Avukat Hakları Grubu, İstanbul Adli Yargı İlk Derece Mahkemesi Adalet Komisyonunu ziyaret ederek, plansızlık, özensizlik, verimsizlik ve teknik sorunlardan dolayı geç başlayan ve/veya uzun süre beklenen duruşmalar nedeniyle avukat ve vatandaşların duruşma bekleme sürelerini azaltacak tedbirler alınması ve komisyon yargı alanında bulunan hâkimlere tavsiye niteliğinde bildirim yapılması taleplerini içeren dilekçeyi sundu.
İstanbul Adli Yargı İlk Derece Mahkemesi Adalet Komisyonu Başkanı Okan Albayrak ve Üyesi Ahmet Ö. Kocademir, duruşmaların gecikmesi, saatinde alınmaması ve duruşma planlamasının yapılamaması konusundaki sorunları ve çözüm önerilerini dikkate alarak, Adalet Komisyonu olarak bu sorunları çözmeye yönelik adımlar atılacağını bildirdiler.
Avukat Hakları Grubu, aynı başvurunun Anadolu Adalet Komisyonuna da yapıldığını duyurdu.
BAŞVURU DİLEKÇESİ ve KARAR ŞÖYLE;
İSTANBUL ADLİ YARGI İLK DERECE MAHKEMESİ ADALET KOMİSYONUNA,
BAŞVURANLAR: Av. Beşir EKİNCİ - Av. Gülden DİLEK - Av. Rümeysa AKSOY - Av. Dilara İLBAŞ (AVUKAT HAKLARI GRUBU adına)
KONU: Plansızlık, özensizlik, verimsizlik ve teknik sorunlardan dolayı geç başlayan ve/veya uzun süre beklenen duruşmalar nedeniyle avukat ve vatandaşların duruşma bekleme sürelerini azaltacak tedbirler alınması ve bölgenizde bulunan hâkimlere tavsiye niteliğinde bildirim yapılması talebidir.
AÇIKLAMALAR: Savunma hakkının temsilcisi olarak yargının üç sacayağından biri olan biz avukatların yıllardır süre gelen sorunlarından birisi, duruşmaların zamanında görülmemesi ve dolayısıyla avukatların verimli mesai saatlerini beklemekle geçirmek zorunda kalmasıdır. Sadece avukatlar değil, yargının diğer kurucu unsurlarından olan hakimler ve savcılar, ayrıca işini gücünü bırakıp tam gününü adliyeye ayırmak zorunda kalan vatandaşlar dahi, zamanında başlamayan duruşmalar sebebiyle zaman, emek ve kazanç kaybına uğramaktadırlar.
Duruşma bekleme sorunu;
- Aynı saat ve dakikalara birden fazla duruşma konulması sebebi ile;
- Duruşma planlamasında her 3 dakikaya veya her 5 dakikaya bir duruşma konulması sebebi ile;
- Hâkimlerin / savcıların önceden ilan edilen duruşma saatlerinden önce mesaisine başlamamış olması sebebi ile;
- Uzun süreceği belli olan çok sanıklı, tanıklı veya sözlü tahkikat aşaması duruşmalarının uygun bir şekilde planlanmaması sebebi ile;
- Hâkimlerin ve kalem personelinin özensizliği ve verimsizliği sebebi ile;
- Hukuk mahkemelerine yapılan e-duruşma taleplerinin keyfi sebeplerle reddedilmesi sebebi ile;
Her geçen gün kat be kat artmaktadır.
Dolayısıyla avukatlar, çoğu zaman saatlerce duruşma beklemekte, doğal olarak mesleki faaliyetleri nedeniyle yapmak zorunda oldukları görüşme yapma, dosya inceleme, araştırma yapma, büroyu idare gibi diğer iş ve işlemlerini yerine getirmekte oldukça zorlanmaktadır. Duruşma saatine göre gününü planlayan avukatlar, zamanında giremediği duruşma sebebiyle iş planı ve mesleki çalışmalarında aksamalar yaşamaktadır. Bu durum, avukatlar için müvekkil, iş ve zaman kaybı anlamına gelmektedir.
Duruşmaların plansızlığı ve verimsizliği nedeniyle, duruşma salonları önünde oluşan kalabalık, toplum sağlığı ve bireysel sağlık üzerinde riskler oluşturmaktadır. Ayrıca, bireylerin adalete erişim hakkı ve makul sürede yargılanma hakkı doğrudan engellenmektedir.
Kaldı ki, İstanbul’da yaşayan bir avukatın 9:30’da başlayacağı öngörülen bir duruşma için trafiği ve adliye girişini hesap ederek evinden 7:30’da çıkması ve ancak 11’de duruşmasına girebilmesi, avukatın bedeni ve ruhsal sağlığını tehdit eden idari bir hizmet kusurudur. Yine aynı şekilde, zamanında başlansa bile plansızlık ve verimsizlik nedeniyle sarkan duruşmalar, duruşma hâkiminin ve personelinin ara dinlenme ve fizyolojik ihtiyaçlarını gidermesini engellerken, hâkimlerin ve personelin de bedeni ve ruhsal sağlıklarını tehdit eden idari bir hizmet kusuru olarak ortaya çıkmaktadır.
Adalet Bakanlığı’nca yayımlanan Yargı Etiği Bildirgesi’nde hakim ve savcıların çalışma saatlerini verimli kullanacakları, zamanın herkes için değerli olduğunu bilerek bu konuda duyarlı davranacaklarına işaret edilmiş olup iş bu bildirgenin herkes için bağlayıcı olduğu açıklanmıştır.
Tüm bu vesileyle, ortak çalışma alanlarımızdan olan adliye ve duruşma salonlarında yaşanan sorunların çözümü, zamanın ve adil yargılanma hakkının tüm taraflar açısından verimli kullanılması açısından elzem teşkil etmektedir.
Kaldı ki Hukuk Genel Kurulu’nun 2017/13-676 Esas, 2019/1415 Karar ve Yargıtay 13.Hukuk Dairesi’nin2014/19454 Esas, 2014/21319 Karar sayılı kararlarında da “Mahkemelerce birden fazla dosya duruşmasını aynı saate bırakarak tarafların hazır olmasını bekleyerek, tarafları adeta “tetikte tutmak” adil yargılanma hakkına aykırıdır.” hususu vurgulanarak avukatların duruşma bekleme sorununun çözümlenmesi gerektiği açıkça belirtilmektedir.
Tarafımızca tespit edilen sorunlar ve çözüm önerilerimiz şöyledir:
- Aynı saat ve dakikalara birden fazla duruşma konulması engellenmelidir. Örneğin, Saat 9:30 – 10:00 aralığında 5 duruşma (duruşma başına 6 dakika) dahi yapılabilmesi fiilen imkansızdır. Bu sebeple, UYAP sisteminde duruşma planlamasında, her bir duruşmanın en az 10 dakika ara ile yapılabilmesi sağlanmalıdır. Böylelikle avukatlar (dava tarafları veya diğer ilgililer) 9:30’da hazır olup beklemek yerine, 10:30 veya 11:00 gibi saatlerde duruşmalarına gelebilirler.
- Hâkimlerin ve -ceza mahkemelerinde savcıların- mesai başlangıç ve duruşmaya başlama saati UYAP üzerinden takip edilmelidir. Beklenmeyen bir acil durum haricinde duruşmasına geç başlayan hâkimler ile duruşmasına geciken savcılar hakkında derhal bir tutanak yapılmalı ve durum HSK’ya raporlanmalıdır.
- UYAP’tan anlık kaydedilen duruşma tutanaklarına, önceden ilan edilen saat ile duruşmaya başlama saati zorunlu olarak girilmeli, gecikme varsa sebebi duruşma tutanağına ilgili hâkim tarafından açıklanmalıdır.
- Uzun ve tartışmalı süreceği belli olan çok sanıklı, çok tanıklı ceza / hukuk duruşmaları ve/veya sözlü tahkikat aşamasına gelen hukuk duruşmaları ve/veya SEGBİS ile bağlanma gerektiren duruşmalar uygun bir şekilde planlanmalı, bu tür duruşmalar öğleden sonralarına veya Pazartesi, Çarşamba, Cuma günlerine denk getirilmelidir. Böylelikle, Salı ve Perşembe günlerine olan yığılmalar da engellenecektir.
- Hâkimlerin ve kalem personelinin, duruşma planlama konusundaki özensizliği ve verimsizliğini engelleyecek, meslek için zaman yönetimi ve verimlilik eğitimleri verilmelidir, UYAP üzerinden sistemsel tedbirler alınmalıdır. Böylelikle, mahkemelerdeki çalışma süreleri ve dosya inceleme zamanları daha iyi planlanabilecek, verimsizlik ve yetersizlik önlenebilecektir.
- Hukuk mahkemelerine yapılan e-duruşma talepleri, mevzuat kaynaklı bir engel veya teknik bir engel yoksa keyfi olarak reddedilmemelidir. Adliye içerisinde e-duruşma taleplerinin yerine getirilmesi için teknik alt yapının sağlanmalı, ayrıca UYAP ekranında e-duruşma talepleri kalem personeli ve hakimin dikkatini çekecek sembollerle belirgin hale getirilmelidir.
- “Celse” mobil uygulaması, daha aktif hale getirilmelidir. Uygulamada nda hangi duruşmanın görülmüş ve görülüyor olduğu açıkça görülebilmeli.
- Hâkim ve kalem personeli için her iki saatte bir, 15 dakikalık zorunlu dinlenme süreleri konulmalıdır. Böylelikle, yargı personelinin temel insani ihtiyaçları karşılanabilecektir.
- Zorunlu veya beklenmeyen sebeplerle duruşmalar uzadığı takdirde, duruşmasını uzun saatler beklemek yerine diğer mesleki işlerini halletmek zorunda olan avukatların mesleki mazeretleri kabul edilmelidir.
- Adliye web sitelerindeki mazeretli hakimlerin listeleri daha sık güncellenmeli, iki veya üç hakimli mahkemelerde hangi hakimin mazeretli olduğu açıkça belirtilmelidir. Sabah saatlerinde acil bir durum nedeniyle hakim mazeretli olduğu takdirde, UYAP sistemi üzerinden duruşması yapılamayacak olan dosyanın vekillerine ve taraflarına SMS ile bildirim yapılmalıdır.
- Hakimlerin senelik izinleri önceden planlı olmalıdır, eğer önceden senelik izin planı yapılıyorsa izne denk gelen günlere kesinlikle duruşma planlanmaması gerekir.
TALEP: Yıllardan beri avukatlar dahil yargının her bir unsurunun gündemini işgal eden duruşma bekleme sorunu günümüzde de güncelliğini korumaktadır. Avukatların duruşmalara belirlenen saatte alınmaması sebebiyle yaşadığı sorunlar çözüm önerilerimiz ile bir nebze olsun giderilebilecektir. Bu noktada mahkemelerce ve adalet komisyonlarınca alınacak tavsiye tedbirler önem arz etmektedir. Yargılamanın tüm süjelerinin yaşadığı boşa zaman kaybının önlenmesi ve nihayet yargılamanın güvenirliği adına duruşmaların zamanında yapılmasını sağlamak için çözüm önerilerimiz hakkında Başkanlığınızca tavsiye karar alınıp hakimlere tebliğ edilmesini, duruşma planlaması için sistemsel değişiklikler yapılması adına Adalet Bakanlığına görüş gönderilmesini saygılarımızla talep ederiz. 1.12.2021
Av. Beşir EKİNCİ
Av. Gülden DİLEK
Av. Rümeysa AKSOY
Av. Dilara İLBAŞ
(Avukat Hakları Grubu Adına)
---
T.C.
ADALET BAKANLIĞI
İstanbul Adli Yargı İlk Derece Mahkemesi Adalet Komisyonu Başkanlığı
Karar No: 2022/824
Evrak No: 6970030414
Konu: Avukat Hakları Grubu
K A R A R
BAŞKAN : İstanbul Adalet Komisyonu Başkanı
ÜYE : İstanbul Cumhuriyet Başsavcısı
ÜYE : İstanbul Adalet Komisyonu Üyesi
Z. Katibi : İstanbul Adalet Komisyonu Z. Katibi
Avukat Hakları Gurubu adına, Av. (74753) Beşir EKİNCİ, Av.(69020) Gülden DİLEK ve Av. (74052) Rümeysa AKSOY'un 01.12.2021 tarihli müşterek dilekçeleri Komisyonda okundu.
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
İlgili yazı üzerine Komisyon Başkanlığımızca öneri ve taleplerin değerlendirilmesi neticesinde;
Hakimler ve Savcılar Kurulu Genel Sekreterliği'nce oluşturulan Ceza Mahkemeleri Tavsiyeler
Listesi nazarınca; 7201 sayılı Tebligat Kanunu’nun 9/3 ve Bölge Adliye Ve Adlî Yargı İlk Derece
Mahkemeleri İle Cumhuriyet Başsavcılıkları İdarî Ve Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmelik’in 166. maddesi ve Yargıtay Ceza Genel Kurulunun 28/12/1981 gün ve 1-338 esas, 644 karar sayılı içtihadı uyarınca, duruşma tarihi ile birlikte oturum saatinin de her dosya için ayrı ayrı belirtilmesi gerektiği dikkate alınarak, tarafların ve müdafilerin adliye koridorlarında lüzumsuz yere beklemelerinin ve haklı sızlanmalarının önüne geçilmesinin bildirildiği,
2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu’nun 28/2-7. fıkraları ile 23/06/2017 tarih ve 30105 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Soruşturma, Kovuşturma veya Yargılama Hedef Sürelerinin Belirlenmesi ve Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik hükümleri gereğince soruşturma, kovuşturma veya yargılamaların tamamlanmasında gözetilen, ilgililer için yasal hak doğurmayan yargısal süreçleri iyileştirmeyi amaçlayan hedef süre uygulamasına riayet edilmesinde hassas davranılması gerektiği de bildirildiği göz önünde bulundurularak;
Adliyemiz bünyesinde Hakimler tarafından duruşma günleri ve saatlerinin belirlenmesi aşamasında çoğunlukla duruşmaların çok kısa zaman zarfları arasında verilebildiği, bu durumun duruşmaya katılacak olan gerek vatandaş gerekse avukatlar tarafından yakınmalara sebebiyet verdiği, İstanbul İlinin mevcut yoğunluğu ve İstanbul Adliyesindeki mevcut iş yükü ve yoğunluğunun fazla olduğu ve pandemi koşullarıda dikkate alındığında, herhangi bir mağduriyet yaşanmaması, tarafların ve müdafilerin adliye koridorlarında lüzumsuz yere bekletilmemesi, önceden ilan edilen duruşma saatlerine riayet edilerek duruşmaya gecikmeye sebebiyet verilmeksizin başlanılması adına uygun bir planlama yapılması, gerekli önlemlerin alınması, Uzun sürebileceği belli olan çok sanıklı, çok tanıklı ceza / hukuk duruşmaları ve/veya sözlü tahkikat aşamasına gelen hukuk duruşmaları ve/veya SEGBİS ile bağlanma gerektiren duruşmaların uygun bir şekilde planlanması, bu tür duruşmaların öğleden sonra veya Pazartesi,
Çarşamba, Cuma günlerine verilmesi ile Salı ve Perşembe günlerine olan yığılmaların engellenebileceği hususlarının İstanbul Adliyesinde görev yapan tüm Mahkemelere 03/03/2022 tarih ve 2022/2532 Muh sayılı yazımız ile bildirildiği,
İstanbul Adliyesi resmi web sitesinde (https://istanbul.adalet.gov.tr/) yayımlanan izinli Hâkim listelerinde değişiklik oldukça ilgili değişiklikler her gün olmak üzere ivedilikle güncellenerek, güncellenen listesinin yayımlanmak üzere İstanbul Bilgi İşlem Müdürlüğüne gönderildiği,
Devlet memurlarının çalışma saatleri 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 99. maddesine göre belirlenmiş olup ilgili kanun kapsamında belirtilen mesai saatlerine riayet edildiği, ilgili Kanunun 100. Maddesinde ise Günlük çalışmanın başlama ve bitme saatleri ile öğle dinlenme süresi, bölgelerin ve hizmetin özelliklerine göre merkezde Cumhurbaşkanınca, illerde valiler tarafından tesbit edildiği.
Adalet Bakanlığı Eğitim Dairesi Başkanlığı ve Hâkimler ve Savcılar Kurulu Genel Sekreterliğince eğitim programlarının düzenlenmesi için taleplerin toplandığı, toplanan talepler doğrultusunda görevli tüm personellerin verimliliğini ve motivasyonlarını artırıcı eğitim seminerlerinin sıklıkla düzenlendiği,
Adliyemiz bünyesinde E-Duruşma sisteminin 15 Eylül 2020 yılında uygulamaya başlandığı, Komisyon Başkanlığımız ve İstanbul Bilgi İşlem Müdürlüğünce E- Duruşma Sisteminin sağlıklı bir şekilde yürütülmesi hususunda gerekli düzenlemelerin yapıldığı, Mahkeme Hakimlerinin takdirlerince E- Duruşma hizmetinin yerine getirilebileceği, Celse uygulaması hakkında Komisyon Başkanlığımızca yapılacak bir işlem bulunmadığı, UYAP Avukat portal uygulaması ile entegre olan Celse uygulamasının Ankara Bilgi İşlem Genel Müdürlüğünce gerekli güncellemelerinin yapıldığı hususlarında bilgi edinilmesine,
Kararın bir örneğinin Avukat Hakları Grubu adına Av. (74753) Beşir EKİNCİ, Av.(69020) Gülden DİLEK ve Av. (74052) Rümeysa AKSOY'a ayrı ayrı tebliğine 18/01/2022 tarihinde oy birliği ile karar verildi.03/03/2022
BAŞKAN
ÜYE
ÜYE
Z. KATİBİ
