aşama olsa da, adayların mesleki becerilerinin değerlendirilebileceği bir pozisyonda (örneğin mahkeme katibi) en az bir yıl çalışmış olması şarttır.
Monaco’daki hakimlerde 294 de kalıcı bir pozisyona atanmadan önce, açık yarışma sınavının ardından en az 2 yıl hakim yardımcısı olarak görev yapma koşulu aranır.
Slovenya’da başvuru sahiplerinin ulusal düzeyde bir sınavı geçme ve en az üç yıl deneyim sahibi olma zorunluluğu vardır.
Hırvatistan’da, 2013 reformundan önce Ulusal Yargı Konseyi tarafından yapılan sınava girmeye hak kazanabilmek için hakim olmayan adayların ulusal avukatlık sınavını geçmesi ve hukuk alanında mesleki tecrübeye sahip olması gerekiyordu. 2013 yılında Ulusal Yargı Hizmetleri Koleji kurulmuştur; fakat mesleki deneyim, hakimliğe erişimde alternatif bir araç olmaya devam etmektedir.
Estonya’da açık yarışma sınavında başarılı olan adaylar iki yıllık zorunlu eğitime katılır ve ardından resmi bir sınava girer ve hakkında “güvenlik araştırması” yapılır.
Gürcistan’da uygulanan sistem ise açık yarışma sınavı sonuçları, mesleki deneyim ve 10 aylık zorunlu eğitim esaslarına dayanmaktadır.
(Hukukihaber.net)
Danimarka’da, yarışma sınavının ardından ve başvuru sahibinin hukuk deneyimi esasında edinilen geçici hakimlik statüsü hakim olarak atanabilmenin ön koşuludur ve bunun için resmi bir giriş sınavı yoktur.
Aynı şekilde, Macaristan’da, açık yarışma kilit aşama olsa da, adayların mesleki becerilerinin değerlendirilebileceği bir pozisyonda (örneğin mahkeme katibi) en az bir yıl çalışmış olması şarttır.
Monaco’daki hakimlerde 294 de kalıcı bir pozisyona atanmadan önce, açık yarışma sınavının ardından en az 2 yıl hakim yardımcısı olarak görev yapma koşulu aranır.
Slovenya’da başvuru sahiplerinin ulusal düzeyde bir sınavı geçme ve en az üç yıl deneyim sahibi olma zorunluluğu vardır.
Hırvatistan’da, 2013 reformundan önce Ulusal Yargı Konseyi tarafından yapılan sınava girmeye hak kazanabilmek için hakim olmayan adayların ulusal avukatlık sınavını geçmesi ve hukuk alanında mesleki tecrübeye sahip olması gerekiyordu. 2013 yılında Ulusal Yargı Hizmetleri Koleji kurulmuştur; fakat mesleki deneyim, hakimliğe erişimde alternatif bir araç olmaya devam etmektedir.
Estonya’da açık yarışma sınavında başarılı olan adaylar iki yıllık zorunlu eğitime katılır ve ardından resmi bir sınava girer ve hakkında “güvenlik araştırması” yapılır.
Gürcistan’da uygulanan sistem ise açık yarışma sınavı sonuçları, mesleki deneyim ve 10 aylık zorunlu eğitim esaslarına dayanmaktadır.
(Hukukihaber.net)
